Uzman�ndan besin takviyesi uyar�s�; Koronavir�se yan etkileri bilinmiyor

G�nl�k hayatta besin takviyelerinin kullan�m oran� pandemiyle birlikte artt�. Dr. ��r. �yesi Ayla �nver Al�ay bu art��la ilgili "Besin takviyelerinin Kovid-19 �zerindeki etkileri ve bir�ok takviyenin y�ksek dozajda kullan�m�n�n potansiyel yan etkileri hen�z tam olarak bilinmemektedir.� Bu nedenle, g�da takviyelerinin, vitamin ve minerallerin, y�ksek miktarda al�m�ndan ka��nmak gerekir" dedi.

�stanbul Ayd�n �niversitesi (�A�) Anadolu B�L MYO G�da ��leme B�l�m Ba�kan� Dr. ��r. �yesi Ayla �nver Al�ay Kovid-19 d�neminde al�nan besin takviyeleri i�in "A, C, D ve E vitamini gibi vitaminler ile �inko, bak�r, selenyum ve demir gibi minerallerin sa�l�kl� ba����kl���n s�rd�r�lmesinde �nemli rolleri bulunmaktad�r. Kovid-19 pandemisinde bu vitamin ve minerallerin etkinli�i hem bilimsel alanda ve hem de medyada �ok geni� olarak tart���lmaya ba�lanm��t�r" ifadelerini kulland�.

PROPOL�S�N ASTIMI K�T�LE�T�REB�LECE�� D���N�L�YOR

Bu s�re�te propolisin halk taraf�ndan yayg�n olarak kullan�ld���n� belirten Al�ay, "Baz� uzmanlar propolisteki baz� kimyasallar�n ast�m� daha da k�t�le�tirebilece�ini d���nmektedir. Propolis kullanmak, kanama bozuklu�u olan ki�ilerde, ameliyat s�ras�nda ve sonras�nda kanama riskini art�rabilir. Ameliyattan 2 hafta �nce propolis almay� b�rakmak gereklidir" dedi.

"D V�TAM�N� FAZLASI ZEH�RLENMEYE YOL A�AB�L�R"

"D vitamini de pandemi d�neminde s�kl�kla kullan�lmaktad�r" diyen Al�ay, �"D vitamini fazlas� zehirlenmelere ve b�brek hastal�klar�na yol a�abilir ve bu nedenle �l��m yap�lmadan gereksiz miktarda D vitamini takviyesi kesinlikle al�nmamal�d�r. G��l� bir ba����kl�k i�in,� sa�l�kl� ve dengeli beslenme ile yeterli dozda vitamin ve mineral al�m� olduk�a �nemlidir. Ancak fazla miktarda al�nan takviyelerin sa�l��a zararl� olabilece�i unutulmamal�d�r" ifadelerini kulland�.

"C V�TAM�N� KOV�D-19'DA ETK�L� M�?"

C vitamininin v�cudun ihtiyac� kadar al�nmas� gerekti�ini belirten Dr. ��r. �yesi Ayla �nver Al�ay "C vitamini, ba����kl�k sistemini g��lendirmede ve enfeksiyondan korunmada olduk�a �nemli bir vitamindir. Yeterli C vitamini al�m� yeti�kin ve ya�l� erkekler i�in 110 mg/g�n, kad�nlar i�in 95 mg/g�n olarak belirlenmi�tir. Sigara i�enlerde bu ihtiya� artar. Enfeksiyon d�neminde v�cudun C vitamini ihtiyac� en az 10 kat artmaktad�r. Kovid-19 hastal���na yakalanmamak i�in de ki�inin g�nl�k C vitamini ihtiyac� kadar vitamin almas� yeterli olur. Daha fazla C vitamini almak, v�cudun daha fazla C vitamini depolad��� anlam�na gelmez. G�nl�k olarak taze sebze meyve t�keten ki�ilerde C vitamini eksikli�i g�r�lme olas�l��� d���kt�r. Bir adet orta boy portakal t�ketimi, g�nl�k C vitamini ihtiyac�n�n yakla��k y�zde 75'ini kar��lar. �Al�nan takviyelerin prospekt�s�n� mutlaka okumal� ve gere�inden fazla t�ketilmedi�inden emin olunmal�d�r. C vitamini takviyeleri baz� kemoterapi, radyosyon tedavileri ve kolesterol ila�lar� ile etkile�ime ge�erek baz� yan etkilere sebep olabilir. C vitamininin, koronavir�s enfeksiyonu �zerindeki etkilerinin ne oldu�u hala ara�t�r�l�yor. Kritik durumdaki Kovid-19 hastalar�nda IV (damar i�i) yoldan C vitamini vermenin iyile�meye katk� sa�layaca��na dair �al��malar mevcut. Akci�er hasar� olu�mu� yo�un bak�m hastalar�na vitamin C eklenmesiyle �l�m riskinin yakla��k y�zde 20 azald��� g�sterildi. Kovid-19'un a��r olarak seyretti�i bireylerde damar i�i olarak y�ksek dozlarda (10-20 g/ g�n) C vitamini deste�inin olumlu etkileri olabilece�i ileri s�r�l�yor. Yap�lan �al��malarda bahsedilen ve hastalara iyi geldi�i belirtilen y�ksek doz C vitamini takviyeleri damar yoluyla ve yaln�zca hastaneye yatacak kadar k�t� durumdaki hastalara verilmi�tir. Fakat hen�z a��z yolu ile al�nan y�ksek doz C vitamini takviyelerinin hastal��a yard�mc� olup olamayaca��n� g�steren net bir bulgu yok. Aksine a��z yoluyla y�ksek C vitamini al�m� ishal ve mide bulant�s� gibi yan etkilere sebep oluyor" ifadelerini kulland�.

