|
RAMAZAN AYLARINDA B�BREK RAHATSIZLIKLARI VE �ZELL�KLE TA� HASTALIKLARININ ARTTI�I DO�RU MUDUR? �stanbul Florence Nightingale Hastanesi, �roloji B�l�m�nden, Prof.Dr. Haluk Kulaks�zo�lu, bu konuda insanlar�n bilin�lendirilmesinin �nemine dikkat �ekiyor: Ramazan insanlar�n nefislerini test ettikleri bir ibadet olsa da yine bunu ger�ekle�tirirken Allah'�n bize bah�etti�i en �nemli hediye olan v�cudumuzu da koruyabilmeliyiz. V�cudumuzu bir fabrika gibi d���nebiliriz. �retim i�in hammadde gerekir ve �retim a�amas�nda ��kan at�k ve zararl� maddelerin de v�cuttan uzakla�t�r�lmas�. V�cudun yabanc� ve zararl� maddelerden uzakla�t�r�lmas�nda en �nemli organ b�breklerimizdir. B�breklerimiz kan� s�zerek at�klar� ayr��t�r�r ve bunlar� su ile kar��t�rarak idrar� yapar . �drar ile v�cudumuz istenmeyen maddelerden ar�n�r. Yeteri kadar s�v� al�nmad���nda bu i�lem zorla�mas�na ba�l� b�brek hastal�klar� artar. Bunun yan� s�ra i�inden yeteri kadar su ge�meyen borularda nas�l kire�lenme olursa b�bre�in boru sistemi i�inde de kire� benzeri �zellikle kalsiyum yo�unluklu mineraller birikerek ta� olu�umuna neden olur. T�RK HALKI OLARAK SUYU NE YAZIK K� PEK SEVEN B�R M�LLET DE��L�Z. V�CUDUMUZUN SU �HT�YACI NED�R? Su i�me al��kanl�klarla olan bir durumdur. Suyu v�cudumuzun asl�nda en �nemli g�das� olarak kabul etmemiz gerekir� V�cudumuzun yakla��k %60-65 i sudan olu�ur. Bu durum v�cuttaki t�m h�creler i�in ge�erlidir. �nsanlar suyun al�nd��� kadar ��kar�ld���n� d���nse de asl�nda idrarda ��kan miktardan �ok daha fazlas�na ihtiyac�m�z vard�r. Buna t�p dilinde "fark�nda olunmayan s�v� kayb�" ad�n� vermekteyiz. Nefes al�p verirken, terleme ile, b�y�k abdest ile biz fark�nda olmadan yakla��k g�nl�k olarak 700-1200 mL civar�nda s�v� kaybederiz. �drar ile at�lan miktar� da ekledi�imizde neden biz doktorlar�n en az g�nl�k 2000 mL yani 2 litre su t�ketilmesi gerekti�ini s�yledi�imiz anla��labilmektedir. Bu durum �zellikle yaz aylar�nda artmaktad�r. Bir de g�nl�k al�nmas� gereken miktar Ramazan aylar�nda k�s�tl� bir s�re i�inde al�nmak durumunda oldu�undan sorunlar ortaya ��kabilmektedir. V�CUDUMUZ SUSUZ KALDI�INDA NELER OLAB�LMEKTED�R? �nceden de anlatt���m�z gibi t�m dokular�n suya ihtiya�lar� vard�r. Susuz kal�nd���nda Yetersiz s�v� al�m� s�v� elektrolit dengesizlikleri, bay�lma hissi, halsizlik, deri esnekli�inde azalma, mide bulant�s�, ba� d�nmesi, huzursuzluk �zellikle ya�l�larda �uur bulan�kl���, sinirlilik gibi �e�itli �ikayetleri ortaya ��karabilmektedir. Bunlar sadece �ikayet derecesinde kalmay�p �ok daha ciddi hastal�k tablolar� da olu�abilmektedir. Bunlar�n aras�nda �zellikle zaten b�brek ta�� hikayesi olanlarda daha s�k olmak �zere b�brek ta�� olu�umu ve bunun verdi�i sanc�lar, kan�n�n