|
Birey sevdi�i ki�iyi kaybetmesi ya da onlar� b�rakmas� insanlar i�in olduk�a �ok zor bir durumdur. Her birey ya�an�lan vefat sonras� farkl� tepkiler verir. Birey vefat sonras�nda fiziksel, davran��sal, duygusal ve bili�sel olarak verdi�i tepkilere 'yas' denir. Yas, ola�and��� bir durum de�il do�al bir s�re�tir. Her insan yas s�recini farkl� olsa da herkesin ge�ti�i ortak a�amalar mevcuttur. Yas S�recinin A�amalar� Hissizlik: Birey vefat haberini ilk ald��� anda bu durumu kavrayamaz ve tepki g�stermez, hissizle�ir. �nkar: Ki�i, vefat eden bireyin �l�m�n� kabullenemez ve inkar eder. Vefat eden birey ya��yormu� gibi davran�rlar. �fke: Ki�i, sevdi�i birini kaybetti�i esnada bir �ey yapamad���ndan kaynakl� kendisine kar�� �fke duyar. Bir de genelde �len ki�iye de 'neden beni b�rakt�n' diye �fke duyarlar. �aresizlik: Birey, �len ki�inin ard�ndan bir �ey yapamayaca��ndan dolay� kendisini �aresiz hisseder. Kabulleni�: Art�k bu evrede ki�i �l�m� kabullenmi� olmaktad�r ve hayat�n� bir �ekilde yola koymaktad�r. Yas S�recinin Belirtileri Yas, s�reci her birey i�in farkl�d�r. Her belirti farkl� oldu�u gibi ortak �zellikler de bulunabilir. Bunlar a�a��da belirtilen �ekildedir. 1. Birey ya�ad��� yas s�reci boyunca nefes al�p veri�inde bozulma ve s�rekli kendini yorgun ve bitkin hissedebilir. Bunun yan�nda i�tahta azalma ya da i�tahta artma mevcuttur. 2. Birey mutsuz, �aresiz, �fkeli veya kendini su�lu gibi hissedebilir. 3. Dikkatte da��n�kl�k, bir �eye odaklanamama ve olumsuz d���nceler meydana ��kabilir. 4. Birey yas s�recinde kaybetti�i ki�iyi hat�rlatan her �eyden ka�mak i�in yer arar. B�ylelikle olan �evresinden de uzakla��r. Ya�an�lan Yas S�reci T�rleri Akut Yas: Birey sevdi�i ki�ilerin vefatlar� sonras�nda ya�ad��� do�al yas s�recidir. Karma��k Yas: Ya�an�lan do�al yas s�recinin s�re olarak 6 aydan uzun s�rmesi ve bu s�reci hala kabul edemiyor ve dolayl� olarak i� ve sosyal hayat� da olumsuz etkileniyorsa buna karma��k yas denir. Vefatlardan kendini sorumlu tutar. Travmatik Yas: Birey sevdi�i ki�iyi hi� beklemedi�i zamanda, k�t� bir �ekilde kaybetmesi sonucunda travmatik yas denir. �zellikle ebeveynler evlat ac�s� ya�ad���nda travmatik yas olarak diyebiliriz. Yas S�reci Nas�l Atlat�l�r? � Yas s�reci zor bir durumdur. Bu s�re�te ki�ilerin yan�n�zda olmas�na f�rsat vermelisiniz. Size destek olan ki�ilerin yan�n�zda olmas� iyi hissetmenize sebep olacakt�r. � Ac�lar�n�z� en do�al �ekilde ya�amal�s�n�z. Ne kadar g��l� durmaya �al���p duygular�n�z� i�inize atarsan�z fiziksel ve zihinsel olarak y�pranabilirsiniz. A�lamaktan �ekinmemelisiniz. � E�er ac�n�z� tarif edemiyorsan�z yazabilirsiniz ya da resme d�kebilirsiniz. ��inizden geldi�i gibi anlatabilirsiniz veya �izebilirsiniz. � Ac�n�z� unutmak i�in madde veya alkol kullan�m� yapmamal�s�n�z. Ac�n�z� hafifletmek yerine size daha �ok zarar vermektedir. � Yas s�recinde atlatamayaca��n�z� d���nd���n�z zaman veya normalden uzun s�rd���n� d���n�yorsan�z bir uzmandan destek alabilirsiniz.
10.09.2021 - 806
|