Uzman� uyard�: 50 ya��ndan sonra ayak yanmas�na dikkat

Ayak yanmas� olan ki�ilerde �zellikle geceleri ayakta yanma, a�r�, uyu�ma, kar�ncalanma gibi �ikayetlerin artt���n� ifade eden �� Hastal�klar� Uzman� Dr. �ekip �im�ek, "Ayak yanmas� konusunda yak�nmas� olan hasta say�s� dikkat �ekecek kadar fazlad�r. Hastalar �o�unlukla 50 ya� �st�nde, aylar ve y�llar i�erisinde yava� yava� k�t�le�en, v�cudun sa� ve sol taraf�n�n benzer olarak etkilendi�i, kar�ncalanma, uyu�ma, i�nelenme, yanma, a�r� gibi �ikayetleri oldu�unu belirten, duyusal liflerin etkilendi�i vakalard�r" dedi.

�S� Liv Hospital Bah�e�ehir �� Hastal�klar� Klini�i'nden Uzm. Dr. �ekip �im�ek, ayak yanmas� hakk�nda uyar�larda bulundu.

A�RI VE UYU�MA MEYDANA GELEB�L�R

Sinir sistemimizin iki bile�enden olu�tu�unu belirten Uzm. Dr. �ekip �im�ek, birincisinin beyin ve omurilikten olu�an santral sinir sistemi, ikincisinin ise bir a�ac�n k�klerinin toprakta yay�lmas� gibi t�m v�cudumuzu kaplayan sinir liflerinden olu�an periferik sinir sistemi oldu�unu s�yledi.

Periferik sinir sisteminin �evremizle etkile�im ve ileti�imden sorumlu olan duyusal ve motor liflerin yan� s�ra istemsiz hareketlerden sorumlu sinyalleri ta��yan liflerden olu�tu�unu ifade eden Uzm. Dr. �im�ek, �u bilgileri payla�t�:

�"Periferik sinir sisteminin, �evremizdeki bilgileri santral sinir sistemine ta��yan duyusal ve motor liflerini etkileyen her t�rl� durum, etkilenen lif �e�idine g�re farkl� bulguya yol a�ar. Duyusal liflerin etkilenmesiyle ilgili b�lgede a�r�, uyu�ma, yanma gibi his kusurlar� olu�urken motor liflerin etkilenmesiyle kas kuvvet kayb�, se�irme gibi bulgular olu�abilir."

D�YABET VE KANSER HASTALIKLARI R�SK� ARTIRAB�L�R

Diyabet, kanser gibi hastal�klar�n s�kl�kla periferik sinirlerin sa�l�kl� �al��mas�n� etkiledi�ini s�yleyen Uzm. Dr. �im�ek, "B�brek yetmezli�i, �remi, karaci�er hastal�klar�, romatizmal hastal�klar, vitamin eksiklikleri �zellikle B12, kans�zl�k, beslenme bozukluklar�, ��lyak hastal��� (gluten enteropatisi ), H�V vir�s enfeksiyonu, lyme hastal���, endokrin bozukluklar �zellikle hipotiroidizm, kronik obstruktif akci�er hastal��� (KOAH) gibi daha bir�ok hastal�kta da e�lik eden periferal n�ropati bulgular�na rastlanmaktad�r. Kullan�lan ila�lar, maruz kal�nan alkol ve a��r metal gibi toksinler, �evresel fakt�rler de vibrasyon (in�aat i��ilerinin kulland��� aletlerden veya travmadan kaynakl�), uzam�� so�uk maruziyeti, oksijen azl��� periferik sinir sisteminin sa�l�kl� �al��mas�n� etkiler" �eklinde konu�tu.

�O�UNLUKLA 50 YA� �ST�NDE G�R�L�R

Ortaya konan farkl� bir�ok sebebe ra�men periferik noropati semptomlar� �ikayeti ile hekime ba�vuran hastalar�n y�zde 50'sine yak�n�nda nedenin bulunamad���n� ifade eden Uzm. Dr. �im�ek, �unlar� s�yledi:

"Kan�tlanmamakla birlikte �zellikle artm�� oksidatif stres, glukoz tolerans bozuklu�u, prediyabet, hipertansiyon ve kolesterol y�ksekli�inin de tan� konulamam�� vakalar�n b�y�k k�sm�nda sebep oldu�u d���n�lmektedir. Hastalar �o�unlukla 50 ya� �st�, aylar ve y�llar i�erisinde yava� yava� k�t�le�en, tipik olarak simetrik yani v�cudun sa� ve sol taraf�n�n benzer olarak etkilendi�i, kar�ncalanma, uyu�ma, i�nelenme, yanma, a�r� gibi bulgular� tarif eden, duyusal liflerin etkilendi�i vakalard�r. El ve ayakta kar�ncalanma, yanma, a�r�, komut kayb� ile gelen hastalar�n yap�lacak detayl� sorgusu, dahili ve n�rolojik muayenesi �o�unlukla do�ru tan�ya ve sonras�nda do�ru tedaviye g�t�rmektedir. �ikayet ba�lang�c�n�n zaman�, �ikayetlerin ilerleyi� h�z�, etkilenen b�lgenin tek tarafl� (sadece sa� ayak gibi) veya kar��l�kl� olmas� (hem sa� hem sol ayak gibi), duyusal belirtilere kas kuvvet kayb�n�n e�lik edip etmemesi gibi bilgiler ay�r�c� tan�da �nemlidir."

