|
Organizma kendisi i�in en iyi , en uygun bir denge i�inde kalma e�ilimi g�sterir. Bu dengeyi sa�lamak ve s�rd�rebilmek i�in organizman�n i�inde do�u�tan var olan ya da sonradan kazan�lan gereksinimler, d�rt�ler, g�d�ler ve uyum d�zenekleri vard�r.
Kar��n�zdaki ki�inin bekledi�iniz tepkiyi vermemesi, o anki gereksinimlerinizi kar��lamamas� d�rt�lerinizi harekete ge�irebilir ve d�rt�lerinizi kontrol etmekte g��l�k �ekebilirsiniz.
Ya�an�lan olumsuz bir olaya (ya da bir ki�iye) verilen tepki �fke ,sinirlenme tepkisidir.
Sald�rganl�k; ba�kalar�na fiziksel ve psikolojik zarar verme niyeti ta��yan t�m davran��lar� i�inde bar�nd�rmaktad�r.(davran��sal boyut) Sald�rganl�k engellenme ile �ok yak�ndan ili�kilidir.Ancak; engellenme duygusu her zaman sald�rganl��a neden olmayabilir.
Sizi engelleyen bir olay ( ya da durum) sizi �fkelendirirken bazen hi� �fkelendirmeyebilir. Engellenmeye kar�� farkl� tepkiler ortaya ��kabilir.Baz� insanlar engellendiklerinde geri �ekilir ve yard�m beklerken baz�lar� engellendikleri olaylardan(ya da ki�i) uzak kalmay� ba�arabilirler.
Sald�rgan davran��� g�steren ki�iler; engellenmeleri kar��s�nda ya da sinirlendiklerinde bu durumla ba� etme yolu olarak sald�rgan davran��� daha �nceden ��renmi� ki�ilerdir. Sald�rganl�k �ok farkl� uyar�c�lara g�sterilmi� olan ��renilmi� bir davran��t�r.
�rne�in; aile i�i �iddete tan�k olmu� olan �ocuklar sald�rgan davran��lar� ��renmi�lerdir �fkelerini ortaya ��karan bir uyar�c�yla kar��la�t�klar� zaman da bu eylemlerini sald�rgan davran��lara d�n��t�rebilirler.
�� yerinizde huzurlu bir �ekilde �al���yorken yapm�� oldu�u bir davran�� ya da s�ylemi� oldu�u k��k�rt�c� bir s�zle sizi �ileden ��karan bir ki�iye i� sesiniz ;
- “Haydi! Kalk sandalyeden , git ve �u adama art�k haddini bildir.”
Diyor olsa da; unutmay�n bu ay �demeleriniz var, kredi kart� borcunuz ay�n alt�s�nda ve asl�nda bu i�inizi �ok seviyorsunuz , bu ki�i i�in t�m bunlar� riske atman�n bir anlam� yok! �fkenizi kontrol alt�na almal�s�n�z.
Sizi sinirlendiren bir insansa �fkelendi�iniz durumda neler hissetti�inizi ifade edin ve olay(ya da durum) ile ilgili a��klamalar yap�n. Sizi �fkelendiren davran��� tekrar tan�mlamak hem sizi rahatlatacak hem de kar��n�zdaki ki�inin olay� tekrar de�erlendirmesini sa�layacakt�r.
E�er �ok gerginseniz konu�may� erteleyebilirsiniz. Do�ru ileti�im y�ntemleri kullanmal�s�n�z. Empatik bir ileti�im kurmal�s�n�z. E�er �ok sinirliyseniz nefes egzersizleri yapabilirsiniz. “�u anki huzurumu ka��rmas�na ve beni bug�n mutsuz etmesine izin vermicem.” Gibi olumlu d���nce s�recine girin.
Olumsuzluklara odaklanman�z �fkenizi daha da artt�rarak sald�rgan davran�� g�stermenize ya da tamamen i�e �ekilerek sessiz kalman�za neden olacakt�r. ��e �ekilme davran��� �fkeyi bast�rmak, hi� �fkelenmemi� gibi g�z�kmektir ki bu size zamanla �ok zarar verici bir boyuta gelecektir.
Stres etkenleri, ki�inin dayan�kl�l��� �zerinde bask� yaparak bu dayan�kl�l��� zamanla d���rd���nde ki�i bunlara kar�� savunma ve ba� etme yeteneklerini g�stermekte yetersiz kalabilir. Ki�inin b�t�nl���n�n sars�ld��� , savunmalar�n�n yetersiz , yersiz , a��r� ve uygunsuz oldu�u durumlara; yani ki�inin uyum dengesini yitirdi�i ya da denge sa�lamak i�in patolojik savunmalara ba�vurdu�u durumlar “bozukluk ya da hastal�k” olarak yorumlanmaya ba�lar ve bir uzman deste�i almak gerekmektedir.
Tedavi: Bili�sel, davran���� yakla��mlar , ki�ileraras� terapi, destekleyici terapi, aile terapisi, farmakoterapi uygulanmaktad�r.
Psikolog Eda G�kduman
25.2.2011 - 5590
|