|
Sigaray� b�rakt�ktan sonra kilo al�nmas�n�n birka� sebebi var. �ncelikle sigaray� b�rakt�ktan sonra ki�ilerin beslenme al��kanl�klar�nda de�i�iklikler meydana geliyor. Tatl� ve karbonhidratl� g�dalar�n t�ketimindeki art��, kilo al�m�nda �nemli bir etken. Nikotinin i�tah bask�lay�c� etkisinin yan� s�ra bir al��kanl�k haline gelen sigara i�me davran���n�n yerine ki�ilerin at��t�rmay� koymaya �al��mas� bunun sebeplerinden biri.
Sigara i�en ki�ilerde, sigaray� b�rakmadan �nceki d�nemde at��t�rma ve tatl� t�ketiminin, sigaray� b�rakt�ktan sonraki d�nemlerle kar��la�t�r�ld���nda �ok d���k oldu�u ortaya ��k�yor. Ki�ilerin beslenme al��kanl�klar�ndaki bu de�i�im kilo art���n� da beraberinde getirebiliyor (1).
Ayr�ca ara�t�rmalara g�re, sigara i�en ki�inin sigaray� b�rakmadan �nceki ve sonraki enerji harcama d�zeyleri aras�nda da b�y�k farkl�l�klar bulunuyor. �al��malar, sigara i�en ki�ilerin bazal metabolizmas�n�n, yani ki�inin dinlenme halindeki metabolizmas�n�n, sigara i�meyenlere oranla y�zde 10 oran�nda daha h�zl� oldu�unu g�steriyor.
�stelik bu metabolizma d�zeyindeki d����, ki�inin aktivite d�zeyiyle de ilintili de�il. Hem beslenme al��kanl�klar�ndaki de�i�im hem de enerji t�ketimindeki azalma, kilo art���n�n temel nedenlerini olu�turuyor.
Sigaran�n b�rak�lmas�n� takip eden 1 y�l i�inde, kad�nlar genellikle ortalama 4, erkekler ortalama 3 kilo al�yor. Bu rakamlar, aktivite d�zeyleri ve beslenme al��kanl�klar�na g�re artabiliyor.
Kiloda ya�anan bu art��, �zellikle kad�nlar i�in sigaray� b�rakma giri�iminde bulunmama karar�na neden olabiliyor. Yap�lan �al��malar, sigara i�en kad�nlar�n y�zde 67’sinin sigaray� b�rakma sonras�nda kilo alma konusunda endi�elendi�ini g�steriyor . Ortaya ��kan bu endi�e neticesinde ise, sigaray� b�rakma d���ncesi veya giri�imde bulunma oranlar� d���k seviyede kal�yor. Sigaran�n olumsuz etkileri ve neden oldu�u hastal�klar g�z �n�ne al�nd���nda, �nemsiz olarak say�labilecek kilo art���, sonu� olarak pek �ok ki�inin sigaray� b�rakamama nedeni olabiliyor.
Sigara b�rak�ld���nda kilo al�nmas�n�n temel nedeni olarak g�sterilen nikotin al�m�n�n b�rak�lmas� nedeniyle metabolizma h�z�n�n yava�lamas� ve al��kanl�k haline gelen sigara i�me davran���n�n yerine ba�ka �eylerin konmas�, sigaray� b�rakmada destek tedavilerinin �nemini daha da art�r�yor. Sigaradan al�nan nikotinin yerine ge�erek sigaray� b�rakmaya yard�mc� olan nikotin replasman�, yani nikotin sak�z�, dilalt� tableti gibi yerine koyma tedavileri sigaray� b�rakmaya yard�mc� olurken, �zellikle sigaray� b�rakmaktan kaynaklanan kilo art���, gerginlik, huzursuzluk gibi durumlar�n ya�anmas�n� da engelliyor.
�e�itli nikotin replasman tedavilerinden olan nikotin sak�z�, dilalt� tablet ya da bantlar �lkemizde de bulunabiliyor. Nikotin replasman�, irade g�c� ile sigaray� b�rakmaya g�re b�rakma �ans�n� iki kata kadar art�rabiliyor.
Sigaray� b�rakmada temel problem, genellikle sigaran�n b�rak�lmas� ile beraber nikotinin de bir anda b�rak�lmas�na ba�l� olarak ya�anan ve “yoksunluk belirtileri�” ad� verilen olumsuz hisler ortaya ��k�yor. Bu hisler gerginlik, yerinde duramama, huzursuzluk, a��r� sinirlilik, konsantrasyon kayb� ile i�tah ve kilo art��� olarak tan�mlanabilir. Sigaraya yeniden ba�lamada �nemli etkisi bulunan bu hislerin �nlenmesinde, �lkemizde 2 ve 4 miligraml�k dozlar halinde bulunan nikotin sak�z� ve dilalt� tableti nikotin replasman tedavileri kullan�labiliyor.
Sigaray� b�rakma s�recinde b�rakmadan �nceki g�nl�k sigara t�ketimine g�re dozu 2 ila 4 miligram aras�nda de�i�en nikotin sak�zlar�n�n nikotin replsman tedavisi olarak kullan�m� kilo kontrol�n� kolayla�t�r�yor. Ara�t�rmalar nikotin sak�z� kullanan ki�ilerde kilo al�m�n�n herhangibir nikotin replasman tedavisi almayan gruptakine g�re daha az oldu�unu ortaya koyuyor . Ayr�ca nikotin sak�z�n�n kilo kontrol�ne destek oldu�unu g�steren bir ba�ka �al��ma, bu etkinin kullan�lan nikotin sak�z�n�n dozu ve kullan�lan nikotin sak�z� adedine ba�l� oldu�unu g�steriyor. Bu da, nikotin sak�zlar�n�n nikotin ba��ml�l��� y�ksek olan ki�ilerde, yani basit anlam�yla g�nde bir paketin �zerinde sigara kullanan ki�ilerde 4, daha az sigara t�keten ki�ilerde 2 miligraml�k sak�zlar�n �nerilen s�re ve adetlerde kullan�lmas�n�n �nemini g�steriyor.
Nikotin replasman tedavileri, i�erdikleri nikotin sayesinde sigaran�n b�rak�lmas�yla yava�layan metabolizmay� h�zland�rmaya yard�mc� olurken, �zellikle sak�z ya da dilalt� tablet gibi a��zdan al�nan formlar� ile davran�� al��kanl�klar�n�n da yerine ge�ebiliyor. Yani ki�iler sigara i�me iste�i duyduklar�nda sigara i�mek ya da zararl� at��t�rmal�klardan yemek yerine nikotin sak�z� ya da dilin alt�nda eriyen tabletlerden ald�klar�nda davran��sal olarak ihtiya�lar�n� da kar��lam�� oluyorlar.
14.1.2011 - 4156
|