|
Bakanl�ktan "25 Nisan D�nya S�tma G�n� " dolay�s�yla yap�lan yaz�l� a��klamaya g�re, y�r�t�len �al��malar sonucu T�rkiye'de yerli s�tma bula��m� sona erdi, ancak halen yurt d��� kaynakl� vakalar tespit edilebiliyor.
D�nyada her y�l y�z binlerce can alan hastal���n �lkemizde tekrar yay�lma riski devam ediyor. S�tman�n endemik oldu�u �lkelere gidenler, paraziti oradan alarak hastal��a yakalanabiliyor.
T�rkiye'de her y�l ortalama 200-250 yurt d��� kaynakl� s�tma vakas� bildirimi yap�l�yor.
S�tma Eliminasyon Program� faaliyetlerini s�rd�ren Sa�l�k Bakanl���nca "S�tma Vaka Y�netim Rehberi " yay�mland�.
S�tma tedavisi ve vaka y�netiminde ba�ta klinisyenler olmak �zere t�m sa�l�k �al��anlar�na katk� sa�lanmas� ama�lanan rehbere "https: //hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/zoonotik-vektorel-hastaliklar-db/zoonotik-hastaliklar/4-Sitma/6 Rehbler/Sitma_Vaka_Yonetim_Rehberi.pdf " adresinden ula��labiliyor.
"S�tma Eliminasyon Program� kesintisiz devam etmektedir "
Rehberin �n s�z�nde Sa�l�k Bakan� Fahrettin Koca'n�n da s�tma hastal���yla m�cadeleye dair a��klamalar�na yer verildi.
S�tman�n d�nyada b�y�k �o�unlu�u Afrika k�tas�nda yer alan 91 �lkede yayg�n olarak g�r�len bir enfeksiyon hastal��� oldu�una i�aret eden Koca, "D�nya Sa�l�k �rg�t� (DS�), 2016 y�l�nda y�zde 90'� Afrika B�lgesi �lkelerinde olmak �zere d�nya genelinde 216 milyon s�tma vakas� oldu�unu ve bunlardan 445 bininin hastal�k nedeniyle hayat�n� kaybetti�ini bildirmektedir. S�tma d�nyada �nemli bir halk sa�l��� sorunu olmaya devam etse de �lkemizin de dahil oldu�u DS� Avrupa B�lge Ofisine ba�l� �lkelerde 2000'li y�llar�n ba��ndan itibaren vaka say�lar�nda ciddi d����ler izlenmeye ba�lanm�� ve 2015 y�l�nda DS� Avrupa B�lgesi'nde yer alan �lkelerin hi�birinden yerli s�tma vaka bildirimi olmam��t�r. " ifadelerini kulland�.
Koca, �unlar� kaydetti:
"DS� Avrupa B�lge Direkt�r�, 20 Nisan 2016'da DS� Avrupa B�lgesi'nin yerli s�tma bula��n� sona erdiren d�nyadaki ilk b�lge oldu�unu deklare etmi�tir. Ancak DS�, s�tma endemik b�lgelerden Avrupa B�lgesi'ne s�rekli vaka giri�i oldu�una dikkati �ekerek, bu durumun Avrupa B�lgesi'nde sona eren s�tma bula��n�n yeniden ba�lamas�na sebep olabilece�ini vurgulamaktad�r.
�lkemizde tarih boyunca en �nemli hastal�klar�ndan biri olan s�tma ile m�cadelemiz Osmanl� �mparatorlu�u d�neminde ba�lam��, Cumhuriyet d�neminde daha da yo�unluk kazanm��t�r. Y�r�t�len ba�ar�l� �al��malar neticesinde 2000 y�l�nda 11 bin 378 olan yerli s�tma vakas�, 2005 y�l�nda 2 bin 36'ya d��m��t�r. �lkemizde s�tman�n elimine edilebilme �artlar�n�n olu�tu�u karar�na var�larak S�tma Eliminasyon Program� ba�lat�lm�� ve b�y�k bir ba�ar�ya imza at�larak yerli s�tma bula�� sona erdirilmi�tir. Halen sadece yurt d��� s�tma vakalar� bildirilmektedir.
Ancak �lkemizde s�tma etkenini nakleden anofel t�r� sivrisineklerin bulunmas�, d�zensiz g��menler, �lkemizin s�tman�n yay�labilece�i subtropikal b�lgede yer almas� ve iklim de�i�ikli�i nedeniyle ortalama hava s�cakl�klar�nda g�zlenen art��lar, s�tman�n endemik oldu�u �lkelere seyahat edenlerin ve bu b�lgelerden gelenlerin say�s�n�n artmas� nedeniyle s�tma bula��n�n yeniden ba�lama riski halen devam etti�inden, S�tma Eliminasyon Program� �er�evesinde �al��malar�m�z kesintisiz olarak devam etmektedir. "
De�i�en s�tma vaka profili nedeniyle vaka y�netiminde g�ncellemeye ihtiya� duyuldu�unu vurgulayan Bakan Koca, "Bu rehberin �lkemizde tespit edilen s�tma vakalar�n�n uygun ve etkili tedavisine b�y�k katk� sa�layaca��n� inan�yor, haz�rlanmas�nda eme�i ge�enlere te�ekk�r ediyorum. " ifadelerini kulland�.
Hastal�k nas�l bula��yor ve korunma yollar� neler?
Hastal�k, insanlara esas olarak parazit ta��yan anofel cinsi di�i sivrisineklerin sokmas�yla bula��yor. Bunun d���nda kan yoluyla, enjekt�r veya i�nelerin ortak kullan�m�yla, do�umda anneden bebe�e ge�ebiliyor ve genellikle 1 ay i�inde belirti veriyor.
T�rkiye'de s�tma tedavi ila�lar� �l Sa�l�k M�d�rl�klerinden temin edilebiliyor. Hastal��a kar�� onay verilmi� bir a�� bulunmuyor. Bu nedenle sivrisinek sokmalar�na kar�� ki�isel korunma, hastal���n �nlenmesinde ilk savunma hatt� niteli�inde. Di�er bir y�ntem ise hastal��a kar�� koruyucu ila� kullan�m�. S�tmadan koruyucu ila�lar da Sa�l�k Bakanl���n�n Seyahat Sa�l��� Merkezleri'nde �cretsiz veriliyor.
Seyahat �ncesi en az 15 g�n �nce Seyahat Sa�l��� Merkezlerine ba�vurularak, gidilecek �lkedeki s�tma riski hakk�nda bilgi al�nabiliyor ve koruyucu ila� temin edilebiliyor.
Seyahat d�n��� ba� a�r�s�, halsizlik, yorgunluk, abdominal rahats�zl�k, kas ve eklem a�r�s� �ikayetleri olmas� durumunda, koruyucu ila� kullan�lm�� olsa dahi en k�sa s�rede bir sa�l�k kurulu�una ba�vurulmas� son derece �nem ta��yor.
25.4.2019 - 39187
|