FARKLI TESTLER TANI KOYMAYA YARDIMCI

Te�his ve tedavi s�recine de�inen Uzm. Dr. �im�ek, "G�n�m�zde art�k �o�u vakada oldu�u gibi bu durumda da tababet i�erisinde multidisipliner yakla��m, i� hastal�klar�, n�roloji, fizik tedavi, fizyoterapi, ortopedi, beyin ve sinir cerrahisi, diyetisyen gibi farkl� bran�lar�n tan� ve tedavi s�recinde i�in i�inde olmas� ba�ar� �ans�n� art�rmaktad�r. Al�nan detayl� bir hikaye ve yap�lan fizik muayene sonras� laboratuvar kan testleri ve EMG gibi elektrodiagnostik test y�ntemleri tan�da kullan�lan ba�l�ca enstr�manlard�r. Elektrodiagnostik test sonu�lar� da �o�u zaman yap�lmas� gereken laboratuvar testlerine, ara�t�r�lmas� gereken sistemik hastal�klara ���k tutmaktad�r. Cilt ve nadiren ba�vurulan sinir biyopsisi, tan� y�ntemleri aras�ndad�r" a��klamas�nda bulundu.

HASTALAR G�ZLEM ALTINDA TUTULMALI

Hastalar�n y�netiminde, altta yatan hastal���n tan�s� ve tedavisinin e� zamanl� olarak semptomatik tedavinin verilmesinin �nemli oldu�unu vurgulayan Uzm. Dr. �im�ek, "Semptomatik tedavide gabapentin ve trisiklik antidepresanlar ile ba�ar�l� sonu�lar al�nmaktad�r. Uzun d�nemde ayakta a�r�, uyu�ma, yanma gibi his kusurlar� olan hastalar�n ayak ve t�rnak bak�mlar� ve olu�abilecek ayak yaralar� a��s�ndan bu hastalar�n dikkatli g�zlem alt�nda tutulmalar� gerekmektedir" ifadelerini kulland�.

GECELER� A�RI VE YANMA H�SS� ARTIYOR

Hastalar�n semptomlar�n�n �iddetinde g�n i�inde farkl� zamanlarda de�i�kenlikler g�r�lebilece�ine dikkat �eken Uzm. Dr. �im�ek, "�zellikle geceleri ayakta yanma, a�r�, uyu�ma, kar�ncalanma gibi �ikayetlerin artt���n� ifade eden hasta say�s� dikkat �ekecek kadar fazlad�r. Bu de�i�kenli�inin sebebini ayd�nlatmak ve ��z�m �retmek hastal���n y�netiminde, ki�inin ya�am kalitesini art�rma amac�yla �nemlidir. �ncelikle dikkat ve ki�inin dikkat seviyesi a�r�y� nas�l alg�lad���m�z� etkiler. G�n i�inde ya�anan ko�u�turmada, ev i�leri ve �ocuklarla ilgilenirken veya i� yerinde zamana kar�� i�imizi yeti�tirmeye �al���rken, ayaklardaki a�r� ve yanmaya odaklanmam�z zay�flar. Ancak g�n�n sonunda i�lerimizi bitirip kendimizle ba� ba�a kald���m�zda, �evremizdeki dikkat da��tan uyaran say�s� azald���nda ayaklardaki yanma ve a�r�ya odaklanmam�z ve alg�m�z artacakt�r" dedi.

STRES VE ANKS�YETE S�N�R S�STEM�N� ETK�LEYEB�L�R

G�n i�inde semptom �iddetinde g�r�len de�i�kenli�in bir di�er sebebinin de ortam ve v�cut s�cakl���ndaki de�i�kenlik oldu�unu dile getiren Uzm. Dr. �im�ek, "Gece saatlerinde v�cut s�cakl���nda dalgalanmalar g�r�lebilir ve �o�unlukla v�cut s�cakl���m�z gece saatlerinde bir miktar d��er. Hasarl� periferik sinirler bu �s� de�i�imlerini a�r� ve kar�ncalanma olarak yorumlar. Bir di�er sebep herhangi bir nedene ba�l� olarak ki�inin uyku kalitesinin d��mesi ki�inin a�r� alg�s�n� art�r�r. Gece semptomlar�n daha �iddetli hissedilmesine yol a�ar. Yine ki�inin ya�ad��� stres ve anksiyete, sinir liflerinde a�r� sinyalizasyonunu art�r�r. Stresi y�ksek, anksiyete bozuklu�u olan ki�ilerde a�r� alg�s� daha y�ksektir" diyerek s�zlerini noktalad�.

25.8.2022 - 62439