|
�stanbul �niversitesi Cerrahpa�a T�p Fak�ltesi Psikiyatri Ana Bilim Dal� ��retim �yesi Do�. Dr. Mahmut Reha Bayar, sosyal fobinin, “topluluk i�inde ya da belli bir eylemin ba�kalar�n�n yan�nda yerine getirilmesi gereken durumlarda hata yapma, ele�tirilme, rezil olma ve k���k d��meye ili�kin yo�un kayg� ile korkular�n ya�anmas� ve bu nedenle sosyal ortamlara girmekten ve di�er insanlarla ili�ki kurmaktan olabildi�ince ka��nma” �eklinde tan�mlanabilece�ini s�yledi.
Sosyal fobide, ba�kalar�n�n �n�nde konu�ma, sunum yapma, yeme, i�me, yaz� yazma, genel tuvaletleri kullanma, kar�� cinsle bulu�ma, telefon konu�mas� yapma gibi durumlarda ya�anan yo�un kayg�ya, titreme, terleme, �arp�nt�, y�z k�zarmas�, ba� a�r�s�, ba� d�nmesi, nefes darl���, kar�n a�r�s�, bulant� ve tuvalete gitme ihtiyac� gibi fiziksel belirtilerin de eklendi�ini belirten Bayar, 2 alt tipi olan sosyal fobinin, toplumda ya�am boyu g�r�lme s�kl���n�n y�zde 2,4 ile 13 oran�nda ve az�msanmayacak d�zeyde oldu�unu ifade etti.
Sosyal fobinin geli�iminde genetik, psi�ik ve sosyal fakt�rler ile bunlar�n etkile�iminin etkili oldu�unun d���n�ld���n� belirten Bayar, “Aile i�i �at��ma, kay�plar, ebeveyn taraf�ndan uygun davran��� sergileme konusunda s�rekli uyar�lma ya da her davran���n onaylanmamas� ve ele�tiriyle kar��la�ma, a��r� koruma, sosyal yoksunluk, sorun ��zme becerileri konusunda yeterince destek olmama, alay konusu olma, k���k d���r�c� �akalar gibi travmatik sosyal ya�ant�lar, sosyal fobinin olas� etkenleri aras�ndad�r” dedi.
Do�.Dr. Bayar, ba�kalar� taraf�ndan izlenece�i, konu�urken s�yleyeceklerini unutaca��, hata yapaca��, yaz� yazarken ya da yemek yerken ellerinin titreyece�i, y�z�n�n k�zaraca�� korkusunu duyan ki�inin, bu durumda di�erlerinin onu zay�f, beceriksiz olarak de�erlendirebilece�ine ili�kin yo�un bir endi�e duydu�unu dile getirdi.
Bu endi�e ve korkunun, ki�inin ba�kalar�yla ileti�ime girmekten ya da bir eylemi ba�kalar�n�n yan�nda yerine getirmesi gereken durumlardan olabildi�ince ka��nmas�na neden oldu�unu anlatan Bayar, ba�kalar�n�n yan�nda konu�man�n, yemenin i�menin, kar�� cinsten birileriyle birlikte olman�n �ok zor hatta imkans�z bir hal alabildi�ine dikkati �ekti.
Sosyal fobisi olan ki�ilerde, “amirleriyle ya da yetkili birileriyle konu�mada ve haklar�n� savunmada g��l�k �ekme, hay�r diyememe, a�a��lanma ve ba�aramama” d���ncelerinin s�kl�kla g�r�ld���n� aktaran Bayar, �unlar� kaydetti;
Sosyal fobi, ki�inin mesleki ya da akademik ortamlarda ger�ek performans�n� g�stermesine engel olabilir. K���k d��me, becerememe korkusu ve e�lik eden y�zde k�zarma, ellerde titreme, �arp�nt�, nefes darl���, ba� d�nmesi, bulant� ve kar�n a�r�s� gibi fiziksel belirtiler hastan�n korktu�u tepkilerle kar��la�mas�na neden olup kayg�lar�n� daha da art�rabilir.
Ba�kalar�yla etkile�ime girmekten ka��nma ve yaln�zl�k, kendisinden beklenen performans� g�sterememek, ba�ar�s�zl�k hissi s�kl�kla e�lik edebilecek depresyonun olas� nedenleri aras�ndad�r. Sosyal ortamlara girmeden ya da belli bir eylemi ger�ekle�tirmeden �nce sakinle�mek amac�yla alkol ve madde kullan�m� zamanla ba��ml�l��a d�n��ebilir.
17.12.2010 - 3744
|