Sabah Kap�lan Vir�sler 'Daha Tehlikeli'

James Gallagher

Health and science reporter, BBC News

�ngiltere'nin Cambridge �niversitesi'nde yap�lan bir ara�t�rmaya g�re sabah saatlerinde v�cuda giren vir�sler daha tehlikeli oluyor. Jetlag ya da farkl� mesai saatleri nedeniyle v�cut saatleri bozulanlar da enfeksiyonlara kar�� daha savunmas�z hale geliyor.

�al��maya g�re vir�sler sabah saatlerinde kap�l�rsa, hastal�klara yol a�ma ihtimali 10 kat art�yor.

Uzmanlar, bulgular�n�n salg�n hastal�klar�n yay�lmas�n� �nlemede yeni yollar bulunmas�n� sa�layabilece�ini s�yl�yor.

Bakteri ya da parazitlerin tersine vir�slerin �o�alabilmesi i�in h�crelerin i�indeki mekanizmay� ele ge�irmesi gerekiyor.

Ancak h�crelerde, v�cut saati olarak bilinen 24 saatlik d�ng�de �ok b�y�k farkl�l�klar oluyor.

�al��mada farelere grip veya u�uklara yol a�an vir�sler verildi.

Sabah saatlerinde enfekte olan farelerle, ak�am olanlar aras�ndaki vir�s seviyesi aras�nda 10 kat fark tespit edildi.

Uzmanlar ak�am verilen vir�slerin "t�m i��iler evlerine gittikten sonra bir fabrikay� ele ge�irmeye �al���p, ba�ar�s�z olduklar�n� " s�yledi.

Ara�t�rmay� yapan uzmanlardan Prof. Akhilesh Reddy BBC'ye yapt��� a��klamada "B�y�k bir fark var. Vir�sler do�ru zamanda, do�ru mekanizmalara ihtiyac� var. Aksi takdirde hi� �o�alamayabilir. Ancak sabah kap�lan bir enfeksiyon daha h�zl� ilerleyip, t�m vucudu ele ge�irebilir " dedi.

Reddy bulgular�n salg�n hastal�klar� kontrol alt�na almakta faydal� olabilece�ine inan�yor.

'Farkl� mesailerde �al��anlar risk alt�nda'

�al��mada hayvanlar�n v�cut saatleri bozuldu�unda da vir�slerin �o�almas�na izin veren bir duruma geldikleri tespit edildi.

Dr. Rachel Edgar "Bu durum mesai usul� �al��anlar�n, baz� geceler �al���p, baz� geceler dinlenenlerin, yani v�cut saatleri bozulanlar�n viral hastal�klara daha a��k bir durumda oldu�u anlam�na geliyor " dedi.

Ara�t�rmac�lar �al��mada sadece iki vir�s kulland�.

Ancak birinin DNA, birinin de RNA vir�s� gibi �ok farkl� yap�da iki vir�s olmas�, sabah saatlerinde riskin artt��� bulgusunun di�er bir�ok vir�s i�in de ge�erli olmas� ihtimalini artt�r�yor.

�nsan v�cudunun �al��mas� i�in talimatlar veren genlerin y�zde 10'u, g�n boyunca faaliyetlerini de�i�tiriyor ve bu faaliyet v�cut saati taraf�ndan kontrol ediliyor.

Ara�t�rmada uzmanlar faaliyeti ��leden sonra zirve yapan saat geni Bmal1 �zerinde odakland�.

Prof. Reddy "Bmal1 ba�lant�s� �nemli ��nk� sabah saatlerinde faaliyetleri az oldu�unda enfeksiyonlara daha a��k hale geliyorsunuz. Bmal1'in faaliyeti k�� aylar�nda da azal�yor. Bu durum y�l�n bi d�neminde enfeksiyon riskinin neden artt���n� a��klayabilir " dedi.

22.8.2016 - 22574