|
Ara�t�rmalar, yaln�zl���n beyin h�crelerine iyi gelmedi�ini, beynin idrak ve alg�lama yetileriyle haf�zay� olumsuz etkiledi�ini g�steriyor.
Antalya’da d�zenlenen Akademik Geriatri 2011 Kongresi Ba�kan� Prof. Dr. Servet Ar�o�ul, yaln�z olan insanlarda Alzheimer riskinin, yaln�z olmayanlara g�re daha fazla oldu�unu s�yledi. Ya�am s�resinin artmas�yla Alzheimer g�r�lme s�kl���n�n da artt���n� belirten Ar�o�ul, yaln�zl���n beyin �zerindeki etkisini ��yle a��klad�:
Yaln�zl�k depresyona yol a�arsa, Alzheimer a��s�ndan �nemli olur. ��nk� depresyon bellek fonksiyonunu sa�layan h�creleri �ld�r�r. �nsan�n tek ba��na olmas�, payla�mamas�, konu�mamas�, hi�bir faaliyette bulunmamas� ve i�e d�n�k ya�amas�, sinir h�creleri aras�ndaki ileti�imi bozar. Arkada� edinme, kahvehaneye, kul�be gitme, sosyal hayat�n i�inde olma ve payla�ma hastal�k riskini azalt�r. Konu�ma, sohbet etme ve i�e d�n�k ya�amdan kurtulma n�ronlar aras�ndaki ba�lant�y� art�r�r.”
Prof. Ar�o�ul, izole ya�ayan, kendisini eve kapatm��, sosyal ili�kileri olmayan yaln�z insanlarda ve �zellikle yaln�z ya�ayan erkek ya�l�larda intihar oranlar�n�n da daha y�ksek oldu�unu s�yledi.
Alzheimer, beynin unutkanl��� �nleyen merkezlerindeki n�ron, yani sinir h�crelerinin kayb� ve beyin i�inde amiloid madde birikimiyle kendini g�steren bir hastal�k. G�nl�k ya�amsal aktivitelerde azalma ve bili�sel yeteneklerde bozulma ile karakterize. Alois Alzheimer taraf�ndan tan�mlanan hastal�k, demans�n yani bunaman�n en s�k g�r�len tipi, en �nemli belirtisi de unutkanl�k.
Ntvmsnbc'den T�lay Karaba�'�n haberine g�re, Alzheimer’da unutkanl�k yak�n ge�mi�ten ba�layarak ya�an�yor, uzak ge�mi�i hat�rlama ise hastal���n son evresine kadar kaybedilmiyor.
Peki, her unutkanl�k Alzheimer belirtisi olabilir mi? Prof. Ar�o�ul, bu soruya, “Unutkanl���n derecesinden �ok, tarz� �nemlidir. Yani yeme�in ocakta ne kadar bekledi�i de�il, ki�inin yemek yapt���n� unutmas� bir soruna i�arettir. Anahtar�n veya ayakkab�n�n buzdolab�na konmas� patolojik bir durumdur. Unutkanl�k bireyin ki�isel ya�am�n� bozuyorsa Alzheimer’dan ��phelenmek gerekir” yan�t�n� verdi.
�zellikle ailesinde Alzheimer olan bireylerin, giderek artan unutkanl�klar� varsa kontrolden ge�melerini �neren Prof. Ar�o�ul, “Hastal�k, gen� ve orta ya�ta nadir g�r�l�yor ancak genetik fakt�r varsa 40 ya��nda bile g�r�lebilir” dedi.
Hastal���n g�r�lme oran� kad�nlarda daha y�ksek. Alzheimer’da de�i�tirilemeyen fakt�rler ileri ya�, genetik yap� ve cinsiyet. De�i�tirilebilir fakt�rlere dikkat �eken Ar�o�ul, Alzheimer riskini en aza indirmede etkili olabilecek �nerileri ise ��yle s�ralad�:
Depresyondan ka��n�n, varsa mutlaka tedavi ettirin. Diyabet, hipertansiyon gibi damar ya�land�r�c� fakt�rlerden uzak durun. Kafa travmalar�na kar�� dikkatli olun. Elektromanyetik alandan uzak durmak gerekti�i de belirtiliyor. Zihinsel ve fiziksel aktivite azl���, yaln�zl�k, antisosyal ya�am ve d���k e�itim d�zeyi riski art�r�r. ��nk� e�itim d�zeyi de t�pk� sosyal ili�kiler gibi n�ronlar aras�ndaki ba�lant�y� art�r�r.
Televizyonda pasif izleyici de�il de zihinsel olarak kat�l�m� sa�layacak tart��ma programlar�n� izlemek, yeni yabanc� dil ve kelimeler ��renmek, kitap ve gazete okumak zihni �al��t�ran faaliyetlerdir. Ayr�ca sudoku gibi bulmacalar, satran� ve bri� gibi oyunlar da zihinsel faaliyetleri art�rd��� i�in Alzheimer riskini azalt�r.
2.6.2011 1 - 7856
|