|
Koronavir�s� salg�n� sonras� soka�a ��kma yasa�� grubunda bulunan 65 ya� ve �st�ne ruhsal dayan�kl�l�klar�n� art�rmalar� i�in 10 �neride bulunan Uzm. Klinik Psikolog Zozan Ba��i, "Asl�nda fark�na varmad���m�z ne �ok zenginliklerimizin oldu�u yeni yeni kavramaya ba�lad���m�z bir s�re� i�erisindeyiz. 'Ben'i de�il 'biz' olmay�, ba�kas�n� d���nmeyi; ben demenin asl�nda biz oldu�unu, bizi d���nmenin de asl�nda ben oldu�unu, payla��lan sorumlulu�un ne kadar �nemli oldu�unu ��rendik" dedi. D�nya'da h�zla yay�lmaya devam eden koronavir�s (Covid 19) salg�n�, t�m insanlar ve toplumlar �zerinde ciddi panik, korku ve kayg� uyand�rmay� s�rd�r�yor. Bu durum ayn� zamanda k�resel bir travmayla kar�� kar��ya oldu�umuzu da g�steriyor. Uzman Klinik Psikolog Zozan Ba��i, i�inde bulundu�umuz s�re�te en riskli grup olarak bilinen 65 ya� ve �st�n�n, �zellikle kronik hastal�klar� da varsa, daha yo�un kayg� ya�ad�klar�na i�aret ederek �nemli uyar�larda bulundu. HABERLER� TEKRAR TEKRAR �ZLEMEY�N! Ya�lanmayla birlikte ya�l�larda 'eski'ye a��r� ba�l�l�k, 'yeni'den korkma, sa�l��a a��r� d��k�nl�k, yaln�zl�k duygusu, treni ka��rma duygusu, �l�m korkusu, �aresizlik duygusu gibi bir tak�m psikolojik s�re�lerin belirginle�ti�ini ifade eden �A� VM Medical Park Florya Hastanesi'nden Uzman Klinik Psikolog Zozan Ba��i, 65 ya� ve �st� ki�ilere medyada, haberlerde, d��ar�da kar��la�t�klar� bir�ok uyaranda salg�nla ilgili g�r�nt�leri ve haberleri tekrar tekrar izlemelerinin hissettikleri kayg� duygular�n�n artmas�na neden olabilece�ini s�yledi. VAR OLAN �L�M KORKULARI ARTTI 65 ya� ve �st�ndeki ki�ilere bu zor g�nleri atlatmalar� i�in �nerilerde bulunan Uzm. Klinik Psikolog Zozan Ba��i, "Bizler insan olarak �lece�ini bilen ama �lece�ine inanmayan canl�lar�z. �u an her g�n koronavir�sten �l�m haberleri izliyoruz, 'biz de �lebiliriz' diye korkuyoruz. Bu durum da ya�l�lar�n '�l�m korkusunu' daha belirgin �ekilde ya�amalar�n� neden olmaktad�r. Bu durumlarda ya�l�lar�n depresyon ya�ama, intihar d���nce ve davran��lar�n�n g�r�lmesini art�rabilir. Ayn� zamanda geni� aral�kta ruhsal bozukluklar ya�ayabilirler. �zellikle; uyku ya da yeme d�zeninde de�i�iklikler, uyumakta ya da konsantre olmakta zorluk, �fke kontrol sorunu, kronik sa�l�k sorunlar�n�n k�t�le�mesi, t�t�n ya da di�er ila�lar�n kullan�m�nda art�� olmaktad�r. Bununla birlikte, e�er aralar�nda hekim raporuyla psikiyatrik ila� tedavisi alan ki�iler varsa, bu ki�ilerin tedavilerinin aksamamas�n�n her zamankinden �nemli oldu�unu bilmekte fayda var. Ya�am�� olduklar� salg�nla ilgili korku ve endi�eleri, ba�a ��kabilece�inin �zerinde bir seviyede olan ve g�ndelik ya�amlar� ileri derecede etkilenen ya�l�lar, ruhsal destek almak