|
KOAH yani "Kronik Obstr�ktif Akci�er Hastal��� " uzmanlar taraf�ndan "Sinsi bir tehlike " olarak tan�mlan�yor. �lkemizde yakla��k 3 milyon ki�inin KOAH hastas� oldu�u tahmin ediliyor; ancak KOAH'l� her on ki�iden dokuzu hasta oldu�unu bilmiyor.
"Kronik obstr�ktif (t�kay�c�) akci�er hastal��� "n�n ba� harflerinden olu�an "KOAH ", asl�nda iki hastal��� tan�mlamakta kullan�l�r: kronik bron�it ve amfizem.
Kronik bron�it, en az iki y�l �st �ste ve bu iki y�l�n en az �� ay�nda �ks�r�k ve balgamla seyreden ilerleyici bir rahats�zl�kt�r. Amfizem ise, kana oksijen ta��nmas�n� sa�layan hava keseciklerinde harabiyete neden olan bir hastal�kt�r. Bunun sonucunda akci�erde elastikiyet kayb� ve nefes darl��� g�r�l�r.
�o�umuzun ad�n� bile duymad��� KOAH, D�nya Sa�l�k �rg�t�'ne g�re, kalp-damar hastal�klar�, zat�rre ve AIDS'ten sonra 4. en s�k �l�m nedenidir. �l�m nedenleri aras�nda bu kadar �st s�ralarda yer almas�n�n �tesinde KOAH, ya�am kalitesini bozan, i�g�c� kayb�na neden olan ve ki�iyi zaman i�inde kendi bak�m�n� bile ger�ekle�tiremeyecek hale getiren bir hastal�k. �lkemizde yakla��k 3 milyon ki�inin KOAH'l� oldu�u tahmin edilmekte, t�m d�nyada ise bu say� 600 milyona ula�maktad�r.
KOAH'�n Nedeni Sigara
KOAH'�n ba�l�ca nedeni (y�zde 90 hastada) sigarad�r. Yaln�zca sigara de�il, pipo ve puro kullan�m� da KOAH'a yol a�maktad�r. Sigara i�enlerin be�te birinde KOAH geli�mektedir. Sigara i�en ki�ilerde, i�meyenlere g�re KOAH riski 30 kat kadar artm��t�r. Sigaraya erken ya�ta ba�lanmas� ve uzun s�re �ok miktarda i�ilmesi, KOAH'�n daha a��r seyretmesine neden olur. Sigara d���nda baz� mesleki fakt�rler (madencilik, f�r�n/tah�l i��ili�i, �ift�ilik gibi) ve �s�nma ama�l� tezek yak�lmas� da KOAH'a zemin haz�rlar.
Ne yaz�k ki KOAH, tan�s� ihmal edilen bir hastal�k. Toplumda yeterince bilinmiyor ve �nemsenmiyor. Halbuki erken tan� ve m�dahale, hastal���n gidi�ini durdurabilir ya da yava�latabilir. Tan�da �ncelikle hastan�n �ikayetleri de�erlendirilmekte ve solunum fonksiyon testleri ile akci�er grafisi gibi tetkiklerden yararlan�lmaktad�r.
Ba�l�ca belirtileri; �ks�r�k, daha �ok sabahlar� balgam ��karma ve �zellikle eforla gelen nefes darl���d�r. Tan�da gecikilmesinin en �nemli sebebi, sigara i�enlerin �ks�r��� ve balgam� "normal " kabul etmeleridir. Oysa biliyoruz ki, "normal �ks�r�k " ya da "normal balgam " yoktur.
KOAH'l� ki�iler, �ks�r�k ve balgam� �o�unlukla o kadar kan�ksam��lard�r ki, yak�nmalar� iyice artana kadar doktora ba�vurmay� d���nmezler. Oysa KOAH'a erken tan� konup zaman�nda sigara b�rak�l�rsa, y�ll�k akci�er fonksiyon kayb� azalmaktad�r. 35 ya��ndan sonra sa�l�kl� her insan�n 1 saniye i�inde d��ar� verebildi�i soluk hacmi y�lda 30 ml azalma g�sterir. Sigara i�en KOAH'l�larda bu azalma 150 ml'ye bile ula�abilir. Dolay�s�yla KOAH'l�larda sigaran�n b�rak�lmas�, hastan�n daha uzun y�llar boyunca hayat kalitesinin y�ksek kalmas� a��s�ndan kritik �nem ta��maktad�r.
Sigara, eroin ve kokain gibi ba��ml�l�k yap�c� bir maddedir. Bu fiziksel ba��ml�l�k nedeniyle ki�i sigaray� b�rakmada zorluk �ekmektedir. Kendi kendine sigara b�rak�lam�yorsa, sigara poliklinikleri devreye girmelidir. G�n�m�zde sigara ba��ml�l���n�n t�bbi tedavisi m�mk�nd�r. Sigara Poliklini�i'mizde, �ncelikle hastalar�m�z�n fizik muayeneleri yap�lmakta, gerekli g�r�len tetkikleri istenmekte ve fiziksel mi, yoksa ruhsal ba��ml�l���n m� daha �n planda oldu�u saptanmaktad�r. Bundan sonraki a�amada ki�inin ba��ml�l�k tipine g�re, nikotin yerine koyma tedavisi ya da ila� tedavisi �nerilmektedir.
�lkemizde KOAH'l� Her On Ki�iden Dokuzu, Hasta Oldu�unu Bilmiyor
Sadece �lkemizde de�il, d�nyada da giderek art�� g�steren KOAH hakk�nda bilinci art�rmak amac�yla her y�l Kas�m ay�n�n ���nc� �ar�amba g�n� "D�nya KOAH G�n� " etkinliklerine ayr�lm��t�r. D�nya KOAH G�n�, Kronik Obstr�ktif Akci�er Hastal���na kar�� K�resel Giri�im (GOLD) grubu taraf�ndan t�m d�nya �lkelerinde d�zenlenmektedir. Bu �zel g�nde, KOAH hakk�nda bilgi artt�racak �al��malar yap�lmakta; kendilerinde KOAH oldu�unun fark�nda olmayan ki�ilerin basit bir solunum testi yapt�rmas� ve erken tan�s� te�vik edilmektedir. G�n�m�zde d�nyada KOAH hastas� olan her d�rt ki�iden sadece biri hastal���n�n fark�ndad�r.
Sonu� Olarak
Kendinizi ihmal etmeyin, nefes darl���, �ks�r�k, balgam yak�nmalar�n�z varsa, mutlaka bir G���s Hastal�klar� Uzman�'na ba�vurun ve KOAH hastas� iseniz erken tan� �ans�n� yakalay�n.
T�m d�nyada en s�k rastlanan �l�m nedeni.
12.11.2008 - 796
|