�lke i�inde bu tart��malar s�redursun �ili, ge�ti�imiz g�nlerde t�m d�nyan�n ilgisini �eken bir ara�t�rman�n sonu�lar�n� yay�mlad�.
Ge�ti�imiz d�nemde Sinovac a��s�yla ilgili farkl� �lkelerde, bu a��n�n etkilili�ini ara�t�ran Faz-3 �al��malar� yap�lm��t�.
Brezilya'daki �al��malarda a��n�n etki oran� y�zde 50.7, Endonezya'da y�zde 65 oran�nda bulundu�u a��klanm��t�.
T�rkiye'de ise bu oran y�zde 83.5 olarak a��klanm��t�. T�rkiye, a��n�n hastanede yat��� engelleme oran�n�n ise y�zde 100 oldu�unu duyurmu�tu.
�ili ise 10.5 milyon ki�iyi kapsayan bir Sinovac ara�t�rmas�n�n sonu�lar�n� yay�mlad�.
Ara�t�rmaya g�re Sinovac, semptomatik enfeksiyona kar�� y�zde 65, hastaneye yat��a kar�� y�zde 85 ve �l�mlere kar�� y�zde 80 etkili.
Yetkililer, �in ile 3 y�l i�inde 60 milyon doz a�� anla�mas� yapt�klar�n�, ara�t�rma sonu�lar�n�n do�ru yolda oldu�unu g�sterdi�ini belirtti.
Bu arada ara�t�rmada, Sinovac'�n ilk dozunun sadece y�zde 16 koruyucu oldu�u, ancak ikinci dozda koruyuculu�unun y�zde 67'e y�kseldi�i sonucuna da ula��ld�.
�ili'den gelen bilgiler T�rkiye i�in hangi a��dan, neden �nemli? �ili'nin son ara�t�rmas�n�n sonu�lar� bilim insanlar� taraf�ndan, T�rkiye a��s�ndan da �nemli bulunuyor.
BBC T�rk�e 'ye konu�an, Hacettepe �niversitesi T�p Fak�ltesi ��retim �yesi Prof. Mehmet Ceyhan, �ili'nin son a��klad��� sonu�lar�n 10.5 milyonluk bir ara�t�rmaya dayal� oldu�u i�in �nemli oldu�unu s�yl�yor:
"�in bir t�rl� �al��ma sonu�lar�n� a��klam�yor. �in bunu a��klamay�nca �lkeler kendi verilerini a��klamak zorunda kalmad�. T�rkiye'de, Brezilya'da ve Endenozya'da Faz - 3 �al��malar� y�r�t�ld�. Tabii bu rakamlar�n ��� de g�venilir de�il ��nk� denek say�s� y�ksek de�ildi. �ili'nin son a��klamas� o y�zden �ok �nemli. Bunu dikkate al�rsan�z �ili'nin a��klad��� veriler �ok daha g�venilir. Bunlar, g�zlemsel �al��ma yani Faz - 4 �al��mas�."
BBC T�rk�e 'ye konu�an Boston College Biyoloji B�l�m� Dr. ��retim �yesi Emrah Alt�ndi� de �al��man�n cesaret verici oldu�unu s�yl�yor:
"Bu �al��mada toplam 10.5 milyon insan�n verisine bakm��lar. Bu grupta 4 milyon ki�i bir ya da iki doz a��s�n� olmu�, 6.5 milyon ki�i a��lanmam�� �ekilde verileri de�erlendirilmi�. Dolay�s�yla burada elimizde devasa bir kaynak var ve bu devasal���ndan �t�r� �ok g�venilir."
Prof. Dr. Ceyhan, bu ara�t�rman�n en �nemli sonu�lar�n�n a��n�n koruma oranlar�yla ilgili oldu�unu belirtiyor. Ceyhan, ge�ti�imiz d�nemde Sa�l�k Bakanl��� taraf�ndan a��klanan hastanede yat��� engellemeye dair y�zde 100 oran�n�n da bilimsel olarak m�mk�n olmad���n� s�yl�yor.
Dr. ��retim �yesi Alt�ndi�'e g�re �al��man�n varyantlar�n oldu�u bir d�nemde yap�lm�� olmas� da �nemli:
"Bu �al��ma 2 �ubat ile 1 Nisan aras�nda yani t�m d�nyada hem �ngiltere hem G�ney Afrika hem de Brezilya varyantlar� dola��rken yap�lm��. Dolay�s�yla bu devasa �al��mada bu a��n�n varyantlara kar�� da asl�nda etkinli�i test edilmi�."
