|
Halk aras�nda temizlik hastal��� olarak bilinen Obsesif Kompulsif ki�ilik bozuklu�u hem ki�iyi hem de �evresindekileri hasta ediyor. N�roloji Uzman� Dr. Mehmet Yavuz, her 100 ki�iden ikisinde g�r�len temizlik hastal���n�, '‘tak�nt�l� �ekilde temizlik tutkunlu�u, her �eyin kirli oldu�u hissine inanma ve her �eyi y�kama, silme gibi eylemlerin s�rekli tekrarlanmas�’' olarak tan�ml�yor.
Bunun alt�nda yatan sebep anksiyete bozuklu�u, ��phecilik ve emin olamama hissi gibi saplant�l� d���ncelerdir” diyen Dr. Yavuz, �unlar� s�yl�yor;
Hastal�k, di�er t�m tak�nt�larda olan s�reci izler. Ki�i bu bozukluklar�n mant�k d��� oldu�unu bildi�i halde kendi davran��lar�n� engelleyemez. �stem d��� davran��lar�n� s�rekli tekrarlayarak engellemeye �al���r. Saplant�l� d���nceden kurtulmaya ve unutmaya �aba g�sterir ama ba�ar�l� olamaz.
�rne�in; elini y�kad��� halde emin olamad��� i�in tekrar y�kayabilir. Bu hastal�k tedavi edilebilir bir hastal�kt�r. Fakat tedavi edilmedi�inde ciddi sa�l�k problemleri ortaya ��kabilir.
Ki�i s�rekli ellerini y�kar, evi temizler, eve gelen bir misafirin ard�ndan kulland��� her �eyi temizleyebilir, zaman�n �o�unu temizlik yaparak harcar, kirli oldu�unu d���nd��� her nesneyi y�kar ve temizlemeden kullanamaz.
Nas�l Ba�l�yor?
Asl�nda tak�nt�lara sebep olabilecek pek �ok neden �ne s�r�lmekteyse de kesin olarak nedeni bilinmemektedir. Biyolojik, psikolojik, �evresel fakt�rler neden olabilir. Ailesi �ok d�zenli ve titiz ya da a��r� kuralc� olan bir �ocukta bu t�r saplant�l� d���nceler ve buna ba�l� olarak saplant�l� davran�� bi�imleri geli�ebilir.
�rne�in; annesi �ok titiz olan bir �ocuk ileride temizlik hastal���na yakalanabilir. Ayn� zamanda yak�n bir d�nemde ya�ad��� ac� bir olay da tak�nt�lara sebep verebilir. Vefat, iflas, bo�anma gibi ya�anan zor s�re�lerden sonra Obsesif Kompulsif d���nceler ve eylemler g�r�lebilir.
�ncelikle ki�inin sosyal ve i� ya�ant�s� bozulur. A��r� temizlik tutkusundan �t�r� �evresindeki arkada�lar� evine gelmek istemeyebilir. Kendisini bu durum kar��s�nda mutsuz hisseder. Ayn� zamanda bu tarz hastal�klarda ki�i en �ok kendisine zarar verir.
Zaman�n �o�unu temizli�e ay�rd��� i�in zaman kayb� ya�ar di�er yapmas� gereken hi�bir �eye konsantre olamaz. Gerek ev ve sosyal �evresiyle gerekse i� ortam� ile ili�kileri bozulur. �� performans� �nemli derecede olumsuz etkilenir.
Evli ise e�i ve �ocu�u ile ileti�im bozuklu�u ya�ar. Kendisini temizlik yaparak s�rekli h�rpalar, g�n�n sonunda yorgun ve bitkin d��er. Bir d�nem sonra ki�i bedensel olarak da belirli rahats�zl�klara zemin haz�rlam�� olur.
�rne�in bel, kas eklem a�r�lar� bu d�nemde ortaya ��kabilir. Ayn� �ekilde zaman�nda tedavi olunmazsa bireyde depresyon gibi psikolojik bir�ok rahats�zl�k da ortaya ��kabilir.
S�rekli kontrol etme “�t�n�n fi�ini �ekmi� miydim, kap�y� kilitlemi� miydim, oca�� kapatm�� m�yd�m” gibi sorular s�rekli sorulur. Ki�ide emin olamama durumu, simetrik olarak nesnelerin d�zenli durmas�n� istemek, ihtiya� olur d���ncesi ile e�ya ve giysileri biriktirmek, g�nah i�lemekten korkma gibi nitelendirilen bir�ok tak�nt�l� davran�� bozuklu�u s�ralanabilir.
Baz� ara�t�rmac�lar bu hastalarda beynin �n k�sm� olan frontal kortex ile i�yap�lardan bazal ganglionlar aras�nda ileti�im kopuklu�u oldu�unu ileri s�rmektedir. Tedavide ama� �ncelikle var olan hastal��� tedavi etmek sonra da hastal���n tekrarlamas�n� �nlemektir. Bu ama�la �� tedavi y�ntemi kullan�lmaktad�r. Se�ici serotonin geri al�m inhibit�rleri kullanmak, antidepresan ila�lar, bili�sel davran���� terapi uygulamalar�, TMS (Transkranial Manyetik Stim�lasyon) tedavide kullan�labilir.
Ayr�ca, Obsesif Kompulsif bozukluklar kayg� hastal��� oldu�u i�in “Davran���� Tedavi” olarak adland�r�lan e�itimsel terapi y�ntemleri fayda sa�layabilir. Hastan�n kirli oldu�unu d���nd��� nesne ile temas etmesi sa�lan�r. Obsesif Kompulsif bozukluklar inat�� hastal�klard�r. Yenilemeler ve gerilemeler g�r�lebilir. Terapi, ila� tedavisi birlikte uyguland���nda daha iyi sonu�lar verebilir. Ailenin davran�� �ekli bu konuda �ok �nemlidir. Aile tak�nt�lar�ndan dolay� ki�iyi su�lamamal�, bunun bir hastal�k oldu�unun bilincine vararak, ki�iyi en k�sa zamanda tedavi ettirmelidir.
5.5.2011 0 - 6929
|