|
T�rkiye, Avrupa �lkeleri aras�nda diyabetin en h�zl� artt��� �lkeden biri� 2000'li y�llar�n ilk �eyre�inde d�nya genelindeki diyabetli say�s� 400 milyonu a�t�, yani her 11 ki�iden biri bu hastal���n pen�esinde. D�nyada bu kadar fazla hasta olmas� nedeniyle 2007 y�l�nda Birle�mi� Milletler diyabeti global bir tehdit olarak ilan etti! Peki, bir salg�n gibi milyonlarca ki�inin ba��na dert olan diyabet T�rkiye'de neden bu kadar yayg�n? VM Medical Park Pendik Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastal�klar� Uzman� Dr. Tayfun Garip, "Tip 2 diyabette beslenme al��kanl�klar� ve hareketsizlik �nemli bir fakt�r. Beyaz ekmek, pirin� pilav�, patates k�zartmas� sofram�zdan eksik olmuyor. Bunlar kan �ekerini h�zla y�kselten ve diyabete davetiye ��karan �eyler. Diyabet cinsel hayat� da etkiliyor. Erkeklerde yorgunluk, sertle�me gibi sorunlara, kad�nlarda ise vajinal enfeksiyonlara neden olarak cinsel isteksizli�e yol a��yor" diye konu�tu. SIK �DRARA �IKMA GENEL BEL�RT� AMA� Halk aras�nda �eker hastal��� olarak bilinen diyabet, pankreas adl� salg� bezinin yeterli miktarda ins�lin hormonu �retememesi durumunda geli�en ve �m�r boyu s�ren bir hastal�kt�r. G�n�m�zde Tip 1 diyabetin olu�umu �nlenemiyor. En yayg�n olarak g�r�len Tip 2 diyabet ise ba�lang��ta �nlenebilir bir durumdur; ��nk� �o�u zaman �i�manl��a ve hareketsizli�e ba�lanmaktad�r. Susuzluk, �ok su i�me ve s�k idrara ��kma, kilo kayb�, tekrarlayan enfeksiyonlar, el ve ayaklarda uyu�ma, sertle�me kusuru ve daha ciddi vakalarda koma, diyabetin ba�l�ca belirtileridir. Ancak hastalar�n y�zde 30-50 kadar�n�n klasik belirtileri vermeyebilece�ini de ak�lda tutmak gerekir. FEL� DE EDEB�L�R, K�R DE! Kalp krizi, kalp yetmezli�i tablosu, beyin felci, k�rl�k, b�brek yetmezli�i, vask�ler hastal�klar (damar hastal�klar�), sinir hasarlar�, diyabetin neden oldu�u hastal�klard�r. Diyabet cinsel hayat� da etkiler. Erkeklerde s�kl�kla g�r�len cinsel i�lev bozuklu�u (sertle�me bozuklu�u gibi�) diyabetik 45 ya� grubundaki erkeklerde y�zde 5 civar�nda iken, 75 ya� �zerinde y�zde 50'lere y�kselir. Diyabette sa�l�kl� bir cinsel hayat i�in hem kad�n hem de erkek a��s�ndan iyi kan �ekeri kontrol� (iyi glisemik kontrol) �nemlidir. Kan �ekerindeki dalgalanmalar (y�ksek ve d���k �eker olma hali) cinsel hayat� olumsuz etkileyebilir. Erkekteki y�ksek �eker hastalar� yorgun b�rakabilir ve sonu� olarak ereksiyon sorunlar�na sebebiyet verebilir, kad�nda ise y�ksek �eker vajinal enfeksiyonlara zemin haz�rlayarak a�r� ve isteksizlik olu�turabilir. A�IRI �EKER T�KETEN D�YABET OLAB�L�R! Her yiyece�in, yemek sonras� kan �ekerini y�kseltme h�zlar� farkl�d�r. Bu yiyeceklerin, kan �ekerini y�kseltme h�zlar�na 'glisemik indeks' ad� verilir. Kurufasulye, nohut, mercimek, bulgur, kepekli ekmek, elma, armut gibi yiyeceklerin glisemik indeksleri d���k; beyaz ekmek, patates, pirin�, havu�, muz, kavun ve �z�m�n glisemik indeksleri ise y�ksektir. Glisemik indeksi y�ksek olan yiyecekler, kan �ekerini h�zla y�kseltirler. Haz�r ambalajl� at��t�rmal�klar, fast food yiyecekler (k�zarm�� patates hamburger gibi�) kan �ekerinde ani art��a neden olup, ins�linin normal sal�n�m�n� bozar. Beslenirken bu hususu g�z �n�nde bulundurmak gerekir. Diyabetik hastalar�n beslenme programlar� ki�iye �zel ve besin ihtiya�lar�n� kar��layacak �ekilde d�zenlenmesi gerekmektedir. Genel olarak beslenmede; doymu� ve trans ya�lar� i�eren g�dalar, �eker ve tuz k�s�tlanmal�, ���nlerde tam tah�llara, sebzelere ara ���nlerde meyve, kuruyemi� veya yo�urt gibi g�dalara �ncelik verilmelidir. �NS�L�N BA�IMLILIK YAPMAZ �eker hastal��� �m�r boyu s�ren kronik bir hastal�kt�r. Tedavi ile kan �ekeri normal s�n�rlar�na �ekilebilir. Kan �ekerinin normal s�n�rlarda olmas� ki�iyi, �ekerin olumsuz sonu�lar�ndan korur. �eker d���r�c� ila�lar zaman�nda ve d�zenli olarak kullan�lmal�d�r. �ns�lin ba��ml�l�k yapmaz. Kan �ekerinin dengelenmesi i�in gerekli bir hormondur. Kilonun ideal oranda tutulmas� gerekir. D�zenli bir egzersiz plan� yap�lmal�d�r. Sportif faaliyetler ki�inin �zelliklerine g�re de�erlendirilmelidir. �eker hastal���ndan korunmak i�in, beslenme kadar �nemli bir yere sahip olan d�zenli egzersiz sa�l���n korunmas�nda da etkilidir.
12.11.2018 - 36475
|