i�in ba�vurmaktan �ekinilmemelidir" �eklinde konu�tu. V�R�S 'BEN DE��L, B�Z OLMAYI' ��RETT� Vir�s�n hayata giri�iyle ya�am �eklinin de�i�ti�ine ve bu de�i�ikli�e adapte olmakta sadece ya�l�lar�n de�il, her ya�tan ki�ilerin g��l�k ya�ad���n� ifade eden Uzm. Klinik Psikolog Zozan Ba��i, ��yle devam etti: "Vir�s�n hayat�m�za girmesiyle birlikte ili�kilerin, ileti�imin ve sosyalle�menin sosyal medyada olmas�n�n ne kadar yapay oldu�unu ac� bir ger�ek olarak ��rendik. Asl�nda yak�n oldu�umuzu sand���m�z ger�ekli�in tersine bir durumla kar�� ka��ya kald�k. �nsanlar�n birbirlerine dokunamaz, �pemez, sar�lamaz hale geldi�ini g�rd�k. Birbirimize 1 metreden fazla yakla�amaman�n so�uklu�uyla kar�� kar��ya kalman�n nas�l zor bir durum oldu�unu anlad�k. Yak�nlar�m�zla temas etmenin, onlarla ge�en zaman�n de�erinin fark�na vard�k. Asl�nda fark�na varmad���m�z ne �ok zenginliklerimizin oldu�unu yeni yeni kavramaya ba�lad���m�z bir s�re� i�erisindeyiz. 'Ben'i de�il 'biz' olmay�, ba�kas�n� d���nmeyi; 'ben' demenin asl�nda 'biz' demek oldu�unu, bizi d���nmenin de asl�nda ben oldu�unu, payla��lan sorumlulu�un ne kadar �nemli oldu�unu ��rendik." GE��C� B�R S�RE� OLDU�UNU UNUTMAYIN! Eve kapanman�n, teknolojik aletlere ba�l� kalarak ileti�im kurmaya �al��man�n ve s�rekli elleri y�kama gereklili�inin ilk etapta kula�a ho� gelmeyebilece�ini ifade eden Uzm. Klinik Psikolog Zozan Ba��i, ancak evde sevdi�imiz insanlar�n hayat�m�zda oldu�unu bilerek, panik yapmadan �nlem almam�z gereken ge�ici bir s�re�te oldu�umuzu kabul edersek psikolojik a��dan kendimizi rahatlatabilece�imizi vurgulad�. PUZZLE YAPIN, EL ���YLE U�RA�IN Uzm. Klinik Psikolog Zozan Ba��i, soka�a ��kma yasa�� grubunda bulunan 65 ya� ve �st�ne ruhsal dayan�kl�l�klar�n� art�rmalar� i�in 10 �neride bulundu. O �neriler ��yle; 1- Soka�a ��kma yasa��na uyun. Kalabal��a kar��may�n ama yaln�z da kalmay�n. Yak�nlar�n�zla ileti�im kurmak i�in telefon ve internet gibi alternatif se�enekleri de�erlendirin. 2- Beyin t�pk� makine gibi bir alettir. �yi bak�l�rsa �mr� uzun olur ve erken y�pranmaz. Son yap�lan ara�t�rmalar beynin s�rekli yeni �eyler ��renmesinin uyaran etkisi yapt��� ve h�cre ya�lanmas�n� yava�latt���n� g�stermektedir. Ya�lanmaktan korkan ki�inin beynini iyi �ekilde �al��t�rmas� �ok �nemlidir. Beyin t�pk� bir kuyu gibidir. Suyu al�nd�k�a a��l�r, bolla��r. Bu nedenle bol bol haf�zan�z� g��lendirecek kutu oyunlar� oynay�n, bulmaca, puzzle, sudoku ��z�n. 3-Yemek yapma, temizlik, televizyon izleme, eli�i yapma ve benzeri g�nl�k aktivitelerinizi planlay�n. Belli bir d�zene uymak i�leri kontrol etti�inizi hissettirir, b�ylece kendinizi daha emniyette hissedersiniz. 