Sigaran�n insan v�cuduna zararlar� olduk�a fazlad�r. Bu durum pasif i�iciler i�in de ge�erlidir. Sigara akci�erleri olduk�a zedeliyor ve insan �mr�n� k�salt�yor. Peki sigaran�n zararlar� nelerdir, e-sigaran�n zararlar� nelerdir, pasif i�icilik nedir, sigara ba��ml�l��� nas�l olu�uyor, ba��ml�l�ktan nas�l kurtulabiliriz?
S�GARA NED�R? S�GARANIN TAR�H�ES� Sigara, inceltilmi� t�t�n�n ka��da sar�lmas�yla �retilen, duman� �ekilerek t�ketilen, v�cuda olduk�a zararlar� olan bir nesnedir. G�n�m�zde sigara �ok yayg�n olarak t�ketilmektedir. Sigara ilk olarak 18. y�zy�lda �spanyol denizciler taraf�ndan Amerika'dan Avrupa'ya getirildi�i d���n�lmektedir. Sigara, sigara paketinin i�erisinde yer almaktad�r. Genellikle bir paket i�erisinde 20 tane olacak �ekilde sat�l�r.
Sigara �ok zararl� bir nesnedir. Sigara y�z�nden her sene d�nya genelinde 6 milyon ki�i ya�am�n� yitirmektedir. Yani her 10 �l�mden birisi sigaradan olmaktad�r.
ELEKTRON�K S�GARA (E-S�GARA) NED�R? Elektronik sigara, t�t�n ve t�t�n i�eren nesnenelere duyulan ba��ml�l�ktan kurtulmak ya da zararlar�n� azaltmak amac�yla kullan�lan elektronik bir cihazd�r. K�saca e-sigara olarak yaz�l�r. Bazen elektronik puro �r�nleri de ayn� manada kullan�l�r. Elektronik sigaran�n normal sigaraya nazaran daha az zararl� olaca�� d���n�l�yor. Fakat uzmanlar�n yapt��� a��klamaya g�re e-sigara'n�n da olduk�a zarar� vard�r.
Elektronik sigara cihaz�nda duman yerine buhar olu�turmaktad�r. E-sigara kullanan kullan�c� ise i�erisinde �e�itli maddeler bulunan bu buhar� i�ine �ekmektedir. Yani e-sigara da normal duman bulunmuyor, buhar bulunur. Buharda nikotin maddesi de bulunabilir. Fakat nikotinsiz olanlar� da vard�r.
Sigaran�n zararlar� S�GARANIN ZARARLARI NELERD�R? Sigaran�n say�lamayacak kadar zarar� vard�r. T�m d�nyada zarar� tescillenmi� bir �r�nd�r. A��r� kullan�m�n�n �l�me yol a�t��� sigaran�n zararlar�n� payla�al�m. A�a��dan sigaran�n bilindik t�m zararlar�n� okuyabilirsiniz.
Sigaran�n Zararlar� (Maddeler Halinde):
1-) Sigaran�n en �ok zarar verdi�i organ Akci�er'dir. Akci�erleri ciddi derecede zedeler. Zamanla ci�erlerin kararmas�na yol a�ar. Nefes almay� zorla�t�r�r. Nefes darl���na sebep olur.
2-) Sigara insan cildini bozar ve tahri�lenmesine yol a�ar.
3-) Sigara i�mek di�lerin kirlenmesine, beyazl���n�n gitmesine sebep olur.
4-) �ok sigara i�enlerde g�rtlak ve nefes borular�nda iltihaplanma, zarar g�rme olu�ur. G�rtlak kanserine yol a�abilir. Di�er t�m kanserlerin olu�mas�na sebep olabilir.
5-) A��zda tat alma duyusu eksilir. Sigara i�enlerin yemeklerden ald��� tat seviyesi azal�r.
6-) Kalp ve damar rahats�zl�klar�na yol a�ar.
7-) Beyin hastal�klar�, Alzheimer gibi hastal�klara yol a�ar. Gen�ken etkisi g�r�lmese de ya�lan�nca Alzheimer olma ihtimalini y�kseltir.
8-) Sigara i�mek g�zleri de bozar. G�rme problemlerine sebep olur.
9-) Sigara i�enlerin v�cudu normal insanlara g�re daha fazla yorulur. Sigara i�enlerde uykusuzluk, stres, s�k�nt� hep daha fazla olur. Meslek hayat�nda performans d���kl���ne yol a�ar.
10-) Sigara i�enlerde k�s�rl�k, �ocuk d���rme gibi durumlar olabilir. Hamile kad�nlar�n kesinlikle sigara i�memesi gerekir.
Sigaran�n en bilindik 10 zarar� bu �ekildedir. Elbette daha say�lamayacak kadar bir�ok zarar� vard�r. Fakat en fazla bilindik zararlar�n� sizlere aktard�k. Bu zararlar kapsam�nda sigaray� b�rakmal�, �evremizde i�enler varsa b�rakmas�na yard�mc� olmal�y�z.
