|
YE��M SERT KARAASLAN - �zellikle onkolojik cerrahi uygulamalar� sonras�nda t�m�rle birlikte b�lgedeki lenflerin al�nmas�na ba�l� ortaya ��kan lenf �demin, tedavi edilmemesi halinde �iddetinin artt���, ilerleyen a�amalarda enfeksiyona ve kanserlere yol a�abilece�i belirtildi. Hacettepe �niversitesi (H�) Sa�l�k Bilimleri Fak�ltesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon B�l�m� ��retim �yesi Prof. Dr. T�rkan Akbayrak, AA muhabirine yapt��� a��klamada, lenf sisteminin v�cudun ba����kl�k sisteminden, ba��rsaklardaki ya�lar�n ve baz� vitaminlerin emiliminden ve damar d���nda h�creler aras� bo�lukta biriken proteinlerin emilerek kalbe d�n���m�nden sorumlu oldu�unu belirtti. Lenf s�v�s�n�n, ba����kl�k sistemini olu�turan bir s�v� oldu�undan, savunma sistemine y�nelik her t�rl� m�dahalede do�rudan etkilendi�ini vurgulayan Akbayrak, bunda �z�nt�, travma, enfeksiyon ve a��r� zorlama gibi fakt�rlerin etkili oldu�unu s�yledi. Lenf �demin, do�u�tan lenf sistemi geli�imindeki anomaliler, lenf sisteminin fonksiyonel olarak yetersiz kald��� durumlar ya da lenf sistemine m�dahale sonucu ortaya ��kt���n� aktaran Akbayrak, �unlar� kaydetti: "Yani do�u�tan olanda lenf sistemi do�u�tan yetersizdir. Burkulma, enfeksiyon gibi sistemi zora sokan bir durumda ortaya ��kabiliyor. Enfeksiyon, oradaki lenf h�crelerini zedeliyor. Lenf sistemi �zerine binen y�k enfeksiyonla art�yor, sistem art�klar�n uzakla�t�r�lmas�nda yetersiz kal�yor, enfeksiyon �dem i�in tetikleyici oluyor, tedavi edilip kontrol alt�na al�nmazsa t�m v�cuda yay�lan bir enfeksiyon hastan�n �l�m�ne kadar neden olabiliyor. Ancak sonradan olu�an lenf �dem, genelde kanser cerrahilerinin ard�ndan lenflerin ��kar�lmas� ya da kemoterapi, radyoterapiyle lenf sisteminin zorlanmas�yla g�r�l�yor." dedi. "Tedaviden 10 g�n i�inde yan�t al�nmaya ba�lan�yor" Prof. Dr. Akbayrak, medikal tedavilerle damar d���nda biriken proteinlerin at�lamad���n�, bunun ancak ve ancak fizyoterapi uygulamalar�yla m�mk�n oldu�unu anlatarak, ��yle devam etti: "Kompleks bo�alt�c� fizyoterapi uygulamas�yla tedavi planlamas� yap�l�yor. Fizyoterapist taraf�ndan yap�lan lenf drenaj masaj�yla, bloke olan lenf s�v�s� sa�lam lenf nodlar�na g�nderiliyor ve v�cudun o s�v�y� kullanmas� sa�lan�yor. Masajla, lenf yollar� takip ediliyor ancak yeni lenfatik ba�lant� yollar� olu�turuluyor. Bu nedenle her hastada farkl� bir masaj yakla��m� hastaya �zel planlan�yor. Yakla��k 15-20 dakika, etkilenen b�lgedeki s�v�y� sa�lam b�lgelere ta��yan masaj yap�l�yor. E�er kol etkilenmi�se, buradaki s�v�y�, di�er taraftaki koltuk alt� lenf nodlar�na ve ayn� taraf kas�ktaki lenf nodlar�na g�nderiyoruz. Dolay�s�yla oradaki lenf nod�llerini uyar�yor ve onlar aras�nda ba�lant� kuruyoruz. ��nk� lenfler, h�creler aras� bo�lukta a��lan-kapanan parmak �eklinde damarlard�r ve cilde k���k k���k iplik�iklerle ba�l�d�rlar. Cildi hafif oynatt���n�zda bu iplik�iklerin ba�l� oldu�u damarlar a��l�yor ve o damar d���ndaki s�v�, damar i�ine doluyor ve bu �ekilde s�v� elle her tarafa y�nlendirilebiliyor. Bu s�v�, en son yine kalbe d�n�yor ve v�cuttan b�brekler arac�l���yla at�l�yor." Akbayrak, hastan�n durumuna g�re de�i�mekle birlikte tedavinin genellikle 1-3 ay s�rd���n� ifade