|
Yeme bozukluklar� sadece beslenmeyle ilgili olmayan ayn� zamanda psikolojik ve fiziksel belirtilerle ortaya ��kan mental bir sa�l�k sorunu olarak biliniyor. Yeme bozukluklar�n�n psikiyatrik tan�lar aras�nda da yer ald���n� s�yleyen Uzm. Klinik Psikolog �zge �eng�n, "Ki�ilerin yeme davran��lar�n� kontrol edemedi�i tam tersi yeme davran��lar�n�n onlar� kontrol etti�i noktada ba� g�sterir ve ya�am kaliteleri a��s�ndan olumsuz etkisi vard�r. Tedavi edilmedi�inde tehlikeli sonu�lara yol a�abilir" diye konu�tu. Yeme bozukluklar�n�n genellikle Bat� �lkelerinde ve kad�nlarda yayg�n oldu�unun ara�t�rmalarla g�sterildi�ini s�yleyen Uzm. Klinik Psk. �zge �eng�n, "Ayn� zamanda b�y�k �o�unlu�u ergenler olu�turuyor. Yeme bozuklu�una sahip ki�ilerin onda birlik k�sm� ise erkeklerden olu�uyor. Kad�nlar�n yakla��k y�zde 1.4'� ve erkeklerin y�zde 0.2'si anoreksiya nervozadan; kad�nlar�n y�zde 1.9'u ve erkeklerin y�zde 0.6's� bulimia nervozadan etkilenirken, kad�nlar�n y�zde 2.8'i ve erkeklerin y�zde 1.0'� t�k�n�rcas�na yeme bozuklu�u geli�tirir. Yani t�k�n�rcas�na yeme bozuklu�u en yayg�n yeme bozuklu�udur" diye konu�tu. YO�UN STRES YEME BOZUKLU�U ���N R�SK OLU�TURUYOR Yeme bozukluklar�n�n psikolojik, sosyok�lt�rel ve ailesel nedenlerden kaynakl� olabilece�ine i�aret eden Yeditepe �niversitesi Kozyata�� Hastanesi'nden Uzm. Klinik Psikolog �zge �eng�n, bireyin v�cuduyla ilgili memnuniyetsizli�i ve zay�flama konusundaki obsesif d���ncelerinin de yeme bozukluklar�nda ba�l�ca rol oynayabilece�inin alt�n� �izdi. "Kendiyle ilgili olumsuz temel inan�lara sahip d���k �zg�ven ve �zsayg�s� olan, duygusal yoksunluk hisseden, m�kemmeliyet�i ki�ilik �zellikleri olan, depresyon ve kayg� bozuklu�u ya�ayan ya da yo�un stres alt�ndaki ki�iler yeme bozuklu�u geli�tirmek i�in daha �ok risk alt�ndad�r" uyar�s�nda bulunan �eng�n ayr�ca �u bilgileri de payla�t�: "Bu hastalar s�rekli tart�labilir, depresyon ve anksiyete hissedebilir, a��r� egzersize, intihar giri�imine, madde ya da uyu�turucu kullan�m�na y�nelebilirler. Yeme bozuklu�u olan ki�iler bunu fark etmeyebilir veya bu davran��lar�ndan utand�klar�, su�luluk duyduklar�, ele�tirilmekten �ekindikleri i�in yeme bozukluklar�n� yak�nlar�ndan gizleyebilirler." EN SIK �U BOZUKLUKLAR G�R�L�YOR? En s�k g�r�len yeme bozukluklar�n�n anoreksiya nervoza, bulimia nervoza, t�k�n�rcas�na yeme bozuklu�u, di�er tan�mlanm�� yeme ve beslenme bozukluklar� �eklinde s�n�fland�r�ld���n� ifade eden �zge �eng�n, "Anoreksiya nervoza ve bulimia nervoza bu hastal�k grubu aras�nda psikolojik belirtilerin yan�nda ciddi bedensel sorunlar�n birlikte bulundu�u iki hastal�k grubudur" diye konu�tu.� �eng�n yeme bozuklu�u t�rlerini hakk�nda ayr�nt�l� a��klamalarda da bulundu. ANOREKS�YA NERVOZADA; �OK FAZLA KAYGI VE KORKU VARDIR Anoreksiya hastalar�n�n �ok zay�f olmalar�na ra�men beden alg�lar�ndaki bozulmadan dolay� kendilerini kilolu bulduklar� ve yediklerini k�s�tlad�klar�n� vurgulayan �eng�n, "Anoreksiya Nervoza'dan mustarip ki�ilerin kilo almaya y�nelik �ok fazla kayg�lar� ve korkular� vard�r. �ok fazla diyet yaparlar neredeyse hi� yemezler ve a��r� egzersiz yaparak kilo vermeye �al���rlar. K�s�tlama ve kilo kayb�, anksiyete belirtilerinde ve tak�nt�l� d���ncelerinde art��a neden olabilir" dedi.