Tatile ��kmadan �nce Neler Yapmak Gerekir?

Tatile ��kmadan �nce neler yap�lmal�?

G�n�m�z�n bilin�li "seyyahlar "� turizm �irketinde tatil rezervasyonlar�n� yapt�rd�ktan hemen sonra, bir "seyahat hastal�klar� klini�ine " gidip, bu klinikte g�rev yapan enfeksiyon hastal�klar� uzman�ndan, ziyaret edecekleri b�lgenin sa�l�k risklerini ��renmeli ve ne gibi �nlemler alacaklar�n� dan��mal�d�rlar. Bu uyar�lar�m�z �zellikle tropikal �lkelere yap�lacak seyahatlerde daha fazla �nem kazan�yor.

Hastal�klardan korunmak i�in hangi �nlemler al�nmal�?

Seyahat hastal�klar�ndan korunman�n en �nemli yolu a��lard�r. A��lar�n se�ilmesi seyahat edilecek �lkeye, ki�inin ba����kl�k durumuna, daha �nce yap�lm�� a��lar�na, e�er enfeksiyon edinilirse ciddiyetine, a��n�n kendisinin yapaca�� yan etkilere g�re yap�l�r. Tetanoz/difteri (10 y�lda 1), k�zam�k a��s� ise olmayanlara yap�l�r. Di�er a��lar ise hepatit A, hepatit B, tifo, grip, sar� hummad�r.

Ayr�ca gitti�imiz yerde yediklerimize ve i�tiklerimize dikkat etmek, sinek ve b�ceklerin �ok oldu�u yerde olabildi�ince kapal� giysiler giymek, sinek kovucu spreyler kullanmak, elleri s�k s�k y�kamak, temizli�inden emin olmad���m�z yerlerde yemek yememek, musluk suyu i�memek, d�vme, akupunktur ve piercing yapt�rmamak da hastal�klardan korunmak i�in �ok �nemlidir.

U�u� s�ras�nda ciklet �i�neyin!

U�ak yolculu�u s�ras�ndaki bas�n� de�i�imlerinden nas�l korunmal�?

12.000 m. u�u� y�ksekli�inde kabin bas�nc� 2.400 m’dir. Deniz seviyesinde PO2: 160 mmHg. Oksijen d��er. Nem %8-12 d��er, kuruluk olu�ur. Nab�z 5-15 at�m/dk artar. Solunum derinle�ir, s�kla��r. Sonu�ta kan kalbe geri d�nemez ve bu bacak damarlar�nda t�kanmalara neden olabilir. Bu nedenle uzun u�u�larda t�kanmalar� �nlemek i�in ara ara u�ak i�inde y�r�mek ve hekim �nerisiyle kan suland�r�c�lar almak gerekebilir. Bas�n�tan en �ok etkilenen organlar�n ba��nda kulaklar gelmektedir. Bas�n� kulak zar�nda delinmelere neden olabilir. Bunu �nlemek i�in ciklet �i�nenebilir, esneme yararl�d�r. �ocuklara bi�eyler i�irebilir. Bebekler kalk�� ve ini�lerde emzirilebilir.

Seyahat �antas�nda mutlaka bulunmas� gerekenler neler?

• S�rekli kullan�lan ila�lar�n re�etesi ve ila�lar


• S�tma ila�lar�


• Antibiyotik (hekim �nerisine g�re)


• Dekonjestan ve antihistaminik ila�lar


• A�r� kesiciler


• Aspirin


• Kortizonlu krem, mantar kremi


• Sinek kovucular


• G�ne� kremleri


• Dijital termometre


• �lk yard�m gere�leri


• Alkol bazl� el dezenfektanlar� ve mendiller


• Suni g�zya��


• Prezervatif

�zellikle �ocuklu ailelerin dikkat etmesi gereken noktalar neler?

B�y�kler i�in s�yledi�imiz �neriler �ocuklar i�in de ge�erlidir. �ocuklar�n uzun s�re g�ne�e maruz kalmas�n� �nlemek �nemlidir. Ayr�ca �ocuklar�n normal a�� takvimine g�re a��lanmalar� aksat�lmamal�d�r.

Hamile ve yeni do�um yapm�� kad�nlar nelere dikkat etmeli?