BES�N TAKV�YELER� DOKTORA DANI�ILMADAN KULLANILMAMALI

Dr. ��r. �yesi Ayla �nver Al�ay, "Takviye almak baz� riskler ta��r. Pek �ok takviye, v�cutta g��l� etkilere sahip olabilen aktif maddeler i�erir. �zellikle yeni bir �r�n al�rken k�t� tepki olas�l���na kar�� her zaman uyan�k olunmal�d�r. Baz� takviyeler kanama riskini art�rabilir veya ameliyattan �nce al�n�rsa anesteziye cevab�n�z� de�i�tirebilir" dedi.

T�m takviyelerin herkes i�in yararl� olamad���n� belirten Al�ay, "Bireyler etiketi okumaya �zellikle dikkat etmeli ve bir sa�l�k profesyoneline ba�vurarak takviyenin kendileri i�in uygun oldu�undan emin olmal�d�r. Takviyeler, sa�l�kl� bir diyet i�in gerekli olan tam ���nlerin yerini almamal�d�r. Diyet takviyeleri sa�l���n�z i�in faydal� olabilir, ancak takviye almak da bir�ok sa�l�k riskleri i�erebilir" ifadelerini kulland�.

BA�I�IKLIK S�STEM�N� G��LEND�REN ETMENLERDEN B�R� DE D�ZENL� UYKU

G��l� bir ba����kl�k sistemi i�in tavsiyelerde bulunan Dr. ��r. �yesi "Ba����kl�k sistemimizin do�ru ve sa�l�kl� �al��abilmesi i�in �� �nemli unsur vard�r. Bunlardan ilki d�zenli ve yeterli bir uykudur. G�nde 7-8 saat civar� karanl�kta gece uykusunun ba����kl�k sisteminin devaml�l��� i�in �ok �nemli oldu�u bilinir. Bir di�er ba����kl�k dostu ise yeterli ve dengeli beslenmedir. Her besin t�r�nden yeterli miktarda yap�lan, rafine g�dalardan uzak durulan bir beslenme �eklinin ba����kl�k i�leyi�ine katk�lar� kesindir.� Son olarak da ba����kl�k katk�s� �al��malarla g�sterilmi� g�venli a��lar. Ba����kl�k sistemine bu sayd���m�z �� etmenin faydalar� net bir �ekilde ispatlanm��t�r" dedi.

"TAKV�YELER SA�LIKLI BES�N�N YER�N� TUTMAZ"

Dr. ��r. �yesi Ayla �nver Al�ay takviyelerin besinlerden al�nan vitaminlerin yerini tutmayaca��n� belirterek s�zlerine ��yle devam etti:

"Sa�l�kl� kalmak i�in her g�n �e�itli besin maddelerine ihtiyac�m�z var. �Bu besinlerin kayna�� �nemli.� Takviyelerin yiyeceklerin yerini almas� ama�lanmam��t�r. Takviyeler meyveler ve sebzeler gibi b�t�n yiyeceklerin t�m besinlerini ve faydalar�n� kopyalayamaz ve sa�l�kl� beslenmenin yerini tutamaz. Genellikle bu vitaminleri, mineralleri ve besinleri g�dalardan almaya �al��mak en iyisidir. Meyveler, sebzeler, bal�klar ve di�er sa�l�kl� yiyecekler, bizi sa�l�kl� tutmak i�in birlikte �al��an, bir hapta bulunmayan besin ��eleri ve di�er maddeleri i�erir. Bir takviyeden ayn� sinerjik etkiyi elde edemeyiz. ��nk� yiyecekler �e�itli vitamin ve mineraller ve ayr�ca bir vitamin veya mineral takviyesinde bulunmayan bir�ok biyoaktif bile�ik ve diyet lifi sa�lar ve baz� takviyeler vitaminlerin tam olarak emilmesine izin vermez" diye konu�tu.

27.1.2021 - 50831