|
H�zl� yemek yemek fark�nda olmadan bir�ok insan�n yapt��� ancak ba�ta sindirim sa�l��� olmak �zere genel sa�l�k a��s�ndan sak�ncal� bir al��kanl�kt�r. �� Hastal�klar� Uzman� Dr. Mehmet Akif �zt�rk, genel olarak bilinen zararlar� d���nda lokmalar�n� yeteri kadar �i�nemeden yutan, �ok h�zl� yemek yiyenlerin obezite riskiyle kar�� ka��ya kald�klar�n� da vurgulad�. �zt�rk, 2020 y�l�nda yap�lan bilimsel bir �al��mada h�zl� yemek yiyenlerin yava� yiyenlere oranla doymak i�in daha �ok besin t�kettiklerini ortaya ��kard���n� s�yledi. Obezite yaratt��� ve yaratabilece�i sa�l�k sorunlar� nedeniyle bug�n d�nyadaki en �nemli sa�l�k sorunlar�n�n ba��nda geldi�ini hat�rlatan �� Hastal�klar� Uzman� Dr. Mehmet Akif �zt�rk, 2020 y�l�nda yap�lan bilimsel bir �al��mada h�zl� yemek yiyenlerin yava� yiyenlere oranla doymak i�in daha �ok besin t�kettiklerini ortaya ��kard���n� s�yledi. Hollandal� bilim insanlar� taraf�ndan 60 g�n�ll� �zerinde yap�lan ve 2020 y�l�nda sonu�lar� 'American Jounal of Clinical Nutrition' dergisinde yay�nlanan �al��maya g�re; yeme h�z� ne kadar azal�r, �i�neme ne kadar uzarsa doyma hissi de bir o kadar az g�dayla sa�lanabiliyor. Yeditepe �niversitesi Kozyata�� Hastanesi �� Hastal�klar� Uzm. Dr. Mehmet Akif �zt�rk, sadece bu �al��maya g�re b�yle bir genelleme yapmak do�ru olmasa da bu ve benzer �al��malar bu tezi do�rulad���n� belirterek s�zlerine ��yle devam etti: "H�zl� yemek yiyenlerde daha fazla miktarda besin al�m� daha fazla kalori al�m� demektir. Bu durum da asl�nda obezite i�in ciddi bir risk fakt�r� olu�turur. Sonu�ta obezite al�nan kalori ve harcanan kalori aras�ndaki dengesizlikten kaynaklanmaktad�r" diye konu�tu. HIZLI YEMEK OBEZ�TE R�SK�N� GET�R�YOR Uzm. Dr. Mehmet Akif �zt�rk'�n verdi�i bilgiye g�re h�zl� yemek yiyen insanlar, yava� yiyenlere oranla daha fazla obezite riskine sahipler. �al��man�n daha net anla��labilmesi i�in iki �nemli kavram� bilmek gerekti�ini s�yleyen Uzm. Dr. �zt�rk, s�zlerine ��yle devam etti: �"Bunlardan biri (ADM) A��z i�i duyusal maruziyet, yani dil �zerindeki resept�rler vas�tas� ile alg�lanan duyu hissi de diyebiliriz. ADM, �i�neme s�resi uzad�k�a ya da kat� �ekilli yiyecekler ile daha y�ksek d�zeyde olurken, s�v� ya da p�re tarz�nda yiyecekler ile ve �i�neme s�resi azald�k�a azalmaktad�r. Di�er kavram ise ad�ndan da anla��laca�� �zere (YH) Yeme H�z� kavramlar�d�r." �al��mada temelde 4 tane grup ve bir de kontrol grubunun bulundu�unu dile getiren Uzm. Dr. M. Akif �zt�rk, "G�n�ll�ler yeme �ekilleri farkl� olacak �ekilde gruplara ayr�larak g�zlemlenmi�. Her bir grupta yer alan g�n�ll�ler aral�kl� olarak doyum anketlerine tabi tutulup ayn� zamanda beslenmelerinin ilk dakikalar�nda ve beslenme sonunda g�n�ll�lerin kan �rnekleri al�narak kanda glikoz, ins�lin ghrelin ve pankreatik peptid hormon d�zeyleri tespit edilmi�" dedi. KATI Y�YECEKLER TOK TUTUYOR �al��man�n bir di�er sonucunun da yenilen yemek p�re benzeri �i�neme gerektirmeden h�zl�ca yiyebilecek bir yemek olmad���nda a��z i�i duyusal maruziyet artt���ndan daha az besin maddesi ile doyman�n da m�mk�n oldu�unun tespit edilmesi oldu�unu s�yleyen Uzm. Dr. M. Akif �zt�rk, bu a��dan bak�ld���nda g�nl�k ya�ant�da zorunlu olmayana hallerin d���nda p�re gibi h�zla yutulan yiyeceklerin �ok fazla tercih edilememesi