|
B��RA NUR �ZCAN - Uluda� �niversitesi (U�) T�p Fak�ltesi G���s Hastal�klar� �mm�noloji ve Alerji Bilim Dal� ��retim �yesi Do�. Dr. Dane Ediger, alerjilerle kar��t�r�labildi�i i�in g�zden ka�an ya da tan� konulamayan "Herediter Anjio�dem" hastas� �nemli bir kitle oldu�unu vurgulayarak, "�lkemizde 7 bin civar�nda olmas� gerekirken, te�his konulmu� 650 civar�nda Herediter Anjio�dem hastas� var." dedi. "C1 esteraz inhibit�r� eksikli�ine ba�l� geli�en, ekstremiteler, y�z, g�vde, nefes borusu ve i� organlarda tekrarlat�c� �demle kendini g�steren, otozomal dominant kal�t�lan bir hastal�k" olarak tan�mlanan ve �o�u zaman alerjik �i�melerle kar��t�r�lan "Herediter Anjio�dem", �zellikle ses tellerinde �i�me olan ve k�sa s�rede ilaca eri�im sa�layamayan hastalar�n kaybedilmesine neden olabiliyor. Do�. Dr. Ediger, "Herediter Anjio�dem"in kal�tsal ge�i�li bir hastal�k oldu�unu, bu hastal���n �e�itli uzuvlarda �i�me ataklar�yla beliren bir yap�s� bulundu�unu s�yledi. Herediter Anjio�dem'in nadir g�r�len bir hastal�k oldu�una i�aret eden Ediger, "Bildirilme s�kl���, '10 bin ile 50 bin ki�ide 1' olarak bildirilmi�. Alerjik �i�melerle kar��t�r�labildi�i i�in g�zden ka�t���, tan� konulamad��� dikkati �ekiyor. Yani Herediter Anjio�dem olup te�hisinin bu oldu�unu bilmeden, tedavi alamadan dola�an bir hasta grubunun oldu�unu d���n�yoruz. �lkemizde 7 bin civar�nda olmas� gerekirken, te�his konulmu� 650 civar�nda Herediter Anjio�dem hastas� var." diye konu�tu. "Alerji ilac�na cevap vermiyor olmas�, ay�r�c� nokta" Dane Ediger, hastal���n ya�am boyu ki�iyi etkiledi�ini ve �l�mc�l olabildi�ini vurgulayarak, ��yle devam etti: "Nedeni, genetik. Ki�inin kandaki C1 inhibit�r maddesi eksik oluyor. Bu, p�ht�la�mayla ilgili bir madde ama bunun eksikli�i ki�ide zaman zaman a�r�l�, 3-4 g�n s�ren �i�melere neden oluyor. Bunun tek tedavisi, yerine koyma �eklinde. �i�ti�i anda hastaya bu maddeyi i�neyle damar yolundan uygulayarak bu ata�� d�zeltebiliriz. Bu hastal�k i�in �ncelikle �i�me ataklar� olan ki�ilerin alerji ilac�na cevap vermiyor olmas�, en �nemli ay�r�c� nokta. ��nk� buna benzer �i�meler, alerjik sebeple de olabilir. Bu hastalar, acile gitti�inde alerjiye y�nelik tedaviyle derhal yak�nmalar�nda d�zelme olur, e�er alerjikse. Ki�i, Herediter Anjio�dem ise bu alerji tedavisiyle �i�me inmez. Buradan te�hisin konulmas� gerekir. Te�his konulduktan sonra alerji ve imm�noloji uzman� taraf�ndan kullanmas� gereken ila�lar�n raporlar� ��kar�l�r ve hasta, alerji uzmanlar� taraf�ndan takip ve tedavi edilir." "Hastalar zorluk ya��yor" Hastaya devaml� kullanaca�� hap �eklinde ila�lar verdiklerini aktaran Ediger, "Yaln�z �i�me an�nda al�nmas� gereken C1 inhibit�r konsantresi ilac� sadece atak