1934 te lomber disk hernisi ( bel f�t���) cerrahi tedavi tan�mlamas�ndan beri bir�ok hasta cerrahi y�ntem ile tedavi edilmektedir. Son y�llarda geli�en minimal invaziv y�ntemlerle bu say� �ok daha fazla artmaktad�r.
Peki, nedir bu f�t�k?
Disk, omurlar� birbirine ba�layan ve omurlar aras� yast�k gibi i�lev g�ren sa�lam bir ba� dokudur. Diskler, anulus fibrosus ad� verilen sa�lam bir d�� tabakadan ve ortas�nda jel yap�daki nukleus pulposusdan olu�ur. Ki�i ya�land�k�a ortadaki jel yap� su i�eri�ini kaybederek yast�k g�revini daha az yerine getirmeye ba�lar. Bu durum, disk merkezinin d�� tabakadaki bir �atlak yoluyla yer de�i�tirerek disk f�t�kla�mas� (bel f�t���) denilen durumun olu�mas�na neden olur. F�t�klar�n �o�u bel b�lgesinde ve belin hemen alt�nda bulunan son iki diskinde olu�maktad�r. F�t�kla�m�� bir disk, bel a�r�s� olu�turabildi�i gibi, omurgadan ��kan sinirlere bask� olu�turabilir ve siyatik olarak adland�r�lan bacaklarda a�r�, uyu�ma ve ayakta g��s�zl��e neden olabilir.
�nsanlar y�llarca, ameliyat olmad�klar� takdirde fel� olmakla, idrar�n� ka��rmakla, iktidars�z olmakla korkutuldu ve korkutulmaya devam ediliyor. Tam aksine ameliyat olup fel� kalanlar�n oran� ameliyat olmay�p fel� kalanlardan �ok daha fazla.
Peki, bel f�t��� olanlar i�in hangi durumlarda acil ameliyat �art?
Kauda ekuina sendromu, ilerleyici motor defisit ve narkotiklere ra�men ge�meyen a�r�larda cerrahi m�dahale gerekir.
Ameliyat oldu�u halde a�r�lar neden devam eder?
Bel f�t��� ameliyat� olanlar�n �nemli bir k�sm� hala �ik�yetlerinin ge�medi�ini ve ameliyattan memnun kalmad���n�, doktor doktor dola�mak zorunda kald���n� ifade ediyor. Hasta ister bel f�t���, ister dar kanal, ister bel kaymas� ameliyat� olsun tek ba��na bu ameliyat�n o hastaya yetmemi� oldu�u fark ediliyor. ��nk� beraberinde di�er hastal�klar da oldu�u i�in genellikle sadece bir soruna, o da �ncelikle bel f�t���na odaklan�l�yor. F�t�k g�zel ��kart�l�yor fakat bir bak�l�yor ki hala sinir s�k��malar� devam ediyor.
F�t�k dedi�imiz hastal�k, sebep de�il bir sonu�tur, sebepler ortadan kalkmad��� s�rece sonu�lar da de�i�mez.O y�zden ameliyattan sonra da a�r�lar ge�mez ��nk� a�r�n�n alt�nda yatan sebep f�t�k de�il ba�ka bir etmendir, ve b�ylece hastalara a�r�lardan kurtulur d���ncesiyle gereksiz ameliyatlar yap�lm�� olur. Sebepler dedi�imiz problemler aras�nda �zellikle hareketsizlik ve buna ba�l� olarak ger�ekle�en kas zay�fl��� disklere binen y�k�n artmas�na dolay�s�yla f�t��a maruz kalma ihtimalini �ok daha fazla art�rmaktad�r.
F�t�klar kendili�inden iyile�ir mi? Ya da ne yaparsak f�t�klar iyile�ir?
Yap�lan �al��malarda acil cerrahi endikasyonu konan hastalardan ameliyat olmay� reddedip 3-6 ay i�erisinde f�t���n tamamen yok oldu�u ve hastan�n tamamen iyile�ti�i de rapor edilmi�tir. �rne�in a�a��daki MR g�r�nt�s�nde L5-S1 seviyesinde f�t��� olup kesin cerrahi endikasyonu konan hastan�n ameliyat olmay�p zaman i�erisinde f�t���n tamamen temizlendi�ini g�rebilirsiniz.
Bu t�r f�t�klar�n ameliyat olmadan nas�l d�zeldi�i ile ilgili 3 teori bulunmaktad�r:
1- Disk materyalinin disk mesafesine geri girmesi
2- Ekstr�de disk materyalinin yani f�t���n suyunu kaybederek k���lmesi
3-Disk materyaline kar�� inflamatuar bir yan�t�n geli�mesi ve buna ba�l� enzimatik ve fagositik olarak erimesi (en �ok kabul g�ren g�r�� bu).
���nc� maddenin anlam� �u: F�t�k, v�cut taraf�ndan bir yara/��p olarak alg�lan�r ve zamanla v�cut bu yaray� temizler. Yeter ki v�cudumuzun bu ��p� atmas� i�in var olan sistemi bozmayal�m.
�nsan v�cudunun kusursuz bir �al��ma sistemi mevcut. V�cudumuzdaki t�m organlar, dokular ve h�creler kendini yeniler ve s�rekli g��lenerek ya�am�n devam etmesini sa�lar. V�cudumuzun yenilenme ve tamir s�reci her an devrede olur. V�cudumuzda her g�n 200 milyar kadar h�cre kendini yeniler ve daha g��l� yoluna devam eder.Her insan�n belli bir h�cre yenilenme h�z� bu h�z yava�lamaya ba�lad���nda kalp ve beyinden ba�layarak t�m organlar�n i�levi bozulmaya ba�lar. V�cudumuzun ba����kl�k sistemi zay�flamaya ba�lar. Buna ba�l� olarak yaralar daha yava� iyile�ir.
Bel f�t���n�z m� var, f�t���n�z�n (yaran�z�n) iyile�mesi i�in muhakkak yapman�z gerekenler:
- Bol su t�ketin
- F�t���n iyile�mesini en �ok etkileyen sigaray� b�rak�n
- Uyku d�zeniniz ayarlay�n
- Sa�l�kl� ve dengeli beslenin
- �ok oturmaktan, uzun s�re ayn� pozisyonda kalmaktan muhakkak ka��n�n
- G�nde en az 30 dakika y�r�y�� yap�n
- Omurgam�z�n temel 6 hareketini g�n i�erisinde yapmaya �al���n, ayaktayken; v�cudu 1-�ne, 2- arkaya e�me,kal�a etraf�nda v�cudu 3-sa�a, 4-sola �evirme, v�cudu 5-sa�a, 6-sola do�ru yana e�me (�zellikle oturarak i� yapanlar�n saat ba�� bu 6 temel hareketi yapmalar�n� �iddetle tavsiye ediyoruz)
Bel f�t��� problemlerinin temelinde yatan omurga sorunlar� i�in fizyoterapistlere veya kayropraktik uzmanlar�na ba�vurabilirsiniz.
Sa�l�kl� olmak sizin elinizde, sa�l�cakla kal�n.
08.10.2021 - 865