Hamileler her ilac� alamad���ndan �zel ilgilenilmesi gereken bir gruptur. En uygun seyahat gebeli�in 3-6. ay� aras�d�r. A��lar�n da baz�lar� gebelere uygulanamaz. Gebelerin kayak, dalma, su kaya�� gibi sporlar� yapmalar� sak�ncal�d�r. Sinek kovucu spreylerin sadece %20’ si gebelerde kullan�labilir, se�erken dikkatli olmak gereklidir. Emziren kad�nlar�n da her ilac� rahatl�kla almas� s�z konusu de�ildir. Onlar da gebeler gibi �zel grup olarak kabul edilir.

�lk yard�m �antas�nda neler bulunmal�?

Yap�lacak aktiviteye g�re de�i�mekle beraber, sarg� bezleri, bandajlar, iyot i�eren antiseptikler, enjekt�r, ila�lar, kremler �antada bulunmal�d�r

Riskler, gidilecek �lkeye g�re de�i�iyor!

Tatil s�resince hangi hastal�k riskleriyle kar�� kar��yay�z?

Riskleri belirleyen en �nemli fakt�r gidilecek �lke ve o �lke i�inde de �zellikle gezilecek yerlerdir (k�rsal, kentsel alan). �rne�in yurtd���nda Sahra alt� Afrika, M�s�r, �in, Do�u Asya �zellikle Tayvan ve Singapur, Pasifik’teki tropikal adalar, G�ney Amerika riskli b�lgeler.

Seyahatin amac� da �nemlidir, i� seyahalarinde risk daha azken, turistik gezilerde risk artar. Konaklanacak yer ve �artlar� �nemli riskler ta��r. �rne�in bu bir son derece iyi �artlar� olan bir otel olabilece�i gibi do�ayla i�i�e bir kamp da olabilir, bu iki yer aras�nda risk ayn� olmayacakt�r.

B�lgeye gidilecek mevsim, zaman ve kal�nacak s�re de �ok �nemlidir. Baz� hastal�klar yaz�n baz�lar� k���n daha s�kt�r. �rne�in s�tmayla s�cak aylarda daha s�k kar��la��l�rken, grip ile k�� aylar�nda daha s�k kar��la��lmaktad�r. Seyahat edecek ki�inin ya�� da �nemlidir, bebekler, �ocuklar ve ya�l�lar seyahatler s�ras�nda edinilen enfeksiyonlara daha a��kt�rlar. Kronik hastal��� olan ki�iler (�eker, kalp, kanser gibi) de daha rsikli gruba dahildirler. Ayn� �ekilde gebe kad�nlar da di�er ki�ilere g�re daha fazla risk ta��rlar.

Seyahat hastal�klar� klini�ine ne zaman ba�vurmal�? Burada neler yap�l�yor?

Anadolu Sa�l�k Merkezi Seyahat Hastal�klar� Klini�i’nde �ncelikle seyahat edilecek b�lgenin risklerini belirliyoruz. Daha sonra risklere g�re ki�iye �zel �nlemler al�yoruz. Yurt d���na ��kmadan �nce mutlaka bir sa�l�k sigortas� yapt�rmalar�n� �neriyoruz. Hangi a��lar�n yap�laca��n�, s�tmaya kar�� nas�l bir koruma sa�lanaca��n�, turist ishali olursa neler yap�lmas� gerekti�ini, kendisini di�er tehlikelerden nas�l koruyabilece�ini tek tek anlat�yoruz.

Ki�inin kronik hastal���, �rne�in diyabeti varsa, saat fark�n�n oldu�u �lkeye yap�lan seyahatte, ins�lin dozlar�n� ve beslenmesini nas�l ayarlayaca��n� anlat�yoruz. Gidece�i �lkede ba�vurabilece�i sa�l�k kurulu�lar�n� birlikte g�zden ge�iriyoruz.

Yabanc� dili yoksa ve o b�lgede T�rk hekimler varsa onlarla temasa ge�mesini sa�l�yoruz. D�zenli kulland��� ila�lar� yan�nda bulundurmas�n� �neriyoruz, eksik ila�lar�n� re�ete ediyoruz. Ki�iler seyahatten d�nd�kten hemen sonra ate�li hastal�k ya da ishal ge�irirlerse, bunlar�n da seyahatle ilgili olabilece�ini d���nerek, klini�imizde tedavi ediyoruz.

��nk� seyahat s�ras�nda edinilen baz� hastal�klar�n kulu�ka s�releri uzun olabilir. T�berk�loz, s�tma, hepatitin belirtilerinin olu�mas� bazen aylar� alabilir.

En �ok hangi hastal�klara rastlan�yor?