an�nda re�ete edilebildi�i i�in hastalar zorluk ya��yor. �i�me an�nda acile ba�vuracak, oradaki hekim taraf�ndan ila� re�ete edilecek ve hastanedeki bir eczaneden bulunacak. �la� hastaya gelecek ve uygulanacak, �i�mesi inecek. �o�u hastanede bu ilac�n bulunmamas� nedeniyle hastan�n �i�me an�nda bu ilaca ula��p yapt�rtmas�, �ok zor ve �ok ge�. E�er ses tellerinde �i�me varsa o zaman hasta, bu s�re i�inde kaybedilebilir." ifadelerini kulland�. "Koruyucu tedavi ama�l� re�ete edilebilmesi gerekir" Do�. Dr. Ediger, ilac�n koruyucu tedavi ama�l� temin edilebilmesinin �nemini vurgulayarak, �unlar� kaydetti: "Hastalar�n kullanaca�� C1 inhibit�r konsantresinin koruyucu tedavi ama�l� re�ete edilebilmesi gerekir. B�ylece hasta, �i�medi�i anlarda da bu ilac� yan�nda bulundurabilir. �i�ti�inde hemen elinde ilac�yla acile gidebilece�i i�in tedavi s�reci h�zlanabilir. Bunun i�in Sa�l�k Bakanl���n�n bu ila�la ilgili endikasyonunu 'profilaksi' �eklinde geni�letmesi, hastalar�n bu ilaca kavu�mas� i�in �ok �nemli bir ihtiya�. Yurt d���nda d�zenli profilaksi ama�l� kullan�m�n�n endikasyonu var. �ok s�k �i�en hastalar, �i�meyi beklemeden haftada 1-2 kez bu ilac� uygulatarak, �i�me ata�� ya�amadan hayatlar�n� s�rd�rebiliyor. �lkemizde bu endikasyonla verilemiyor." "Hastalar�n yar�s�nda ses teli �demi g�r�lm��" Hastalar�n �o�unda ataklar�n sebebinin bilinmedi�ini, bir k�sm�nda da �e�itli travmalarla ataklar�n tetiklendi�ini anlatan Ediger, �rne�in bir di� tedavisinde dokulara yap�lan dokunmalar�n hastal��� tetikleyebilece�ini belirtti. Dane Ediger, �al���lan b�lge �st solunum yolu oldu�u i�in bu tedavinin, dilin, dama��n, k���k dilin ve belki ses tellerinin �i�mesine ve �ok ciddi bir ata��n tetiklemesine yol a�abilece�ini dile getirerek, "Herhangi bir ameliyat, erkek bebeklerin ilk y�llarda s�nnet olmas�, �o�u kez bir travma olarak ilk Herediter Anjiyo�dem ata��n� tetikleyebilir. Bu giri�imlerin yap�laca�� hasta, hemen �ncesinde bize gelmeli ve profilakside kullan�lmak �zere C1 inhibit�r ilac�n� i�lemden bir g�n �nce ve i�lem g�n� uygulatmal�." uyar�s�nda bulundu. Hastalarda ataklar�n 7-13 ya� aras�nda g�r�lmeye ba�lad���na dikkati �eken Ediger, "Tekrarlayan �i�mesi olan herkes alerji uzman�na g�r�lmeli. Bu hastalar�n 'Larinks �demi' olanlar�, �ok b�y�k risk alt�nda. Herediter Anjio�demli hastalar�n 3'te 1'inin �l�m sebebi, ses tellerinin �i�mesine ba�l� nefes alamamak. Hastalar�n yar�s�nda ses teli �demi, bir kere olsun g�r�lm��. B�t�n hastalar�n ses telleri �i�iyor de�il ama hastalar�n her birinde her an olabilir. Bu oldu�unda k�sa s�rede ilaca eri�im sa�lanmazsa ve hasta iyice �i�ip solunum yolu kapan�rsa, kaybedilebilir." de�erlendirmesinde bulundu.
12.1.2018 - 31105
|