Uzman�ndan uyar�: Kad�nlarda ve erkeklerde k�s�rl�k nedenlerine dikkat

Hem kad�nlarda hem erkeklerde g�r�len infertilite yani k�s�rl���n alt�nda bir�ok nedenin yatabilece�ini s�yleyen Do�. Dr. Gonca Yetkin Y�ld�r�m, "Adet d�zensizli�i en dikkat �eken belirtilerdendir. Ayr�ca gebelik olmad��� halde g���slerden s�t gelmesi, obezite, hormon bozuklu�una ba�l� a��r� t�ylenme ve akne problemi, erkeklerde sertle�me ve bo�alma ile ilgili sorunlar, testislerde a�r� ya da �i�lik gibi durumlar s�z konusuysa gecikmeden bir doktora ba�vurulmal�" dedi.

Kad�n ve erkeklerde g�r�len infertilitenin (k�s�rl�k) belirtilerinin �ok belirgin oldu�unu s�yleyen�Medipol Mega �niversite Hastanesi T�p Bebek B�l�m�nden Do�. Dr. Gonca Yetkin Y�ld�r�m, hastal��a ili�kin bilgie vererek, tedavi y�ntemlerini anlatt�.�

�Do�. Dr. Y�ld�r�m, d�zenli cinsel ili�kiye ra�men 35 ya��ndan k���k kad�nlarda 1 y�l i�inde, 35 ya��ndan b�y�k kad�nlarda ise 6 ay i�inde gebelik olu�mamas�n�n k�s�rl�k olarak tan�mland���na de�inerek "K�s�rl�k nedenleri kad�na ba�l�, erke�e ba�l� ve her ikisi kaynakl� olabilece�i gibi, bazen de hi�bir sebep olmaks�z�n g�r�lebilir. Ancak baz� durumlarda erken harekete ge�mekte fayda var. �rne�in; oligo-amenore dedi�imiz iki adet d�nemi aras�ndaki s�renin 35 g�nden uzun olmas�, ge�irilmi� pelvik iltihaplar�, �ncesinde ge�irilmi� pelvik cerrahi veya r�pt�re apandisit �yk�s�, d�� gebelik �yk�s� veya ailede erken menopoz �yk�s� durumunda bir uzmana dan���lmal�" diye konu�tu.

Adet d�zensizli�ine dikkat edilmesi gerekti�ini s�yleyen Do�. Dr. Y�ld�r�m, "Baz� aylar hi� adet olmama veya adet d�nemlerinde �iddetli kanama, a�r� ve sanc� g�r�lmesi en dikkat �eken belirtilerdendir. Ayr�ca gebelik durumu olmad��� halde g���slerden s�t gelmesi, obezite, hormon bozuklu�una ba�l� a��r� t�ylenme ve akne problemi, erkeklerde sertle�me ve bo�alma ile ilgili sorunlar, testislerde a�r� ya da �i�lik gibi durumlar s�z konusuysa gecikmeden bir doktora g�r�n�lmeli ve tedaviye ba�lanmal�d�r" ifadelerini kulland�.�

"YA�LA�YUMURTA KAL�TES� DE AZALIYOR"

Kad�nlardaki infertilitenin belirlenmesinde �e�itli teknikler uyguland���n� belirten Do�. Dr. Y�ld�r�m, "Rahim filmi olarak bilinen Histerosalpingografi (HSG) k�s�rl�k tan�s� ile ba�vuran kad�nlarda t�plerinin a��k olup olmad���n� de�erlendirmek i�in yap�l�r. En basit tan�m�yla, rahim ve t�pleri g�r�nt�leyen r�ntgendir. HSG, adet bitiminden hemen sonra genellikle adetin 7 ile 12'nci g�nleri aras�nda �ekilir. ��lem 5-10 dakika olup, �o�u zaman a�r�s�zd�r. Bir di�er y�ntem ise yumurtal�k rezerv testleridir. Kad�n�n sahip oldu�u oositlerin ve kalitesi o kad�n�n yumurtal�k rezervinin yani kad�n�n �reme potansiyelinin bir g�stergesidir. Kad�nlar erkeklerden farkl� olarak belli bir say�da yumurta ile do�ar ve do�duktan sonra yeni yumurta yapmazlar. Dolay�s�yla do�umla sahip olduklar� yumurta havuzunu menopoza kadar kaybederler. Kad�nlar�n ya��n�n artt�k�a do�urganl���n�n azalmas� do�al bir s�re�tir. Kad�n�n ya�� ilerledik�e sadece yumurta say�s� azalmaz yumurta kalitesi de azal�r. Anti-m�lleryan hormon (AMH) testi de hastan�n yumurtal�klar�nda b�y�meye ba�layan k���k folik�llerden salg�lanan bir hormondur. Menstr�el siklusun herhangi bir g�n�nde AMH testi yap�labilir, adetli olmay� gerektirmemektedir. AMH d�zeylerine g�re bir kad�n�n gebe kal�p kalmayaca�� ile ilgili bir yorum yapamay�z" dedi.

