Sa�l�k �al��anlar� ile ilgili �arp�c� ara�t�rma Ara�t�rmada sa�l�k �al��anlar�n�n ortoreksiya tehlikesiyle kar�� kar��ya oldu�u ortaya ��kt� Hitit �niversitesi taraf�ndan yap�lan ara�t�rmada sa�l�k �al��anlar�n�n y�zde 58'nin ortoreksik (sa�l�kl� beslenme tak�nt�s�) oldu�u tespit edildi Hitit �niversitesi Sa�l�k Bilimleri Fak�ltesi Halk Sa�l��� Uzman� Do�. Dr. G�lay Y�lmazel; "Ortoreksiya birinci basamak sa�l�k �al��anlar�nda en fazla ihmal edilen halk sa�l��� sorunlar�ndan birisi" "Ortoreksiya tedavi edilmesi gereken �nemli bir yeme bozuklu�u, e�er tedavi edilmezse di�er psikiyatrik hastal�klar� tetikler" "Kad�n sa�l�k �al��anlar�nda ortoreksiya e�ilimi erkek sa�l�k �al��anlar�na g�re daha fazla" "Pandemi ortoreksiya e�ilimini �iddetlendiren bir risk fakt�r� oldu" �ORUM Son y�llarda t�m d�nyada, sa�l�kl� beslenme bir moda haline gelirken do�ru ve sa�l�kl� beslenme �abas� baz� ki�ilerde a��r� saplant� ve kayg�yla karakterize olan bir yeme bozuklu�unu ortaya ��karabiliyor. Uzmanlar "Ortoreksiya nevroza" (sa�l�kl� ve temiz beslenme tak�nt�s�) ad� verilen bu bozukluk tedavi edilmedi�inde ba�ta ruhsal ve psikolojik olmak �zere baz� sa�l�k sorunlar�n� da beraberinde getirdi�ine dikkat �ekti. Hitit �niversitesi Sa�l�k Bilimleri Fak�ltesi Halk Sa�l��� Uzman� Do�. Dr. G�lay Y�lmazel taraf�ndan birinci basamak sa�l�k �al��anlar� �zerinde yap�lan ara�t�rmada, sa�l�k �al��anlar�n�n y�zde 58'inde ortoreksiya g�r�l�rken, kad�n sa�l�k �al��anlar�n�n erkek sa�l�k �al��anlar�na g�re daha �ok ortoreksik oldu�u tespit edildi. �hmal edilen bir halk sa�l��� sorunu olan ortoreksiya hakk�nda �hlas Haber Ajans�'na a��klama da bulunan Do�. Dr. Y�lmazel, rahats�zl���n nedenleri ve sonu�lar� hakk�nda �nemli bilgiler verdi. "Ortoreksiya birinci basamak sa�l�k �al��anlar�nda en fazla ihmal edilen halk sa�l��� sorunlar�ndan birisi" Ortoreksiya'n�n birinci basamak sa�l�k �al��anlar�nda en fazla ihmal edilen halk sa�l��� sorunlar�ndan birisi oldu�unu vurgulayan Halk Sa�l��� Uzman� Do�. Dr. G�lay Y�lmazel, "Ortoreksiya sa�l�kl� ve temiz beslenmeye a��r� ilgi g�sterilmesiyle karakterize patalojik bir tablo. DSM-5 yeme bozuklar� aras�nda hen�z yer almasa da sa�l�kl� besin ve temiz besine y�nelik a��r� ilgi, katk�l� ve ambalaj �r�nlere y�nelik kat� tutumlar, sa�l�kl� beslenmeyle ilgili kat� diyetlerin uygulanmas�yla karakterize olumsuz d���ncelere sahip olma tablosu olarak tan�mlanmaktad�r. �lkemizde ortoreksiya e�ilimi genellikle sa�l�k �al��anlar�nda, beslenmeyle ve spor bilimleri ile ilgili alanlarda e�itim g�renlerde kar��la�t���m�z bir tablo" dedi. "Son y�llarda �lkemizde de ortoreksiya e�iliminde art�� var" Son y�llarda �lkemizde de ortoreksiya e�iliminde art�� oldu�una dikkat �eken Do�. Dr. G�lay Y�lmazel, "Bu art��� kan�tlayacak unsurlardan birisi de birinci basamak sa�l�k �al��anlar�. Birinci basamak sa�l�k �al��anlar� asl�nda toplum sa�l��� hizmetlerinde aktif g�rev yapan ve �n planda olan bir grup. Bir yandan kronik hastal�klarla m�cadele ederken bir yandan da toplumun beslenmeyle ilgili sa�l�k sorunlar�nda rol oynayan �zellikle anne-�ocuk sa�l���, aile planlamas�, okul e�itimleri ile ilgili konularda topluma dan��manl�k yapmaktalar. Bu grupta ortoreksiya e�iliminin yayg�n g�r�lmesi topluma rol model olmalar� a��s�ndan da �nem arz ediyor. Birinci basamak sa�l�k �al��anlar� aras�nda ortoreksiya kad�nlarda daha �ok g�r�l�yor. Bireylerin ya�lar� ilerledik�e, e�itim d�zeyleri y�kseldik�e, sa�l�k okuryazarl��� d�zeyleri artt�k�a daha fazla ortoreksiya e�ilimi g�sterdikleri tespit edilmi�tir" diye konu�tu. "Ortoreksiya e�ilimi yeme tutumu ve depresyonla da ili�kilidir" Ortoreksiya e�iliminin yeme tutumu ve depresyonla ili�kili oldu�unu anlatan Y�lmazel, "Ortoreksiya yeme tutumu bozuklu�u olarak tan�mlansa da beraberinde ek komorbid durumlarla da kar��m�za ��kmaktad�r. Depresyon d�zeyi �iddetlendik�e birinci basamak sa�l�k �al��anlar�nda ortoreksiya e�ilimi de artmaktad�r. Yeme tutumu anormalle�tik�e yani sa�l�ks�z besinlere y�nelik yeme tutumu sergilendik�e ortoreksiya e�ilimi de daha fazla kuvvetlenmektedir. �lkemizde hen�z yeni bir kavram olarak kar��m�za ��kan ortoreksiya ile ilgili �al��malar�n birinci basamak sa�l�k �al��anlar�nda h�z kazand�r�lmas� ve bu birinci basamak sa�l�k �al��anlar�n�n da ruh sa�l��� ve beslenmeyle ilgili e�itim ve dan��manl�k y�nlendirilmesi yararl� olacakt�r" ifadelerini kulland�. "Birinci basamak sa�l�k �al��anlar�n�n y�zde 58'i ortoreksik" Sa�l�k �al��anlar� �zerinde yap�lan ara�t�rman�n sonu�lar� hakk�nda da a��klamalarda bulunan Y�lmazel, konu�mas�n� �u s�zlerle s�rd�rd�; "Birinci basamak sa�l�k �al��anlar�n�n y�zde 58'inin ortoreksik, y�zde 76's�nda ise yeme tutumunun normal oldu�u belirlenirken bununla birlikte y�zde 48'inde depresyon �iddetli bulunmu�tur. Ara�t�rma grubunda yetersiz sa�l�k okuryazarl��� d�zeyi y�zde 46 civar�nda ve olduk�a y�ksek. Ortoreksiya e�ilimi 20-29 ya� grubundan itibaren ba�layarak 40 ya��na kadar art�� g�sterdi�i ve 40 ya��nda da normal d�zeye geriledi�i tespit edildi. Dolay�s�yla ya� ile ortoreksiya e�ilimi aras�nda anlaml� bir ili�ki mevcuttur. Kad�n sa�l�k �al��anlar�n�n erkek sa�l�k �al��anlar�na g�re daha ortoreksik oldu�u tespit edildi. Yine anormal yeme tutumu 20-29 ya� grubundan ba�layarak artm�� olup 40 ya� ve �zerindeki sa�l�k �al��anlar�nda