4- Sevdi�iniz i�lere zaman ay�r�n. M�zik dinlemek, hobilerle u�ra�mak ve eli�i yap�n. Felaket senaryolar� ile u�ra�mak yerine motive edici kitaplar okuyun. 5-Sevdi�iniz ki�ileri telefonla aray�n ve s�k s�k konu�un, b�ylece yaln�zl�k duygunuz azal�r. Telefon veya internetle g�r�nt�l� de ileti�im kurman�z m�mk�n. Bunu bilmiyorsan�z, nas�l yap�laca��n� ��renmeye �al���n. 6- Sa�l���n�z yerindeyse yak�nlar�n�za ve kom�ular�n�za yard�m edin. �rne�in, kom�unuza �orba yapmak (ama verirken temas etmeyin, mesafenizi koruyun), �ocu�unuza yemek yapmak gibi u�ra�lar i�e yarad���n�z� hissettirir, kontrol duygusunu g��lendirir ve ruh sa�l���n�z� olumlu etkiler.� 7- Beslenmenize dikkat edin, mutlaka sofra kurun ve sa�l�kl� yiyecekler t�ketin. Bol s�v� almay� unutmay�n, susuz kalmay�n. 8- Her zamanki diyetinize uyun, tansiyon ve �eker kontrol�n�z� ihmal etmeyin. 9- Evin i�inde y�r�y�� ve egzersiz yap�n, tek seferde de�il g�n�n belli saatlerinde birka� kez 5-10 dakikal�k y�r�y��/ hareket yapmaya gayret edin. �10-Uykunuzu ihmal etmeyin. Gece uyuyam�yorsan�z, g�nd�z ��le saatlerinden �nce k�sa �ekerlemeler yapabilirsiniz, b�ylece dinlenmi� hissedersiniz ve gece yine uyuyabilirsiniz. BU S�RE�TE ONLARLA DAHA �OK KONU�UN! Psikolog Ba��i, 65 ya� ve �st� yak�n� olanlar i�in ise �nerilerini ��yle s�ralad�: "Ya�l�lar gen�ler kadar medyay� iyi takip edemiyor, bu nedenle salg�ndan korunmayla ilgili yeni bilgileri onlara anlatmal�lar. Ancak korunma ile ilgili neler yapmalar� gerekti�ini onlar� su�lu hissettirmeden, endi�eye sevk etmeden olumlu ifadelerle ��retmeliler. �rne�in; "Ellerini y�kamazsan hasta olursun, seni hastaneye yat�r�r�z" demek yerine, "Ellerini biraz uzun y�kaman bu hastal�ktan korunman i�in �ok �nemli, yak�nda her �ey daha iyi olacak" gibi bir c�mle daha motive edicidir. Bu nedenle ya�l�lar�n�z� telefonla aray�n, k�sa da olsa sohbet edin. Bu sohbetlerde mevcut durumla ilgili do�ru bilgiler verin ama olumlu geli�meleri de mutlaka iletin. Ya�l� bireylerden onlar�n �stlenebilece�i i�lerde sizlere yard�m etmesini isteyin. B�ylelikle hareket etmi� olup, benlik duygular�n� dayan�kl� hale getirebilirler. Ya�l� bireyler yak�nlar�n� yormak istemedikleri i�in s�kl�kla yard�m istemezler, bu nedenle yak�n�n�z�n istemesini beklemeden akl�n�za gelen t�m ihtiya�lar�n� sorun. Ya�l�lar kendi ya�ad�klar� ge�mi� deneyimleri ba�kalar�na anlatmaktan �ok keyif al�rlar. Bu s�re�te size eski deneyimlerini, maceralar�n�, unutamad�klar�n�, hatta ilk a�klar�n� anlatmalar�n� isteyebilirsiniz. Bu onlara kendilerini mutlu hissettirecektir. Yak�nlar�n�z�n t�m sorumlulu�unu tek ba��n�za �stlenmeyin, etraf�n�zdan yard�m isteyin ve y�k�n�z� payla��n, aksi takdirde t�kenme belirtileri ya�ayabilirsiniz."
24.3.2020 - 43748
|