Seyahat s�ras�nda en s�k kar��la��lan hastal�klar, vir�s, bakteri ya da parazit enfeksiyonlar�... Enfeksiyonlar, seyahat edilen b�lgeden b�lgeye de�i�iklik g�stermesine ra�men en s�k turist ishali, s�tma, sar� humma, kolera, hepatit A ve B, tifo, zat�rre ve griple kar��la��l�yor. Bunlar�n yan�nda g�ne� yan�klar� ve g�ne� �arpmas�, gidilen b�lgenin ekolojik yap�s�na ba�l� olarak geli�en alerjik deri enfeksiyonlar�, k�talararas� yap�lan yolculukta saat fark�ndan dolay� ya�anan uyku bozukluklar� (jet-lag), uzun yolculuklarda hareketsiz kalmaktan dolay� "economy class sendromu " ad� verilen ve �l�mle sonu�lanabilen p�ht�la�ma bozukluklar� da seyahat hastal�klar� aras�nda say�l�yor.

Seyahatlerde cinsel temasla bula�an hastal�klara kar�� nas�l korunma sa�lan�r?

Turistlerin %19-26’s� seyahatlerinde yeni bir cinsel partnerle seks yapt�klar�n� ifade ederler.

Cinsel temasla bula�an hastal�klar�n en �nemlisi AIDS’tir bunun d���nda bel so�uklu�u, hepatit B, frengi ve di�erleridir. Bunlar i�inde sadece a�� ile korunma sa�lanan hepatit B’dir. Tek korunma y�ntemi ise prezavatif kullanm� olmas�na ra�men kullan�m oran� ise sadece %25’tir. Seks �al��anlar� ile cinsel temas AIDS ve cinsel yolla bula�an hastal�klar a��s�ndan risklidir.

Bu nedenle prezervatif kullan�lmal�d�r, ancak bununla bile %3-5 y�rt�lma ve d�k�lme nedeniyle risk vard�r. Alkol kullan�m� kontrol� kaybettirdi�inden mutlaka s�n�rl� olmal�d�r.

Seyahatten d�nd�kten sonra yap�lmas� gerekenler nelerdir?

Seyahat d�n��� en �ok kar��la��lan sorunlar ishal, �st solunum yolu enfeksiyonlar�, deri d�k�nt�leri, ve ate�tir. Ate�li hastal�k ciddiye al�nmas� gereken bir durumdur. S�tmaya ve hayat� tehdit edici ba�ka bir neden ba�l� olabilir. Ate� durumunda mutlaka bir enfeksiyon hastal�klar� uzman�na ba�vurumal�d�r. Seyahat s�ras�nda edinilen baz� hastal�klar�n kulu�ka s�releri uzun olabilir. T�berk�loz, s�tma, hepatitin belirtilerinin olu�mas� bazen aylar� alabilir.

Hangi hastalar nerede tatil yapmay� tercih etmeli?

• KOAH ve ast�m hastalar�, y�ksek rak�ml� yerlere, alerjik ki�iler de tropikal b�lgeleri ve tozlu yerlere gitmemeli.


• Y�ksek tansiyon ve kalp hastalar� �ok s�cak b�lgeleri ve fazlaca fiziksel aktivite gereken tatilleri tercih etmemeli.


• Diyabet hastalar� i�in her yer olabilir ancak seyahatlerde diyetlerine dikkat etmeliler, k�talar aras� seyahatlerde ins�lin doz ve saatlerinin ayarlanmas� gerekir. Uzun s�ren seyahatlerde �rne�in u�ak, gemi gibi ara�larda kendilerine sunulan diyetin diyabete uygun olmas� gereklidir.


• Romatizmal rahats�zl�klar� olan ki�iler fiziksel aktivitenin fazla oldu�u tatil tipleri tercih etmemelidir.


• Sedef ve deri rahats�zl��� olan ki�iler �ok s�cak yerleri tercih etmemeli ve g�ne�ten iyi korunmal�d�rlar.


• Gebeler uzun u�ak seyahatleri yapmamal�, erken do�um ihtimaline kar�� son 3 ay m�mk�nse seyahat etmemeli, a��r� s�caklarda d��ar�da bulunmamal�d�r.


• �ocuklar g�ne� yan�klar�na kar�� �ok fakt�rl� g�ne� kremleri kullanmal�d�r ve travmalar, d��meler, yanmalar gibi tehlikeler nedeniyle ailelerinin g�zetiminde bulunmal�d�rlar.

Uzm.Dr. Elif Hakko

7.8.2010 1 - 1789