ELEKTRON�K S�GARA (E-S�GARA) ZARARLARI NELERD�R? Elektronik sigaran�n da baz� dezavantajlar� ve zarar� vard�r. Fakat normal sigara g�re biraz daha az zarar� vard�r denilmektedir. Ama yine de bu �r�n� de kullanmay� doktorlar tavsiye etmiyor. �imdi e-sigaran�n zararlar� nelerdir ona bakal�m.
E-Sigaran�n Zararlar� (Maddeler Halinde):
1-) Elektronik sigara nefes darl���na yol a�ar. 2012 y�l�nda yap�lan bir ara�t�rmada 10 dakika e-sigara kullan�m�n�n nefes al�p-verme esnas�nda hava yolu direncini (nefes darl���n�), sigara kullanmayanlarda %182'den %206'ya, sigara kullananlarda %176'dan %220'ye ��kard��� g�r�lm��t�r.
2-) E-Sigara elektronik bir cihaz oldu�undan d�zg�n tasarlanmad��� taktirde baz� problemler olu�turabilir.
3-) Pasif i�iciler i�in k�smen tehlike olu�turmaz. Fakat d��ar� verilen buhar i�erisinde bir miktar nikotin bulunabilir.
4-) Bu cihazlar zaman zaman sens�r ar�zas� yapabilir. K�sa s�reli bu ar�zalarda cihaz a��r� �s�nma yapabilir. Bu da cihaz�n bozulmas�na yol a�abilir.
5-) E-sigaralar elektronik aletler oldu�u i�in kullan�m�nda ve �arj esnas�nda patlamalar olu�abilir. Bu patlamalardan yang�nlar ve yaralanmaya yol a�an olaylar olabilir.
Elektronik sigaran�n en bilindik zararlar� ve dezavantajlar� bu �ekildedir. K�smen normal sigaraya g�re daha az zararl� oldu�u d���n�lmektedir.
E-S�GARANIN NORMAL S�GARA G�RE BAZI AVANTAJLARI E-Sigara normal sigara gibi zararl� de�ildir. Bu bak�mdan sigaraya g�re baz� avantajlar� vard�r. Bunlar �u �ekilde:
- Normal sigarada yer alan kanserojen maddeler e-sigarada k�smen bulunmuyor.
- Duman yerine buhar �retti�i i�in karbon monoksit gibi binlerce kimyasal i�eri�i etrafa yaymaz.
- Etraftakiler i�in k�smen zarars�zd�r. ��nk� duman yerine buhar ��kartmaktad�r. Pasif i�icilik i�in k�smen sorun te�kil etmez.
- Yang�n ��kartma tehlikesi daha azd�r.
PAS�F ���C�L�K NED�R? Pasif i�icilik, sigara i�meyen bir ki�inin sigara i�enlerin yan�nda bulunup onlar�n duman�n� istemeden de olsa teneff�s etmesidir. Yani pasif i�ici olan bir ki�i sigaray� normal �ekilde i�mez veya �ekmez. Lakin sigara i�en ba�ka birisinin o sigaradan ��kan duman� teneff�s ederse bu pasif i�icilik olmu� olur. En az sigara i�enler kadar zararl�d�r. Hatta baz� uzmanlara g�re pasif i�ici olanlar daha �abuk rahats�zlan�yor. ��nk� direkt duman� i�ine ald�klar� i�in bu daha zararl� olarak g�r�lmektedir.
Pasif i�icilik bir�ok hastal��a sebep olmaktad�r. Pasif i�icilik genellikle arkada� ortamlar�nda, kapal� alanlarda, yolculuk esnas�nda olu�abiliyor. Bu bak�mdan ki�inin pasif i�ici olmamas� i�in yan�nda sigara i�enleri uyarmas� gerekmektedir. Yan�ndan uzakla�mas�n� sa�lamas�d�r. Aksi taktirde istemeden de olsa pasif i�ici konumuna gelir.
S�GARA BA�IMLILI�I NASIL OLU�UR? Bir kere i�mekle bir �ey olmaz demeyin. Sigaray� i�meye ba�lad���n�zda v�cudunuz sigaran�n i�indeki maddeleri s�rekli almak isteyecektir. Bu bak�mdan bir kereden bir �ey olmaz �eklinde as�ls�z c�mleler kurulmamal�d�r.
Sigara ba��ml�l���, sigaran�n i�inde bulunan maddelerin v�cuda girmesi sonucunda bu maddelere al��an v�cudun s�rekli olarak bu maddeleri almak istemesiyle olu�ur. Sigaran�n i�erisinde bulunan nikotin vb. maddelerin baz�lar� v�cudumuzda eser miktarda yani az da olsa bulunur. Lakin d��ar�dan sigara ve t�t�n �r�nleri kullan�m�yla v�cudumuzdaki bu nikotin de�erlerini artt�rm�� oluruz. Bundan dolay� v�cudumuz bu maddelere doymaz ve s�rekli almak ister. B�ylelikle de sigara ba��ml�l��� olu�mu� olur. B�rakmas� da zor olur. Fakat elimizden geldi�ince �aba g�sterirsek ba��ml� oldu�umuz sigaray� b�rakabiliriz.