"3 BASAMAKLI TEDAV�"

Tedavinin 3 basamaktan olu�tu�unu ifade eden Do�. Dr. Y�ld�r�m, �u de�erlendirmede bulundu:

"Birinci basamak tedavide yumurtalamay� uyarmak i�in klomifen (Klomen) ya da letrozol (Femara) tablet kullan�m�d�r. Her iki ila� da adetin 3 ila 5'inci g�nlerinde ba�lan�r ve 5 g�n boyunca kullan�l�r. G�nde 1 doz ile ba�lan�r e�er yan�t al�namazsa bir sonraki adette doz artt�r�labilir. Genellikle her iki ila� i�inde �nerilen kullan�m s�resi 6 ayd�r. �lk tedavide ba�ar� sa�lanamazsa ikinci basamak tedavi dedi�imiz i�ne tedavisi ile yumurtlama uyar�s� yap�l�r. Klomifen ile yumurtlama sa�lanamayan hastalar�n y�zde 43 ila 80'inde i�ne tedavisi ile yumurtlama y�zde 21 ile 29'unda gebelik elde edilebilir. Polikistik Over Sendromlu kad�nlarda i�ne tedavisinde a��lama gereklili�i olmamakla birlikte, gebe kalma ihtimalini bir miktar artt�rmak i�in a��lama tedavisi de eklenebilir."

���nc� basamak tedavide�son basama��n�t�p bebek y�ntemi oldu�unu aktaran Do�. Dr. Gonca Yetkin Y�ld�r�m, "Bu hastalar�n yumurtal�k rezervleri iyi oldu�u i�in t�p bebekle canl� do�um oranlar� da iyidir. Ayr�ca elde edilen yumurta say�s� fazla oldu�unda daha fazla embriyo elde edilmekte ve elde kalan kaliteli embriyolar dondurulabilmektedir. Embriyo dondurulmas� bu hastalarda tekrar i�ne tedavisi uygulamadan sadece rahimin haz�rlanmas� s�recinden sonra rahime yerle�tirilmesine olanak sa�lamaktad�r. PKOS'lu hastalarda t�p bebek tedavisi s�ras�nda en korktu�umuz durumlardan biri bu olgularda a��r� uyar�m sendromu (OHSS) geli�mesidir. Bu hastal�kta damarlar�n ge�irgenli�i artar ve v�cut bo�luklar�nda (kar�nda, g���s kafesinde) s�v� birikir. Bu hastal�ktan ka��nmak i�in t�p bebek tedavi s�recini yumurta toplama i�lemini yap�p, transferi iptal etmek ve b�t�n embriyolar� dondurmakt�r. B�ylelikle a��r� uyar�m sendromu riski s�f�rlanmakta ve rahim dinlenmesi ile canl� do�um oranlar� artmaktad�r" ifadelerini kulland�.�

"�NFERT�L�TEN�N NEDEN� T�P TIKANIKLI�I OLAB�L�R"

K�s�rl��a ba�l� nedenlerin y�zde 25 ile 35'inden t�p t�kan�kl���n�n sorumlu oldu�unu s�yleyen Do�. Dr. Y�ld�r�m, "T�pler rahmin her iki yan�nda bulunur ve yumurtal�klara ba�l�d�r. T�p t�kan�kl��� olmas� durumunda yumurta ve sperm kar��lamaz ve bu nedenle de gebelik olu�maz. Her iki tarafl� t�kan�kl�k olabilece�i gibi tek tarafl� t�kan�kl�klarda g�r�lebilir. Tubal fakt�re ba�l� k�s�rl�k ge�irilmi� pelvik enfeksiyonlara ba�l� olarak g�r�lebilece�i gibi endometriozise (�ikolata kisti), t�berk�loz, ge�irilmi� ektopik gebelik �yk�s� veya ge�irilmi� kar�n i�i ameliyatlara ba�l� olarak da g�r�lebilir. T�p t�kan�kl��� olan kad�nlar�n �o�unda hi�bir �ikayet olmaz. K�s�rl�k nedeniyle doktora ba�vurduklar�nda yap�lan tetkikler sonucu tan� al�rlar. 100 kad�ndan 15'inde t�pler ger�ekte t�kal� olmamas�na ra�men t�kal�ym�� gibi g�r�nebilir. T�p t�kan�kl��� olan hastalarda tedavide t�p bebek uygulamas� d���n�lmelidir" diye konu�tu.�

19.1.2021 - 50637