|
Yeditepe �niversitesi Hastanesi �� Hastal�klar� Uzman� Do�. Dr. Ya�ar K���kardal�, “Sa�l�kl� ve kaliteli bir ya�l�l�k i�in ki�inin gen�li�inden itibaren dengeli beslenmesi, egzersiz yapmas�, d�nemsel olarak sa�l�k taramalar�n� yapt�rmas� ve ortaya ��kan bir hastal�k durumunda ilgili uzmanl�k dal� taraf�ndan akut ve kronik tedavinin en uygun �ekilde yap�lmas�yla ileriki y�llara haz�rlanmas� gerekir” diyor.
Asl�nda ya�lanma do�um ile ba�layan bir s�re�tir. Ancak esas olarak b�y�menin tamamland��� 20 li ya�lardan sonraki d�nemi i�erir. �lerleyen ya� ile birlikte h�cre, doku, organ ve sistemlerde meydana gelen ve geriye d�n��� olmayan kay�plar�n b�t�n� ya�lanma olarak tan�mlanabilir. Ya�l�l�k d�nemi 65 ya� sonras�n� i�ermektedir. Hatta 65-75 ya� aras� gen� ya�l�, 75-85 ya� aras� orta ya�l�, 85 ya� �zeri ise ya�l� ya�l� olarak isimlendirilmektedir.
Ya�lanmay� etkileyen bir�ok fakt�r vard�r. Bunlar aras�nda �nemli olanlar� genetik, �evresel fakt�rler (g�ne�, �evresel toksinler, ya�am ko�ullar� vb) beslenme al��kanl�klar�, ge�irilen ve halen devam eden hastal�klard�r. Genetik �ifrede ya�lanma ile ilgili ta��d���m�z �zellikleri de�i�tirmemiz �uanki bilgilerimize g�re olanakl� de�ildir ancak di�er etkenlerin �nemli bir k�sm�n� kontrol etmek, iyile�tirmek bizim elimizdedir.
ABD ve Avrupa’da 65 ya��n �zerinde olan n�fusun genel n�fusa oran� y�zde 15’ler�n �zerindedir. Baz� Kuzey Avrupa �lkelerinde bu oran y�zde 20’ler civar�ndad�r. Geli�mi� ve geli�mekte olan �lkelerde ya�l� n�fusun oran�n�n artmas� ile birlikte bu grupta g�r�len hastal�klarda da art�� olmu�tur. Hipertansiyon, kalp yetmezli�i, diyabet, bunama, sindirim sistemi, kas iskelet sistemi ile ilgili problemler, duyu organlar� ile ilgili kay�plar daha fazla g�r�lmeye ba�land�.
Hastanelere ba�vuran hastalar�n hemen hemen y�zde 50’den fazlas�n� 65 ya� �zerindeki insanlar olu�turuyor. Sa�l�k harcamalar�n�n �nemli bir k�sm� bu grup i�in olmaktad�r. Dolay�s�yla koruyucu �nlemlerin daha erken al�nmas�, bu ya�lara daha haz�rl�kl� girilmesi, bu ya� grubunda hastal�klar�n daha iyi izlenmesi kapsaml� geriatrik de�erlendirmenin yap�lmas� ve ya�am kalitesinin daha da iyile�tirilmesi, sa�l�kl� ya�lanma bilincinin artt�r�lmas� , sa�l�k harcamalar�n�n daha optimal kullan�lmas� ve nihayet bu ya� d�neminin biyolojik temellerinin daha iyi anla��lmas�na y�nelik ara�t�rmalar�n planlanmas� ihtiyac� geriatri bilimini ortaya ��karm��t�r.
Kaliteli ya�lanmak i�in ki�inin gen�li�inden itibaren dengeli beslenmesi, ya�a uygun egzersiz yapmas�, belirli aral�klarda sa�l�k taramalar�n� yapt�rmas� ve ortaya ��kan patolojinin zaman�nda ve uygun tedavi edilmesi �nem ta��yor. Bu kapsamda sadece beden sa�l���n�n de�il ruh sa�l���n�n da g�z �n�nde bulundurulmas� gerekir.
Tam bir sa�l�k hali beden ve ruh sa�l���n� i�ermektedir. Ki�i kayg� �z�nt�, depresyon, fobiler, panik bozukluk gibi sorunlar� ya��yorsa bu duygulan�m bozukluklar� genel fiziki performans�n� olumsuz y�nde etkilemektedir. Hafif d�zeyde olan k�sa s�reli duygu durum bozukluklar�n�n �nemli bir k�sm�n� birey kendi �abas� ile telaffi mekanizmalar�n� kullanarak ve yak�nlar�yla payla�mak s�retiyle ��zebilir fakat bunu ba�arma �ans� az ise mutlaka psikiyatri hekimlerinden yard�m al�nmal� problemin boyutu b�y�meden tedavi edilmelidir. �zellikle ya�l�l�k d�neminde depresyon s�k g�r�lmektedir ve demans ile kar��abilmektedir. Bu ay�r�m�n iyi yap�lmas� gerekir.
11.12.2010 - 3460
|