ise yeme tutumlar�n�n normale d�nd��� belirlenmi�tir. Kad�nlarda erkeklere g�re anormal yeme tutumu daha y�ksek. E�itim d�zeyi y�ksek sa�l�k �al��anlar�n�n da yeme tutumlar�n�n anormal oldu�u ve evlilerinde daha fazla anormal yeme tutumu sergiledi�i belirlenmi�tir. Sa�l�k �al��anlar�n�n ya�lar�, kilolar� ve sa�l�k okuryazarl��� d�zeyleri ile ortoreksiya e�ilimleri aras�nda da pozitif bir ili�ki vard�r. Yani ya�, kilo ve sa�l�k okuryazarl��� d�zeyi artt�k�a sa�l�k �al��anlar� daha ortoreksik tabloya b�r�nm��t�r. Ortoreksiya riski sa�l�kl� ve temiz beslenmeye y�nelik sosyal medya kanallar�n� takip edenlerde 2 kat, fiziksel aktivite yapanlarda 1.8 kat, anormal yeme tutumlar�na sahip olanlarda ise 5 kat, depresyon d�zeyi �iddetli olanlarda 2.4 kat daha y�ksek bulunmu�tur" "Tedavi edilmezse psikiyatrik sorunlar� tetikler" �ster genel toplumda olsun, ister sa�l�k �al��anlar�nda olsun ortoreksiya nervozan�n tedavi edilmesi gereken �nemli bir yeme bozuklu�u oldu�unun alt�n� �izen Y�lmazel, "E�er tedavi edilmezse di�er psikiyatrik hastal�klar� tetikleme �ans� olduk�a fazla. Hatta insanlar ortoreksiya nedeniyle kat� diyetler uygulad���ndan anoreksiya nervoza ad�n� verdi�imiz yada blumia nervoza ad�n� verdi�imiz di�er yeme bozukluklar�n�n ortaya ��kmas� da s�z konusu. Mutlaka bili�sel ve davran���� tedavilerin uygulanmas� bir psikiyatri uzman�ndan destek al�nmas� gereklidir" �eklinde a��klamada bulundu. "Pandemi ortoreksiya e�ilimini �iddetlendiren bir risk fakt�r� oldu" Birinci basamak sa�l�k �al��anlar� aras�nda yap�lan �al��mada verilerin y�ksek ��kmas�nda pandeminin de etkisinin oldu�una y�nelik tespitlerinin oldu�unu a��klayan Y�lmazel, �unlar� kaydetti; "��nk� birinci basamak sa�l�k �al��anlar� pandemi d�neminde hep �n safhada yer ald�lar. Bu a�amada kendileri ile ilgili sa�l�kl� ve temiz besin t�ketimine y�nelik bir davran�� tutum sergilediler. Biz pandemide hijyen ile ilgili al��kanl�klar� daha fazla sergilemeye gayret ettik. Katk�s�z ve saf diyetlere y�neldik. Kendin haz�rla kendin pi�ir tekni�ini kulland�k. Dolay�s�yla t�ketti�imiz t�m g�da maddelerinin i�eri�ini, etiketini, sorgulamaya �zen g�sterdik. Pandemi ortoreksiya e�ilimini �iddetlendiren bir risk fakt�r� oldu. Beraberinde depresyonu ve yeme tutumunu tetikledi. Ortoreksiya e�ilimi ile ilgili konularda sa�l�k �al��anlar�n�n i�inden ge�mi� oldu�u durum g�z �n�nde bulundurulmal�d�r. Bundan sonraki s�re�te pandeminin etkisi azalsa dahi devam ediyor olmas� bu riskin azalaca�� anlam�na gelmemelidir. ��nk� ortoreksiya e�ilimi bir kez kazan�ld���nda devam� gelebilir ve di�er ruhsal bozukluklar� da tetikleme �ans�na sahiptir"
12.12.2022 - 63622
|