Prof. Dr. Ceyhan, �ili'deki ara�t�rmada vurgulanan Sinovac'�n ilk dozunun koruyuculu�unun d���k olmas� sonucunun da �nemli oldu�unu, as�l koruyuculu�u ikinci dozun yapt���n�n bilinmesi gerekti�ini s�yl�yor ve devam ediyor:
"�kinci dozun etkisi i�in ancak iki hafta gerekir. Yani a��y� yapt���n�z an hemen korumaya ba�lam�yor. O 14 g�n, ba����kl�k sisteminin gerekli antikorla salg�lamas� i�in gerekli."
T�rkiye'de kamuoyunun bir b�l�m�nde, Sinovac'�n �in �irketi olmas� nedeniyle hakk�nda, Avrupa merkezli �retilen a��lara k�yasla baz� �nyarg�lar�n oldu�u biliniyor.
Alt�ndi�, bu son ara�t�rma ard�ndan bu konudaki kayg�lar� daha da azaltmas� gerekti�i kan�s�nda:
"Sinovac a��s� d�nyan�n pek �ok �lkesinde on milyonlarca uygulanm�� durumda ve bug�ne kadar, bu a��n�n hi�bir a��r yan etkisi g�r�lmedi. A�� g�venli. Buna ek olarak bu �ili �al��mas�, a��n�n koruyuculuk sa�lad���n� ve �l�mleri, hastaneye gidi�leri, yo�un bak�ma gitmeleri �ok g��l� oranda engelledi�ini de g�steriyor. Dolay�s�yla o a�� tedirginli�i ya�ayan insanlar, bu verilere g�venerek, Sinovac a��s�na ula�abiliyorlarsa bu a��y�, ayn� �ekilde pek �ok �al��mayla etkinli�i g�sterilmi� olan; �srail'de, ABD'de ve Avrupa'da on milyonlarca insana yap�lm�� olan Pfizer a��s�n� g�n�l rahatl���yla olabilir.
"Pfizer a��s�n�n etkinli�i hen�z bu kadar devasa �al��malarla g�sterilmedi ama �srail'de 600 bin a�� olmu� ve 600 bin a�� olmam�� insan� kar��la�t�ran bir ara�t�rma yap�ld� ve ara�t�rma, a��n�n �l�mlere kar�� y�zde 95 oran�nda koruma sa�lad���n� g�sterdi. Dolay�s�yla T�rkiye'deki her iki a�� da koruyucu ve g�venli. �nsanlar g�n�l rahatl���yla olsunlar."
Prof. Dr. Ceyhan, �ili'de yo�un a��lamaya ve ara�t�rma sonu�lar�n�n a��n�n g�c�n� g�stermesine ra�men, vaka oranlar�n�n hen�z istenilen seviyelere d��memesini ise farkl� �lke kar��la�t�rmalar� yaparak yorumluyor:
"Ben toplumun y�zde 30'unu a��larsam, vaka say�lar� da y�zde 30 azal�r diye bir yanl�� inan�� var. Bu b�yle olmuyor ��nk� kulland���n�z a��lar bula��c�l��� engellemiyor. Siz diyelim a��l�s�n�z, vir�s� ald�n�z, vir�s sizde hastal�k yapm�yor ama bo�azda �o�almaya devam ediyor ve gidip ba�kas�na bula��p onu hastaland�r�yor. Siz a��n�n etkisini ne zaman g�r�rs�n�z? Bu hastal�k i�in toplumun y�zde 70, 75'i diye hesapl�yoruz, o oran�n� a��lad���n�zda g�r�rs�n�z. O zaman kadar tedbirleri s�k� bir �ekilde y�r�tmeniz laz�m."
"Bunun en g�zel �rne�i �srail, Avustralya, Yeni Zelanda'd�r. Mesela �srail, yeti�kinlerin y�zde 80'ini iki dozda a��lad�. Okullar, i�yerleri, ma�azalar kapal�yd�. Y�zde 80'e geldikten sonra yava� yava� kald�rmaya ba�lad�lar. �imdi �ngiltere ayn� hatay� yap�yor. A��lamas� o seviyelere gelmeden a��lmaya ba�lad�lar."
�ili'de sa�l�k yetkilileri, medyaya verdikleri deme�lerde, �u andaki h�zla devam edilirse Haziran veya Temmuz ay�nda toplum ba����kl���na eri�eceklerini belirtiyor.
E�er bu ger�ekle�irse �ili, �nemli oranda Sinovac a��s� kullanarak bu seviyeye ula�an ilk �lke olacak gibi g�r�n�yor.
Bunun ba�ar�lmas� halinde �ili'nin bu a�amayla ilgili deneyimleri de, aralar�nda T�rkiye'nin de bulundu�u, Sinovac a��s� kullanan �lkeler a��s�ndan �nemli olacak gibi duruyor.
22.4.2021 - 52957