|
Parmak patatesleri bu ya�la k�zartt���n�z zaman o kadar lezzetli oluyordu ki. Form�l 47'yi ilk kullanan McDonald's lokantas� b�y�y�p d�nyan�n en b�y�k restoran zincirine d�n��ecekti.
G�n�m�zde halk sa�l��� uzmanlar�, her y�l ger�ekle�en on binlerce erken �l�m i�in, hidrojenize ya�larda bulunan trans ya�� su�luyor. Ge�ti�imiz y�l, Harvard �niversitesi T�p Fak�ltesi Halk Sa�l��� Anabilim Dal�'n�n y�r�tt��� bir ara�t�rma, trans ya�larla beslenmenin, kronik hastal�klara davetiye ��kard���n� ve kilo almaya yol a�t���n� ortaya koydu.
Son y�llarda artan sa�l�kl� beslenme aray��lar� neticesinde McDonald's bile k�zartmada kulland��� ya�lar�n form�l�n� de�i�tirdi. Trans ya� i�ermeyen bitkisel ya� a��rl�kl� form�ller kullan�lmaya ba�land�. S�z�n �z�, ya� deyip ge�memek laz�m.
McDonald's'�n yapt��� gibi, yanl�� ya�la pi�irirseniz, yiyece�iniz g�da size bir fayda sa�lamad��� gibi sa�l���n�z� da sabote eder. Bedeninizi korumak i�in ya�lar�n yaz�lmam�� d�rt kural�n� kullanarak kendinize sa�l�kl� yemekler haz�rlamay� ��renmelisiniz.
M�s�r�z� ya da soya ya��nda y�ksek miktarda omega-6 bulunur. Bu �oklu doymam�� ya�lar, bal�kta bulunan bol miktarda omega-3 ya� asidiyle harmanlan�rsa o kadar da k�t� de�il. Fakat g�nl�k h�zl� beslenme temposunda bu m�mk�n olmuyor.
"D�nyan�n En Sa�l�kl� 150 Yeme�i " kitab�n�n yazar� Dr. Jonny Bowden, "20'ye bir oranda omega-6'ya kar��l�k omega-3 t�ketiyoruz. V�cudumuzu �i�irecek fabrikada �ok i��i �al���rken, �i�li�i giderecek fabrika adam bulam�yor " diyor.
Az omega-3 t�ketirken buna kar��l�k �ok omega-6 almak, v�cutta iltihap birikmesine neden oluyor. Bu da kalp hastal���, diyabet ve kanser riskini art�r�yor. 2008'de Amerika'da Genetik Beslenme ve Sa�l�k Enstit�s�'n�n yapt��� ara�t�rma da bu bulguyu do�ruluyor. Bitkisel ya�lara tamamen g�venmemek laz�m... Ba�ka bir�ok se�enek var.
Ya� deyip ge�emezsiniz, hepsi birbirinden farkl�d�r. Uzmanlara g�re omega-3/omega-6 dengesini tutturmak i�in yap�lmas� gereken, g�n i�indeki yemekleri farkl� farkl� ya�larla pi�irmek. Brandeis �niversitesi'nden Dr. K.C. Hayes bu ger�e�in alt�n� �iziyor;
"Akdeniz k�lt�r�nde salataya zeytinya�� d�kerler. Ak�am yeme�inde bal�k yerler. Kahvalt�da peynir ve tereya��yla beslenirler. Fark�nda olmadan farkl� farkl� ya�lar t�keterek do�ru oran� yakalarlar. "
Basit bir mant�kla ya� al�m�n�z� dengeleyebilirsiniz. Yapt���n�z yeme�e g�re ya� se�in. Ev yap�m� spagetti sosu pi�irecekseniz, zeytinya��n� tavaya ��yle bir serpi�tirip so�anlar� �yle kavurun. Uzakdo�u yeme�i yap�yorsan�z, sebzeleri hindistancevizi ya da f�st�k ya��yla soteleyin. Omlet i�in �nce tavada biraz tereya�� eritin. Beslenme d�zeninize, hidrojene ya�lar� ne kadar az sokarsan�z, o kadar iyi olur.
Amerikan Sa�l�k Federasyonu'na g�re hidrojene ya�lardan uzak durdu�unuz s�rece, di�er tip ya�lardan m�tevaz� bir miktar kullanmak �ok faydal�.
�kinci kural� a��klarken tereya�� kullan�m�ndan bahsettik. �a��rm�� olabilirsiniz, fakat haberler iyi. Harvard �niversitesi T�p Fak�ltesi Beslenme Sa�l��� Departman� Ba�kan� Dr. Walter Willett, "Doymu� ya� ve kolesterol korkusu �zerine in�a edilen sa�l�kl� ya�am pani�i bo�una " diyor.
Bu sene, "American Journal of Clinical Nutrition " dergisinde 21 farkl� ara�t�rmaya dayand�r�larak yay�mlanan makalede; doymu� ya�la beslenmenin koroner kalp hastal���, kalp krizi ya da kalp ve damar hastal��� riskini art�rd���na dair kesin bir bulgu olmad���n�n alt� �izildi.
"European Journal Of Nutrition " dergisiyse, s�t �r�nlerinden yap�lan tereya�� gibi ya�larla beslenmenin, b�y�k LDL kolesterol�n� yani zarars�z kolesterol� art�rd���n� g�sterdi. Zararl� olan, k���k LDL kolesterol�yse bu ya�larda az miktarda bulunuyor. Fazlas� elbette zararl�...
22.3.2011 - 5993
|