|
Y�ksek kan bas�nc� yani hipertansiyon; ba� a�r�s�, burun kanamas�, nefes darl���, halsizlik gibi belirtilerle kendini g�sterebildi�i gibi genellikle herhangi bir �ikayete yol a�maz. Bu nedenle 'sessiz katil' olarak da adland�r�lan hipertansiyon kontrol alt�na al�nmad���nda ciddi hastal�klara da zemin haz�rlayarak hayati tehlikeye neden olabilir. Kan bas�nc� yani tansiyon, kalbin pompa hareketiyle v�cuda g�nderdi�i kan�n damar duvarlar�nda yapt��� ba�s�nc�n �l��m�d�r. Hipertansiyon ise damar duvarlar�ndaki kan�n olu�turdu�u bu bas�nc�n devaml� olarak y�ksek olmas�d�r. Y�ksek tansiyon s�kl�kla uzun s�re hi� belirti vermeden v�cutta �nemli hasarlara yol a�abilir. R�SK GRUBUNDAK�LER �NLEM ALMALI - Ailesinde y�ksek tansiyon olanlar ( Genetik yatk�nl�k) - Kalp damar hastal��� olanlar - Diyabet yani �eker hastal��� olanlar - Hamileler - �leri ya�taki bireyler - Fazla kilosu olanlar - Hareketsiz ki�iler - �ok fazla alkol t�ketenler - Ya�l� ve tuzlu besinleri s�k t�ketenler - Diyette yetersiz potasyum, kalsiyum, magnezyum ve protein alanlar - Sigara i�enler - Uyku apne sendromu olanlar - B�brek hastalar� Do�um kontrol haplar�, baz� a�r� kesiciler, steroidler, baz� zay�flama haplar�n� ve psikiyatrik ila�lar� kullanan bireyler Baz� endokrinolojik hastal��� olanlar ( Tiroit, paratiroit, b�brek �st� bezi, hipofiz hastal�klar� vs.) Y�KSEK TANS�YON BU HASTALIKLARI BERABER�NDE GET�REB�L�R Hipertansiyonun hasar olu�turdu�u ba�l�ca hedef organlar kalp, beyin, g�zler, b�brekler ve atardamarlard�r. Hedef organlarda hipertansiyona yan�t olarak �ncelikle baz� savunma ve dengeleme mekanizmalar� ba�lar ancak bu s�re�te tansiyon tedavi edilmeyip, y�ksek kalmaya devam ederse geri d�n���ms�z kal�c� hasralar olu�ur. Bu dengeleme mekanizmalar�n�n organlar �zerindeki ilk etkileri organ fonksiyonlar� hen�z bozulmadan �e�itli testlerle saptanabilir. Kalp yetersizli�i: Hipertansiyonda y�ksek bas�nc�na kar�� �al��mak kalbin i� y�k�n� art�r�r. B�y�k �o�unlu�u kastan olu�an kalp, bu i� y�k�n� kar��layabilmek i�in kal�nla��r. Artan bu kas kitlesi kalbin �ncelikle gev�eme fonksiyonunu bozar. Bu d�nemde tedavi edilmezse zamanla kalbin kas�lma fonksiyonu da bozulmaya ba�lar. Bu �ekilde zamanla diyastolik (gev�eme) fonksiyon bozuklu�una sistolik (kas�lma ) fonksiyon bozuklu�u eklenir. Kalp krizi: Hipertansiyon hem koroner ateroskleroz yani damar sertli�i geli�imini h�zland�r�r hem de artan kas dokusu koroner dola��mda de�i�ikliklere yol a�ar. Koroner damarlarda diren� artar ve rezerv azal�r. B�t�n bu nedenlere ba�l� olarak hipertansiyonu olan ki�ilerde kalbin beslenmesi bozulabilir. Kalp kas�nda kal�nla�ma olan bir hasta kalp krizi ge�irirse krizin ilerleme