ederek, tedaviye ba�land�ktan en ge� 10 g�n sonra yan�t al�nabilindi�ini bildirdi. Uygulama kapsam�nda hastaya ilk olarak cilt bak�m�, sonra lenf drenaj masaj�, ard�ndan b�lgeye �zel �ok katl� bandajlama yap�ld���n� ve son olarak da �zel pompalama etkisi olan egzersizler uyguland���n� anlatan Akbayrak, bandaj�n ertesi g�n yap�lacak tedavide ��kart�ld���n� ve tekrar cilt bak�m� yap�ld���n� s�yledi. Prof. Dr. Akbayrak, hastalar�n gerginlik, a��rl�k hissi, sertle�me ve �dem gibi hisleri olduklar�nda hemen doktorlar�na ba�vurmas� gerekti�ini belirterek, s�zlerini ��yle s�rd�rd�: "Biriken protein h�creler aras� bo�lukta birikti�i ve lenf sistemi proteinleri toplamada yetersiz kald��� i�in doku sertle�meye, gerginle�meye ba�lar, ileri a�amalarda hareketleri k�s�tlar. Gerginlik hissi ilk belirtidir. �leri a�amalarda doku gerginli�ine neden olan s�v� sinirlere de bask� yapabilir. Lenf s�v�s�, o b�lgede birikir sonra cildi yarar ve ciltten s�v� akmaya ba�lar. Enfeksiyon oda�� olu�turur ve geri d�n��� olmayan ilave problemleri olu�turabilecek a�amaya girer. �iddetli �demlerde de tedavi ba�ar�l� sonu�lar vermekte fakat s�re� biraz daha fazla zaman almaktad�r. Lenf �dem, tedavi edilmemesi halinde ilerleyen a�amalarda geri d�n��� olmayan hatta �l�mle sonu�lanan kanserlere yol a�abilir. Bu nedenle hastalar, mutlaka hangi �iddette lenf �demleri olursa olsun tedavi i�in bize ba�vurmal�." "S�rahiyi dahi kald�ramayacak durumdayd�m" Lenf �dem tedavisiyle ya�am kalitesi artan 62 ya��ndaki Serap U�ra� da, Mart 2013'te konulan meme kanseri tan�s�ndan 10 g�n sonra cerrahi m�dahale yap�ld���n� ard�ndan kemoterapi g�rd���n� s�yledi. Operasyonla memedeki kitlenin yan� s�ra lenflerinin de al�nd���n� anlatan U�ra�, ameliyat ve kemoterapi a�amas�nda herhangi bir sorun ya�amad���n� ancak ���n tedavisi sonras�nda kolunda kendini hissettirir derecede gerginlik olu�maya ba�lad���n� s�yledi. U�ra�, "Her ge�en g�n kolum �i�meye ba�lad�. Bu normal hayat�mda yapt���m t�m ya�amsal hareketlerimi k�s�tlad�. �rne�in, s�rahiyi dahi kald�ramayacak durumdayd�m. Sa��m� tararken problemler ya�amaya ba�lad�m." diye konu�tu. Kolundaki sorunu anlamland�rmad���n� ve hekime ba�vurdu�unu ifade eden U�ra�, kolunda lenf �dem olu�tu�unu ve fizyoterapi uygulanmas� gerekti�ini ��rendi�ini s�yledi. Tedaviden 8-9 ay sonra bu sorunun ortaya ��kt���n� dile getiren U�ra�, ��yle devam etti: "Yap�lmamas� gereken hareketleri yapt�m. A��r kald�rd�m, �o�u zaman g�ne�te dikkatli davranmad�m. Yakla��k bir ayd�r tedavi g�r�yorum, belli d�nemlerde geliyorum. Koluma masaj, daha sonra bandajlama yap�l�yor. Bandajlamadan sonra yapmam gereken fiziksel hareketlerimi fizyoterapistim g�steriyor. Tedaviyle hem g�rsel hem fiziksel rahatlama oldu. ��nk�, bir kolum di�erinden belirgin derecede kal�nd�. Bu durumda giysi bulmakta zorlan�yor, uzun kollu k�yafet giyemiyordum. ��nk�, �i� olan kolum s��m�yordu. Hareketlerim k�s�tlan�yordu. �imdi, kolum hem sa�l�kl� hem de anormal g�z�km�yor. �imdi �ok rahat sa��m� tarayabiliyorum. Art�k herhangi bir problem ya�am�yorum." U�ra�, meme kanseri olan her hastan�n lenf �deme kar�� dikkatli olmas� ve mutlaka fizyoterapi i�in hastaneye ba�vurmas� gerekti�ini s�yledi.
15.11.2017 - 29933
|