|
Sofra tuzu dedi�imiz madde, kimyasal ad� ile sodyum klor�rd�r. Sodyum klor�r�n yar�s�na yak�n b�l�m�, %40’� sodyumdur. Sodyum az� gerekli, �o�u gereksiz ve hatta zararl� olan bir mineraldir. Sodyumun v�cudumuzdaki s�v� dengesinin s�rd�r�lmesine yard�mc� olmak, sinir iletisinde rol almak, kaslar�n kas�lmas�n� ve gev�emesini etkilemek gibi �e�itli �nemli g�revleri vard�r.
B�brekler, v�cutta tutulan sodyum miktar�n� d�zenliyor. Sodyum d�zeyleri d���k oldu�unda, b�brekler sodyumu v�cutta muhafaza ediyor. D�zeyler y�ksek oldu�unda ise sodyumun fazlas� idrarla at�l�yor. B�brekler yeterince atamazsa sodyum v�cutta birikmeye ba�l�yor.
Sodyum da suyu tuttu�undan kan hacmi art�yor. Kan hacmi art�nca, kalp kan� v�cutta dola�t�rmak i�in daha �ok �al��mak zorunda kal�yor ve damarlar�n i�indeki bas�n� yani tansiyon y�kseliyor. Kalp yetmezli�i, karaci�er sirozu, kronik b�brek hastal��� gibi baz� hastal�klar sodyumu d�zenleme mekanizmas�n� bozabiliyor.
Sa�l�kl� eri�kinler i�in g�nl�k sodyum al�m miktarlar�, ortam s�cakl���, terlemeyle kaybedilen s�v� miktar�, kilo gibi fakt�rlerle de�i�mesine ra�men normalde g�nde takriben 1,500 ila 2,400 miligram aras�d�r.
Unutulmamas� gereken ger�ek �u ki, yemeklere serpti�imiz bir tutam fazladan tuz bile, ald���m�z sodyum miktar�n� sa�l�ks�z d�zeylere ta��yabilir ��nk� pek �ok i�lenmi� ve haz�r g�da zaten yeterli olandan �ok fazla sodyum i�eriyor �o�u kez. Medeniyetin bize sundu�u haz�r yiyeceklerin sodyum al�m�m�z�n %50 sinden fazlas�na neden oldu�unu, bunun �st�ne bir de tuzlu yemek pi�irip, bu yeme�i yerken de �st�ne tuz ekersek, nas�l tuz al�m�nda d�nya birincili�ine gitti�imizin anla��lmas� pek zor olmasa gerek.
Y�ksek tansiyon, kronik b�brek hastal��� ya da diyabet gibi bir sa�l�k sorununuz varsa veya elli ya��n �st�nde iseniz sodyumun kan bas�nc�n� y�kseltici etkisine kar�� �ok daha dikkatli olmal�s�n�z.
Bir ki�inin ald��� sodyumun b�y�k b�l�m� konserveler, haz�r �orbalar, tuzlu at��t�rmalar, �ark�teri gibi kaynaklardan gelir. G�da �reticileri g�dalar�n bozulmas�n� �nlemek, tad�n� art�rmak, dokusunu zenginle�tirmek i�in tuz ve sodyum i�eren ba�ka bile�ikler de kullan�rlar. Ba�ka adlarla gizlenmi� sodyum miktar�n� bulman�n en iyi yolu varsa haz�r g�dalar�n �zerindeki etiketleri okumakt�r. Bu etiketlerde tuzun d���nda sodyum i�eren ba�ka bile�enler de yaz�l�d�r, �rne�in: glutamat (MSG) sodas�, tozu, fosfat, aljinat, nitrat veya nitrit ve soslar.
Dr. Hasan �nsel
12.12.2010 - 3524
|