B�lent Ecevit �niversitesi Ruh Sa�l��� ve Hastal�klar� Anabilim Dal� ��retim �yesi Prof. Dr. Nuray Atasoy, T�rkiye'de ya�anan intihar vak'alar�n�n sebepleri ve y�ntemlerini �HA'ya de�erlendirdi. �ntiharlar vak'alar�ndaki �nemli bir oran� gen�lerin olu�turdu�una dikkat �eken Atasoy, intiharlar�n toplum toplumda �nemli bir yeri olan halk sa�l��� sorunu oldu�unu vurgulad�. D�nyada ve T�rkiye'de gen� ya�ta intihar vak'alar�n�n ���nc� s�raya kadar y�kseldi�ini belirten Atasoy, intihara y�nelten sebepleri de ��yle s�ralad�:
"�ntihar �zellikle gen� ya� grupta zaten haberlerini duydu�umuz insanlar da gen� ya� grubunda insanlar. 65 ya��ndan daha �zellikle son duydu�umuz olduk�a gen�ti. �ntihar �nemli bir gen�lerde �l�m nedeni. ��nk� ba�ka nedenlerle �l�mle olmad��� i�in o ya�larda intihar d�nyada da t�rkiye'de da ���nc� s�raya kadar ��k�yor. Bir halk sa�l��� sorunu. �ntihara neden olan etkenleri ortadan kald�r�rsak, depresyonu fark eder tedavi edersek intiharlar� �nlemek m�mk�n. Bizim toplumumuzda pek �ok toplumda �nemli bir halk sa�l��� sorunu. Daha �ok alt�nda intihara yol a�an intihar� art�ran bir tak�m etkenler g�r�yoruz. Bu konuda Zonguldak'ta bir alan ara�t�rmas� yapm��t�k. Orada da benzer bulgular ��kt�. �ntiharda i�sizlik, ekonomik sorunlar gibi, stres fakt�rleri, yaln�z olmak, desteksiz olmak, g��menlik gibi ya�am ko�ullar�n� g��le�tiren hayat ko�ullar�na sahip olmak, belli bir kay�p ya�amak. Bir hastal�k tan�s� almak gibi, iflas, i� kayb� gibi intiharla ilgili riski art�rabiliyor. �ntiharlar�n bir �o�unda ara�t�r�ld���nda �zellikle depresyon olmak �zere psikiyatrik hastal�klar oldu�unu g�r�yoruz. Y�zde 70'e varan intihar vak'alar�nda giri�imi olan ve �lmemi� vak'alarla ilgili ara�t�rmalarda en s�k g�rd���m�z durum depresyon. Depresyon g�n�m�zde olduk�a artan bir hastal�k. D�nyada da T�rkiye'de de gen� ya� grubundaki i� g�c� kayb�na neden olan hastal�klar aras�nda ilk 10 s�rada. Hatta 2020'lerden sonra ilk be� i�erisinde olaca�� D�nya Sa�l�k �rg�t�'n�n yapt��� �al��malarla s�yleniyor. Tabi ki bir tak�m sa�l�kla ilgili fakt�rler etkiliyor ama ya�am ko�ullar�n�n daha zor oldu�u d�nemlerde de intihar say�lar�n�n artt��� �e�itli ara�t�rmalarda toplum tabanl� �al��malarda da g�sterilmi�."