� BUL�M�A NERVOZA; YEME TARZLARINDAN UTAN� DUYARLAR Bulimia Nervoza'n�n ise ki�iler normal kilodayken de ortaya ��kabilen ve yine kilo alma kayg�s�yla ba�lant�l� bir bozukluk oldu�u bilgisini veren �zge �eng�n, "Bulimia Nervoza'da t�k�n�rcas�na yeme ve (kilo alma kayg�s� ve su�luluk hissettikleri i�in) kusarak yediklerinden kurtulmaya �al��ma g�r�l�r. T�k�n�rcas�na yeme faz�nda yemek yemeyi durduramad�klar� ve kontrol sa�layamad�klar� duygusu hakimdir. Yeme tarzlar� y�z�nden utan� duyar, yarg�lanmaktan korkarlar bu y�zden �o�unlukla gizlice tek ba�lar�na yemeyi tercih ederler. Ayn� zamanda laksatif kullan�m�, idrar s�kt�r�c� ila�lar�n kullan�m�, a��r� egzersiz yapma veya zaman zaman hi� yememe gibi davran��lar g�zlemlenebilir" diye konu�tu. TIKINIRCASINA YEME BOZUKLU�U YED�KTEN SONRA P��MANLIK VARDIR T�kan�rcas�na yeme bozuklu�u, ki�inin ayn� zaman ko�ullar�nda yiyebilece�inden �ok fazla yeme�i k�sa s�re i�erisinde yeme durumu olarak tan�mlan�yor. "�� ay i�inde haftada bir kez normalden daha h�zl�, rahats�zl�k verecek kadar tokluk hissedene kadar yeme, a� de�ilken de a��r� �l��lerde yeme �eklinde g�r�l�r" diyen �zge �eng�n �u bilgileri verdi: "Ki�i tek ba��na yemeyi tercih eder, kontrols�z derecede yedikten sonra ��kk�nl�k, su�luluk, kendinden nefret etme gibi duygular hisseder. Duygusal a�l�klar� nedeniyle yemek yemeyi sorunlarla kar��la�t�klar�nda bir rahatlama y�ntemi gibi g�r�rler; fakat sonras�nda pi�manl�k duyarlar." UYKU D�ZEN�N� OLUMSUZ ETK�LER T�m bu yukarda say�lan yeme bozukluklar�yla ili�kili olan fakat hi�birini tam anlam�yla kar��lamayan s�n�rl� olarak kar��layan ki�ilerin "Di�er Tan�mlanm�� Yeme ve Beslenme Bozukluklar�" tan�s� ald���n� s�yleyen �zge �eng�n, "Bu bozuklukta ki�iler di�er bozukluklarla benzer semptomlara sahiptir. Bunlara ek olarak gece uykudan uyanarak yemek yeme ihtiyac� hissedebilirler, gece yemek yeme s�k�nt� yaratacak ve i�levselliklerini bozacak boyuttad�r" diye konu�tu TEDAV� ED�LMED���NDE TEHL�KEL� SONU�LAR G�R�LEB�L�YOR Yeme bozuklu�u rahats�zl�klar�n�n tedavi edilmemesi halinde kemiklerin zay�flamas�, tansiyon ve kalp sorunlar�, kas erimesi, kans�zl�k, sindirim sisteminde hasarlar, hormonal de�i�iklikler, sa� ve t�rnaklarda k�r�lganl�k, di�lerde a��nma, depresyon, anksiyete bozuklu�u gibi ciddi sa�l�k sorunlar�n�n olu�abildi�ine dikkat �eken Yeditepe �niversitesi Kozyata�� Hastanesi'nden Uzm. Klinik Psikolog �zge �eng�n, "Yeme bozukluklar� bireyin sa�l���n� ciddi �ekilde tehdit edebilir; bu y�zden yeme bozukluklar�n�n tedavisi i�in psikiyatristler ve psikologlardan destek istemek ve psikoterapi al�nmas� �ok �nemlidir. �zellikle anoreksiya nervoza a��r durumlarda ya�am kayb�yla sonu�lanabilece�i i�in hastane yat��� gerekebilir. Ba�l�ca tedavi y�ntemleri aras�nda Bili�sel Davran���� Terapi, Aile Terapisi (�zellikle gen� hastalarda), Grup Terapileri, Bili�sel Analitik Terapi, Ki�ileraras� Psikoterapi yer al�yor. Psikoterapiler sayesinde yeme bozuklu�u olan bireyler yeme davran��lar�n�n alt�nda yatan nedenleri ke�fedebiliyor ve alternatif ba� etme stratejileri edinerek ya�am olaylar� kar��s�nda daha diren�li olabiliyor" diye konu�tu. �NCE ALTINDA YATAN NEDENLER SORGULANMALI Yeme bozukluklar� ve beslenme tedavisi i�eri�ini anlayabilmek i�in �ncelikle altta yatan nedenlerin sorgulanmas� gerekti�i uyar�s�nda bulunan �zge �eng�n, "Terapiler s�ras�nda hastan�n yeme davran���n�n alt�nda yatan hangi duygu ve d���nceler var, neler bu davran��� tetikliyor ve neler yap�labilir bunlar �zerine �al���r" diyerek �unlar� da aktard�: "Psikoterapilerle e� zamanl� olarak bir beslenme uzman�yla beslenme al��kanl�klar�n�n yeniden kazan�lmas� sa�lanabilir. Bununla birlikte yeme bozuklu�u olan bireye kar��, yak�nlar�n�n tutumu da olduk�a �nemli. Aileler yeme bozuklu�u olan bireylerin kilolar�na ve v�cut g�r�n�mlerine ele�tirel yakla��mda bulunmamal�, tam tersi kilolar�ndan ve g�r�n�mlerinden ba��ms�z olarak de�erli olduklar�n� hissettirmeliler. Onlar�n zay�f olmak i�in bask� alt�nda oldu�unu d���n�yorlarsa yard�m almay� �nerebilirler. Sofra d�zeninde birlikte yemeyi rutinlerinin bir par�as� yapabilirler. Sa�l�kl� beslenme ve sa�l�kl� egzersiz al��kanl�klar� edinmeleri konusunda destekleyici ve yard�mc� olmalar� �nemli. Yeme bozukluklar� oldu�unu d���nd�kleri noktada mutlaka bir uzmandan yard�m almaya y�nlendirmeliler."
22.6.2022 - 61667
|