h�z� daha fazlad�r. Hasta kriz ge�irirken antihipertansif tedavi al�yorsa bu de�i�iklikler �nlenebilir. Yine bu hastalarda iskemiye yan�t olarak daha fazla ritim bozuklu�u ve ani �l�m g�r�lebilir. Aort anevrizmas�: Aortun bir veya daha fazla k�sm�nda meydana gelen lokal geni�lemelere anevrizma denir. Abdominal yani kar�n b�lgesi aort anevrizmas�na torasik yani g���s b�lgesi aort anevrizmas�ndan daha s�k rastlan�r. Hastalar�n �o�unda herhangi bir �ikayet yoktur ancak bazen bel, kar�n ve s�rt a�r�lar� bulunabilir. Hipertansiyon anevrizma geli�imi i�in bilinen en �nemli risk fakt�r�d�r. Aort anevrizmas�n�n �nlenmesi i�in y�ksek tansiyonun kontrol alt�na al�nmas� �nemlidir. �nme: �nme ge�irme riski, hipertansiyonu olanlarda, olmayanlara g�re 4-5 kat daha fazlad�r. Hipertansiyon hem beyine kan sa�layan damar�n daralmas� veya t�kanmas� ile olu�an iskemik inmenin hem de beyin damarlar�n�n i�inde zay�f noktalar ve anevrizmalar olu�turup bunlar�n y�rt�lmas� sonucunda kanama olmas� ile g�r�len hemorajik inmenin en �nemli risk fakt�r�d�r. �nemi g�r�lme s�kl���n�n �ok s�k olmas�n�n yan�nda uygun tedavi ile olu�turdu�u riskin belirgin derecede azalt�labiliyor olmas�ndan kaynaklan�r. B�brek yetersizli�i: Hipertansiyon damarlar� etkileyen bir hastal�k oldu�u i�in kalp ve beyin gibi b�brekleri de hedef organ olarak se�mektedir. Kan bas�nc� ne kadar y�ksekse b�brek yetersizli�i geli�me riski o kadar artar. Hipertansiyon b�brek hasar�n�n hem nedeni hem de sonucudur. Kronik b�brek hastal��� sekonder yani farkl� sebeplere ba�l� olarak geli�en ikinci hipertansiyonun en s�k nedenidir. Baz� b�brek hastal�klar�nda ilk bulgu y�ksek tansiyon olmaktad�r. G�rme bozukluklar�: Y�ksek tansiyon g�z�n retina denilen tabakas�nda damar sertli�i, kanama ve hasara yol a�abilir. Retina de�i�ikliklerinin izlenmesinin hipertansiyona ba�l� k���k damar hasar�n�n do�rudan de�erlendirilmesinin en �nemli yolu olmas� nedeniyle hipertansiyonlu her hastada hem tan� hem de takip a��s�ndan �nemlidir. Bir ba�ka �nemi de risk belirleyici olmas�d�r. Y�KSEK TANS�YON HASTALARINA �NER�LER E�er tansiyon de�erlerini y�ksek �l��yorsan�z ya da y�ksek tansiyon tan�s� ald�ysan�z sonu�lar�n�z� ve yap�lmas� gerekenleri konu�mak i�in doktora ba�vurun. - Evde tansiyon de�erlerinizi tavsiye edilen �ekilde �l��n. - Hangi evrede olursa olsun ya�am tarz� de�i�ikli�i yapmay� ihmal etmeyin. - Az ya�l� ve az tuzlu sa�l�kl� yiyecekler t�ketin. - �deal v�cut a��rl���n�z� koruyun. - Fiziksel olarak hareketli ya�ay�n. - Sigaray� b�rak�n, alkolden uzak durun. - Stresi m�mk�n oldu�unca azalt�n. Doktorun uygulamaya ba�lad��� tedaviyi aksatmay�n ve kan bas�nc�n�z� d�zenli takip edin.
15.5.2018 - 33126
|