|
Prof. Dr. Umut �zcan, d�nyan�n en �nemli bilim dergilerinden Nature Medicine'de 13 �ubatta yay�mlanan �al��mas� hakk�nda bilgi vererek, �nceden yapt��� �al��malarda �i�manl�kta artan endoplazmik retikulum stresinin diyabete (�eker hastal���) neden oldu�unu g�sterdi�ini an�msatt�.
Ge�en y�l yine Nature Medicine dergisinde yay�mlad�klar� bir ba�ka �al��mada, “X-Box binding protein 1 (XBP1)” diye adland�r�lan bir proteinin i�levinin bozulmas�n�n ve fonksiyonunun kaybolmas�n�n �i�manl�kta endoplazmik retikulum stres ve diyabet geli�mesinde �nemli bir rol oynad���n� g�sterdiklerini dile getiren �zcan, �unlar� kaydetti:
“Yeni �al��mam�zda, hem obez ve tip 2 diyabetli, hem de tip 1 diyabetli farelerin karaci�erlerinde 'XBP1' genini genetik bir y�ntem ile art�rd���m�zda her 2 diyabet modelinde de kan �ekerlerinin normale d�nd���n� g�rd�k.
Asl�nda bu tip 2 diyabetli �i�man farelerde bekledi�imiz bir sonu�tu ama tip 1 diyabetli farelerde bu sonucu almak bizim i�in �ok heyecan verici oldu. Bilim d�nyas�nda �nceden var olan kan�; XBP1'in t�m etkisini h�cre i�erisinde baz� genleri art�rarak ger�ekle�tirdi�i y�n�ndeydi.
�nceden var olan d���nce; XBP1'in 'caperon' diye adland�r�lan baz� genleri art�rmas�na ba�l� olarak �i�man ve diyabetik farelerde endoplazmik retikulum stresinin azalaca�� ve sonu� olarak v�cutta bulunan ins�linin etkisini art�raca�� ve kan �ekerini bu y�ntemle d���rece�i y�n�ndeydi.
Bu �al��mam�zda, hem diyabet alan�nda, hem de genel olarak endoplazmik retikulum stresi ve sonu�lar�n� �al��an bilim adamlar� aras�nda var olan bir dogmay� y�kt�k.
Bizim �al��mam�z, XBP1'in kan �ekerini, ins�lin direncini azaltmaktan ba��ms�z olarak da d���rebilece�ini g�sterdi. XBP1'in hem �i�man ve tip 2 diyabetli, hem de tip 1 diyabetli farelerde, “FoxO1” ad� verilen ve kan �ekerinin y�kselmesine neden olan bir proteinin miktar�n� azaltmay� ba�ard���n� g�sterdik.”
�ok uzun y�llard�r “FoxO1” proteininin etkisini azaltmaya y�nelik ara�t�rmalar�n s�rd���n� de ifade eden �zcan, “Bizim �al��mam�z 'FoxO1' proteinin etkisini azaltabilecek yeni bir y�ntem olabilece�ini g�sterdi.
Ayn� zamanda 'XBP1' proteininin bilinen mekanizmalar�ndan �ok daha de�i�ik etkilere sahip oldu�unu g�stermi� olduk ki, bu bulgular sadece diyabet ve obezite alan�nda de�il, di�er bir�ok bilim alan�nda 'XBP1' ile ilgili var olan kan�lar� y�kacak nitelikte” diye konu�tu.
Bulu�, ila� geli�tirilmesinde �nemli rol oynayacak �al��man�n gelecekte 'XBP1'in karaci�erde seviyesini art�racak y�ntemlerin hem tip 1, hem de tip 2 diyabet i�in faydal� olabilece�ini g�sterdi�ini de vurgulayan �zcan, bu �al��man�n sonu�lar�n�n insanlara nas�l yararl� olaca�� konusunda da �unlar� dile getirdi.
“�ncelikle ila� geli�tirebilmek i�in hastal�klarda neyin yanl�� gitti�ini ve hangi mekanizmalar�n d�zeltilmesinin hastal���n iyile�mesine fayda sunabilece�ini bulmak gerekiyor.
�al��mam�zda 'XBP1'i karaci�erde art�racak y�ntemlerin sadece tip 2 diyabet i�in de�il, tip 1 diyabet i�in de �ok �nemli oldu�unu g�sterdik. Yapt���m�z ila� �al��malar� i�erisinde bu proteini art�racak ila�lar� da bulmaya �al���yoruz.
24.5.2011 - 7488
|