Bir kere i�mekten bir �ey olmaz diyenler ��kabilir. Fakat riske girmeye de�mez. Arkada� ortam�na uyup da sigaraya ba�lamamal�, yan�m�zda i�enleri de pasif i�ici olmamak ad�na uyarmal�y�z.
S�GARAYI BIRAKMAK ���N TEDAV� Y�NTEMLER� NELERD�R? Sigaray� b�rakmak i�in birtak�m tedavi y�ntemleri vard�r. Ama en �nemlisi sigaray� b�rakacak ki�inin iradeli olmas�d�r. �nsan kendi kafas�nda sigaray� b�rakaca��na dair kesin net kararlar almal�d�r. Ki�i iradeli olursa zararl� olan sigaray� b�rakm�� olur.
Sigaray� B�rakmak ��in Baz� Tedavi Y�ntemleri:
1-) Ki�inin iradeli olmas� gereklidir. Sigaray� b�rakacak ki�inin kafas�nda b�rakaca��na dair s�z vermesi gerekir.
2-) �la� tedavisine ba�vurulabilir. Baz� ila�lar sigaray� b�rakmak i�in ciddi oranda katk� sa�l�yor.
3-) Sigaray� b�rakmak isteyen ki�i, Sa�l�k Bakanl���n�n da deste�iyle ALO 171 sigaray� b�rakma hatt�n� arayabilir ve yap�lacak ne varsa ��enmeden yapmal�d�r.
4-) Replasman tedavisi yap�labilir. Sigara ba��ml�s� ki�iye d��ar�dan nikotin bantlar� verilebilir. Nikotin sak�z� da verilebilir. Bu �r�nler ki�inin nikotin alma ihtiyac�n� giderir. Haliyle sigara ba��ml�s� zamanla normal sigara i�meyi b�rakabilir. Ard�ndan zamanla da bu �r�nlerin kullan�m�n� azalt�r.
S�GARAYI BIRAKMANIN V�CUDA ETK�LER� NELERD�R? Sigara ba��ml�s� ki�i sigaray� b�rak�nca birden kilo alabilir. Fakat bu durum tamamen do�ald�r. ��nk� sigaray� b�rakmak isteyen insan sigara yerine a�z�nda sak�z �i�neme, yemek yeme, i�ecek i�me gibi �eyleri artt�rabilir, sigara i�mek metabolizmay� artt�r�r, haliyle sigara b�rak�ld���nda metabolizma da yava�lam�� olur, sonu� itibariyle kilo al�m� artar ki bu gayet do�ald�r. Bu bak�mdan sigaray� b�rakan ki�i kilo alabilir. Ama ald��� bu kilolar� zamanla tekrar geriye verir. ��nk� burada �nemli olan sigaray� b�rakmakt�r. Sigara b�rak�ld�ktan sonra kilo al�nsa da tekrardan bu kilolar sa�l�kl� �ekilde spor yap�larak verilebilir.
Sigara b�rak�ld�ktan sonra v�cuda giren binlerce kimyasal madde tekrar v�cuda al�nmaz. Haliyle akci�erlerde ve di�er organlarda g�zle g�r�l�r �ekilde d�zelmeler meydana gelir. Di�lerdeki sararma azal�r. �skelet ve kemik sisteminde iyile�meler g�r�l�r. Sigaray� b�rakmak kanser riskini de azalt�r. V�cudun tekrardan yenilenmesinde etkili olur.
En �nemlisi de kalp krizini azalt�r. Yani sigaray� b�rakan ki�ide kalp krizi ge�irme oran� ciddi �ekilde azal�r. Sigaray� b�rakmak ya�lan�nca meydana gelen Alzheimer gibi baz� rahats�zl�klar�n olu�mamas�nda rol oynar.
S�GARA HANG� HASTALIKLARA YOL A�IYOR? Sigara i�mek bir�ok hastal��a yol a�ar. En �ok da kanser riskini artt�r�r. Sigaran�n yol a�t��� hastal�klar �u �ekilde:
Akci�er kanseri Bron�iyal kanser G�rtlak kanseri Burun ve yutak kanseri Yemek borusu kanseri Karaci�er kanseri Pankreas kanseri B�brek kanseri L�semi Mesane kanseri Meme kanseri Rahim a�z� kanseri Diyabet Kangren Di� ��r�kl��� K�s�rl�k Bel ve s�rt a�r�lar� Erken ya�lanma Alzheimer T�RK�YE'DE S�GARADAN VEFAT EDENLER�N ORANI KA�TIR? D�nya Sa�l�k �rg�t� WHO'ya g�re T�rkiye'de vefat eden erkeklerin %30 'u, vefat eden kad�nlar�n ise %12 'si sigaradan �lmektedir.
14.8.2020 - 47256