"Ki�inin, kriz an�nda el alt�ndaki tehlikeli �r�n� kullanma olas�l��� bile art�yor"
Prof. Dr. Nuray Atasoy, medyada yer alan siyan�rle �l�mlere de de�indi. Atasoy, siyan�r gibi tehlikeli bir maddeye ula��lmas�n�n da �n�ne ge�ilmesinin alt�n� �izerek ��yle devam etti:
"Bu medyada duydu�umuz intiharlarla ilgili muhtemelen �yle bir tabi ki bu ki�ilerin muayenelerini yapmadan kesin bir te�his do�ru olmaz ama muhtemelen var olan ko�ullarla ortaya ��kan bir �aresizlik hali, belki bir depresyon ve �zellikle vurgulanan ekonomik kriz halinin de intihara yol a�t��� g�r�l�yor. Siyan�rle ilgili biz klinik pratikte gelen intihardan d�nm�� kurtar�lm�� vak'alarda bir s�r� y�ntem g�r�yoruz. �zellikle ila� en s�k ula��lan kolay ula��lan bir y�ntem. As�, ate�li silahla intiharlar tehlikeli intiharlar. �nsanlar ya yaralan�p geliyor ya da �lebiliyor. Siyan�r �ok tehlikeli bir madde. Do�rudan �ok d���k dozlarda bile solunum yoluyla bile direk v�cuttaki t�m sistemleri ��kerten, h�zl� ve g�r�lt�l� bir �l�me neden olan bir madde. �ntihar vak'alar�nda ��yle olabiliyor. �ok ac� �eken nas�l bir di�iniz a�r�r a�r�s�na dayanamay�p �ekilsin istersiniz �yle bir ruh hali olabiliyor. Ruhsal ac� o kadar dayan�lmaz oluyor. Her �ey o kadar ��z�ms�z g�r�n�yor ki �l�m bir �areymi� gibi alg�lanabiliyor. hatta medyaya yans�yan �l�mlerde �ok ac�d�r ki ailecek yada �ocuklar�n� da zehirleyip �l�m� gibi �ok ac� bir tablo g�rd�k. Muhtemelen o ruh hali insanlar�n sa�l�kl� d���nmesine, problemleri sa�l�kl� ele almas�na imkan b�rakm�yor.�nsanlar kendi �l�mlerini bir �are olarak g�r�rken yanlar�nda �ocuklar�n�n �l�m�n� bile g�ze alabiliyorlar. Biz hep s�yleriz. T�rkiye'de silahlanma say�lar�n�n artt���n� medyada da g�r�yoruz. Daha sa�l�kl� veriler gerekli kurumlar�n elinde vard�r. Mesela ate�li silah varl��� bile intihar i�in �ok b�y�k bir risk. ��nk� insanlar �e�itli nedenlerle depresyona yakalanabilir. Krize girebilir. El alt�nda tehlikeli bir �ey oldu�unda silah gibi o silah� kullanma olas�l��� bile art�yor. Bir ki�i ila� i�se bile kurtulma olas�l��� var. Fark edilir hastaneye getirilir. Pek �ok kurtulan sonra tedavi etti�imizde intihar riski ortadan kalkan vak'alar�m�z var. Ama silah gibi tehlikeli, siyan�r gibi tehlikeli bir madde kullan�ld���nda intihar amac�yla geri d�n��s�z asla art�k sonucu �l�mle bitmesi neredeyse garanti olan bir y�ntem ortaya ��k�yor. B�yle bir y�ntem varken hayat ko�ullar�, hastal�klar�n getirdi�i etkenler ortadan kald�r�lamayaca��na g�re insan sa�l��� i�in tehlikeli olabilecek bir �eye ula�ma yollar�n�n a��k olmas� �ok b�y�k bir problem. Yoksa insanlar �aresiz oldu�unda di�i �ok a�r�y�p �ekilsin isteyen biri gibi �l�mden ba�ka hi�bir se�enek g�remeyebiliyorlar. �nsanlar� o noktada tedaviye alabilsek yada onu engelleyebilecek bir sistemle kar��la�salar tabi ki �l�m�n �n�ne ge�ilebilir. Bu anlamda yasal s�re�leri bilemiyorum ama bu kadar tehlikeli bir maddenin internetten al�nabiliyor olmas� kesinlikle ��z�lmesi gereken bir problem."
"Her t�rl� koruyucu �nlemlerin al�nmas� gerekiyor"
D�rt karde�in evde �l� bulunmas� olay�nda evin giri�ine siyan�r uyar�s� yaz�s� asmalar�n� da hat�rlatan Atasoy,
"4 karde�in siyan�r kullan�m�nda kap�ya uyar� asm��lard�. Bu eve girmeyin, dikkatli girin. �ok ara�t�rm��lar ve kendileri d���nda kimseye zarar vermemesini �nemsemi�ler. �ok �z�c� bir insanlar�n ba��na gelen toplum olarak bizi de �ok �zd�. Bu t�r kullan�ld���nda da ki�iye de �evreye de h�zl�ca tehlike olu�turacak yanl��l�kla solusa �l�m�ne sebep olabilecek.Bu t�r maddelere ula�man�n kesinlikle �n�ne ge�ilmeli. Yoksa intihar bir sa�l�k sorunudur. Bir halk sa�l��� sorunudur. �ntiharla ilgili hem hastaneler, hem toplumu ilgilendiren okullar, sosyal �al��mac�lar, ekonomik sistem her t�rl� sistemin koruyucu �nlemler almas� gerekiyor" diye s�zlerini tamamlad�.
20.11.2019 - 41749
|