gerekti�ini de s�zlerine ekledi. HIZLI YEMEK �ABUK ACIKTIRIYOR Ara�t�rma grubunda g�zlemlenen bir di�er parametrenin de h�zl� yemek ve doygunluk aras�nda bir ba�lant� oldu�unu dile getiren Dr. �zt�rk, "Daha fazla �i�neme s�resi gerektiren g�dalar ile yemek s�ras�nda a�l�k hissi de daha az oluyor. Bunun yan�nda yemek sonunda da yeniden bir ���n ihtiyac� da daha az olmaktad�r. Ara�t�rma daha h�zl� yemek yiyenler ise yemek sonras� d�nemde daha �abuk ac�kt�klar�n� bizlere g�steriyor" diye konu�tu. HER LOKMA EN AZ 15 SAN�YE ���NENMEL� Daha yava� yemek yemenin tokluk hormonu seviyelerini art�rabilece�i, daha �abuk tok hissetmeye yard�mc� olabilece�i ayr�ca kalori al�m�n� azaltabilece�i uyar�lar�nda bulunan Yeditepe �niversitesi Kozyata�� Hastanesi �� Hastal�klar� Uzman� Dr. Mehmet Akif �zt�rk, h�zl� yemek yeme davran���n� de�i�tirmenin m�mk�n oldu�unu da s�yledi. �ncelikle bu konuda belli bir fark�ndal���n olu�mas� i�in konunun �neminin vurgulanmas� ve e�itimler verilmesi gerekti�ine i�aret eden Uzm. Dr. �zt�rk, "Sindirimi kolay olan, �i�nemeden yutulabilen basit g�dalar ile beslenme yerine daha kompleks, sindirimi ve emilimi daha yava� daha sa�l�kl� g�dalarla beslenme tercih edilmelidir. Bu konuda �zellikle hangi g�dalar bizler i�in daha uygun ise hekim ya da diyetisyen taraf�ndan destek al�narak bu y�nde beslenme d�zenlemeleri yap�labilir. Bunun yan�nda �i�neme s�resinin lokma ba��na en az 15 saniye olacak �ekilde ayarlanmas�n� �neririm" diyerek s�zlerine devam etti. �NCE YAPILANLARA G�RE DAHA KAPSAMLI B�R �ALI�MA Daha �nce Japonya'da bu �al��may� destekler bir benzer �al��ma yap�ld���n� ancak Hollandal� bilim insanlar�n�n yapt��� bu son �al��man�n fark�n�n g�da al�m�n�n �e�itli a�amalar�nda �zellikle de ilk dakikalar�nda ins�lin seviyelerinin de �l��lm�� olmas� oldu�unu s�yleyen Uzm. Dr. �zt�rk, bu �al��man�n ayr�ca di�er �al��malara g�re hastalar�n se�imi ve sonucu etkileyebilecek �artlar�n optimizasyonu a��s�ndan daha kapsaml� oldu�unun da alt�n� �izdi. Sadece bu �al��maya g�re b�yle bir genelleme yapman�n do�ru olmasa da bu ve benzer �al��malar�n bu tezi do�rulad���na i�aret eden Uzm. Dr. Mehmet Akif �zt�rk, ayr�ca �unlar� da ekledi: "H�zl� yemek yiyenlerde daha fazla miktarda besin al�m� daha fazla kalori al�m� demektir. Bu durum da asl�nda obezite i�in ciddi bir risk fakt�r� olu�turur. Sonu�ta obezite al�nan kalori ve harcanan kalori aras�ndaki dengesizlikten kaynaklanmaktad�r. Sadece yava� yiyerek kilo vermek tek ba��na tabi ki yeterli olmayacakt�r. Sonu�ta burada sadece kalori al�m�n�n s�n�rland�r�lmas� de�il ayn� zamanda ki�iler i�in harcanan kalorinin de belirli bir d�zeyde olmas� ile optimal kilo kontrol� sa�lanabilir. Ama �unu �ok rahatl�kla s�yleyebiliriz ki yava� yeme ile daha az miktarda besine ihtiya� duyman�n yan�nda, kontrol edilebilir bir yeme davran��� olu�turarak sa�l�kl� beslenme yolunda bir ba�lang�� noktas� olu�turabiliriz." "�al��maya g�re h�zl� yemek yiyenlerde yava� yemek yiyenlere g�re ins�lin sal�n�m� yeme�in ilk dakikalar�nda ve sonunda daha az miktarda olmakta" diyen Uzm. Dr. Mehmet Akif �zt�rk, �u bilgileri de verdi: "Bu durum da �zellikle �eker hastalar�n� d���necek olursak ins�lin gibi kilit �neme sahip bir hormondan daha az yararlanma anlam�na gelir."
18.4.2022 - 60796
|