|
Zeytinya�� bilinen en eski besin kaynaklar�ndan biri. Faydalar�ndan dolay� antik �a�lardan beri s�v� alt�n ve s�v� g�ne� diye an�l�yor. Peki zeytinya��n�n sa�l�k a��s�ndan en fazla �ne ��kan �zellikleri neler? Zeytinya�� kullanman�n sak�ncal� oldu�u durumlar olabilir mi? Beslenme uzman� Nicola Shubrook, BBC Good Food i�in de�erlendirdi. Zeytinya��, zeytinlerin b�t�n olarak s�k�lmas�yla elde ediliyor. Zeytin a�ac�, Akdeniz'e �zg�. Zeytinin lezzeti, yeti�ti�i �lkeye g�re de�i�ebiliyor: Baz�lar� hafif, baz�lar�n�n tad� ac�mtrak olabiliyor. ��leme teknikleri, zeytinya��n�n rafine olan veya olmayan diye iki gruba ayr�lmas�na neden oluyor. Rafine edilmemi� ya�lar, saf ve belli bir i�lemden ge�memi�, s�k�m s�ras�nda �s�ya veya kimyasal maddelere maruz b�rak�lmam�� ya�lar. Bu nedenle daha saf, tad� da daha keskin. Rafine ya�lar ise olabilecek kusurlar� gidermek i�in i�lemden ge�irilmi�, genelde rengi daha a��k, tad� da daha yumu�ak olan ya�lar. S�zma zeytinya��, ilk s�k�mdan elde edilen rafine edilmemi� zeytinya��. Ya� ��kar�l�rken �s�t�lmad��� i�in polifenol denilen faydal� bitki bile�ikleri korunuyor. En iyi kalite zeytinya��, s�zma zeytinya�lar�. Bunlar genelde daha pahal�. Tad� daha belirgin, rengi de daha koyu. S�zma olmayan ya da hafif diye sat�lan zeytinya�lar�n�n �o�u so�uk s�k�m ve rafine ya�lar�n kar���m�ndan olu�uyor. Zeytinya��n�n besin de�erleriBir �orba ka���� (11 mililitre) zeytinya��n�n besin de�erleri ��yle: 99 kilokalori (kcals) / 407 kilojul (kJ) 11 gram ya� 6 gram doymu� ya� 0 gram tekli doymam�� ya� 9 gram �oklu doymam�� ya� 56 miligram E vitamini Sa�l�k a��s�ndan en �nemli 5 faydas� 1. Kalp sa�l���na iyi gelebilirZeytinya�� Akdeniz diyetindeki en �nemli g�dalardan biri. �zellikle de s�zma zeytinya��n�n kalp sa�l���na faydal� oldu�unu g�steren bir�ok ara�t�rma var. Bunun nedeni, tansiyonu d���rmesi ve kolesterol d�zeyini ayarlamas�. Yap�lan bilimsel ara�t�rmalar, zeytinya��n�n hem fel� hem de kalp hastal���n� azaltan tek "tekli doymam�� ya� " kayna�� oldu�unu g�steriyor. 2. �ltihaplanmay� azaltabilirBir�ok kronik sa�l�k sorununun nedenleri aras�nda iltihaplanma da bulunuyor. Bunlara Alzheimer ve Tip 2 diyabet hastal��� da dahil. Zeytinya��ndaki oleik asit gibi antioksidanlar ve iltihaplanmaya kar�� oynad�klar� rol �zerine yap�lan ara�t�rmalar, bunlar�n iltihaplanmay� ve iltihap derecesini g�steren C-Reaktif Proteininin d�zeyini azaltt���n� g�sterdi. S�zma zeytinya��, polifenoller a��s�ndan zengin. Zeytinya��ndaki bu bitki bile�iklerinden biri de oleocanthal. Oleocanthal'�n ibuprofen ilac�yla ayn� farmolojik �zelliklere sahip, iltihaplanmay� �nleyen do�al bir madde oldu�u s�yleniyor. Bu �zelli�iyle, eklem iltihab� olarak tan�mlanabilecek romatoid artrite de iyi gelebiliyor. 3. Ruh halini d�zeltebilirSa�l�kl� beslenmek i�in bol sebze, meyve, kepekli tah�llar, ya�l� bal�klar ve zeytinya�� t�ketilmesi �neriliyor. Zeytinya�� b�yle bir beslenmenin par�as� olarak depresyonu azaltmakta da rol oynuyor. 4. Beyin fonksiyonunu geli�tirebilir 2015'te yap�lan bir ara�t�rmada, ileri ya� grubunda zeytinya�� veya f�nd�k-ceviz gibi kuruyemi�lerle desteklenen Akdeniz diyetinin beynin kognitif, ya da bili�sel fonksiyonunu geli�tirmeye yard�mc� oldu�u belirlendi. Bu nedenle, Alzheimer hastal��� riskini azaltabilir. 5. Kronik hastal�klara kar�� korunma sa�layabilir Baz� ara�t�rmalar, zeytinya��n�n ve y�ksek polifenol i�eri�inin Tip 2 diyabet ve baz� kanser t�rlerine kar�� koruyucu bir etkiye sahip olabilece�ini g�steriyor. Ancak kesin sonu�lar i�in daha fazla ara�t�rma gerekiyor. Herkes zeytinya�� kullanabilir mi? D�nyan�n en sa�l�kl� beslenen insanlar�n�n ya�ad�klar� �lkelerde sofralardan eksik olmayan zeytinya��, genelde herkes i�in yararl�. Ancak nadiren de olsa, zeytinya��ndan �ok, zeytin a�ac�n�n polenlerinin neden oldu�u alerji vakalar� g�r�lebiliyor. Kalorisi fazla oldu�u i�in zeytinya��n� �l��l� t�ketmek gerekiyor.
17.7.2022 - 61859
|