|
Yani t�m sistemler g�n�n belli zamanlar�nda belli bir d�zende �al��ma, her g�n de bunu tekrarlama e�ilimindedir. Buna uygun bir ya�am d�zeni uygulamak v�cudu daha az y�pratacak, daha uzun ve sa�l�kl� ya�amam�z� sa�layacakt�r. Amerikan Hastanesi Dahiliye B�l�m�’nden Dr. B�lent Yard�mc� �unlar� s�yledi:
“V�cudumuzun saatinin en �nemli ayar� g�n �����d�r. �nsano�lu hava karard���nda uyuma ve dinlenme, g�n ���d���nda da tekrar aktif olmaya uygun bir yap�dad�r. Uykumuzu d�zenleyip, dinlenmemizi sa�layan hormon melatonindir.
Epifiz bezi veya Pienal Gland denilen bir beyin b�lgesinden salg�lan�r. Gece sal�n�m� artarak sa�l�kl� uyumam�z� sa�lar. Sa�l�kl� bir insan�n ortalama uyku ihtiyac� 7-8 saat aras�ndad�r. Fakat bu sabit de�ildir.
Genetik �zellikler, ya�am al��kanl�klar�, �al��ma hayat� ve mevsimsel de�i�imlere ba�l� olarak 4-5 saatten 10 saate kadar de�i�ebilir. �rne�in ergenlik d�neminde �o�unlukla uyku ihtiyac� artar, ya�l�l�kta ise azal�r. Melatoninin bir�ok sistem ile etkile�imde oldu�u d���n�lmekte ve bu konu �zerinde �al��malar yap�lmaktad�r.
Sabah
Sa�l�kl� bir insanda sabah�n erken saatleri v�cudun toparlanmaya ba�lad��� saatlerdir. Gece boyunca dinlenen v�cut, g�nl�k aktiviteleri kar��lamaya haz�rlan�r. Direncimizi art�ran kortizol, tiroit hormonlar�, adrenalin ve benzeri hormonlar sabah saatlerinde y�kselir.
D���k olan tansiyon ve nab�z de�erleri normale d�nmeye ba�lar. Bu toparlanma ki�iden ki�iye de�i�mekle birlikte, saat 08.00-10.00 saatleri aras�nda tamamlan�r. K�rsal alanda erken �al��maya ba�layan insanlarda daha erken saatlerde v�cut toparlanabilir.
��nk� yat�� saati ve uyku s�resinin �nemi b�y�kt�r. Bir�ok ki�i sabah spor yapman�n zorluklar�ndan bahseder. Nedeni kendini toplayamadan v�cuda y�klenmektir. Bilinenin aksine bir�ok insan i�in uygun spor saati ��leden sonra, ak�ama do�rudur. Sabah kahvalt�s� ve s�v� al�m� g�ne daha zinde ba�lamam�z� sa�lar.
��le
Yapt���m�z i� ve �al��ma tempomuza g�re �o�unlukla ��le �zeri biraz enerji d����� olur ve dinlenme ihtiyac� do�ar. ��le yeme�inden sonra ortalama 1 saat kadar v�cudun yeniden toparlanma s�reci olur. Sonra g�� ve aktivitemiz yeniden artar. ��leden sonras� �al��ma y�n�nden verimli bir d�nemdir.
Ak�am
Ak�ama do�ru tansiyon de�erlerimiz y�kselir ve kas g�c�m�z artar. �o�unlukla saat 20.00-21.00 civar�nda kendimizi dinlenme ve uykuya haz�rlar�z. Bug�nk� modern ya�amda bu saatler yemek, dinlenme ve e�lence saatleridir.
Fizyolojimize �ok uygun olmasa da b�y�k �o�unluk bu �ekilde ya�amaya adapte olur ve fazla sorunla kar��la�maz. Ama ge� yat�lmas�, uyku vaktine yak�n a��r yemeklerin yenilmesi gibi al��kanl�klar v�cut dengemizi bozar.
Gece ise b�y�me hormonu ile beraber v�cut su ve tuz dengesini sa�layan hormonlar artar.
Yeterli uyuyan �ocuklar b�y�me hormonlar� daha d�zenli salg�land��� i�in, sa�l�kl� ve �abuk geli�irler. Uykuda nabz�m�z, tansiyonumuz ve v�cut �s�m�z d��er. Yani v�cut her y�n�yle tam bir enerji tasarrufu ve dinlenme d�nemine girer. Bu sayede g�n�n yaratt��� t�m stres ve travmalar�n etkisi azalt�l�r. Bu durum uykunun ne kadar ya�amsal bir d�zenleyici oldu�unu g�stermektedir.
15.12.2010 - 3670
|