yo�unla�mas�na ba�l� olarak beyinde t�kan�kl�klar ve inmeler, tansiyon y�kselmeleri, e�er bireyler kan suland�r�c�, epilepsi ila�lar� gibi ila�lar kullan�yorlarsa bunlar�n doz oynamalar�na ba�l� yan etkiler say�labilmektedir. �ZELL�KLE D�KKAT ETMES� GEREKEN VEYA R�SK ALTINDA OLAN �ZEL HASTA GRUPLARI VAR MIDIR? Bu soru ger�ekten �nemli. Her ne kadar biz hastalar�m�z� uyarmaya �al��sak da g�zden ka�abilen durumlar olabilmekte. Bu nedenle biz genellikle oru� tutacak bireyler 65 ya� �zerinde ise, do�u�tan veya sonradan tek b�brekli ise, daha �nce �zellikle b�brek hastal��� veya ta� d���rme �ikayeti olmu� ise, �eker hastal��� var ise, d�zenli kalp ilac� veya kan suland�r�c� kullan�yor ise, beyinden inme gibi ciddi rahats�zl�klar ge�irdi ise, g�nl�k mineral dengesinin korunmas�nda dikkat edilmesi gereken bir rahats�zl��� var ise mutlaka Ramazan'dan �nce genel sa�l�k kontrollerini yapmalar�n�, doktorlar� ile s�v� rejimini konu�malar�n� �neriyoruz. �DRAR YOLLAR ENFEKS�YONLARI A�ISINDAN ORU� TUTMANIN ETK�LER� NELERD�R? �zellikle bayanlarda yetersiz s�v� al�n�m� ciddi idrar yollar� enfeksiyonlar�na neden olabilmektedir. V�cudumuzda hepimizin belirli oranlarda mikroplar bulunmaktad�r. Biz idrar kanal�ndan bol s�v� ge�irdi�imizde ( yani bol idrar yapt���m�zda) bu mikroplar oraya yerle�ememektedir. Oysa az s�v� al�nd���nda az idrar yap�m� olmakta ve mikroplar�n da i�eri girip hastal�k yaratmalar� i�in ortam olu�maktad�r. Bu nedenle orucu direk etkisi de�il ama oru� tutanlar�n yeterince s�v� almamalar� yine idrar yollar� enfeksiyonlar� a��s�ndan risk olu�turabilmektedir. RAMAZANDA �DRAR YOLLARI ENFEKS�YONLARINDAN KORUNMAK ���N NELER YAPILAB�L�R? Tabii ki yeterli s�v�n�n al�nmas� �ok �nemli. Genellikle insanlar ne kadar s�v� ald�klar�n�n kontrol�n� tam yapamamaktad�r. Bu nedenle basit bir �neri olarak herkesin kendi �i�esinin olmas�n� �zerine ismini yazarak iftar ve sahur aras�nda ne kadar su t�kettiklerini izlemelerini �neriyoruz. Suyu da tek bir b�y�k par�ada de�il de yar�m saatlik aral�klarla birere bardak �eklinde t�ketilmesi daha faydal� olacakt�r. Bu miktar�n 1-1.5 litrenin alt�nda olmamas� gerekir. Ayr�ca i�tikleri suya koyacaklar� bir limon suyunun yine hem idrar yollar� enfeksiyonlar�ndan hem de b�brek ta�� olu�umundan koruyucu olaca�� da kan�tlanm��t�r. Limon suyu y�ksek oranda c-vitamini i�erir. C-vitamini kimyasal ad� ile sitrik asit b�brek yolu ile at�l�r ve at�l�rken idrar�n asit dengesini ayarlar. Bu �ekilde mikroplar�n �remesini engelledi�i gibi b�brek ta�lar�n�n ana kayna�� olan kalsiyumun da ��kmesini azaltt���ndan ��z�n�r halde tutarak b�brek ta�lar� i�in de koruyucu etki g�sterebilmektedir. ORU� TUTACAK B�BREK TA�I HASTALARI ���N BAS�T�E �NER�LER�N�Z NELER OLACAKTIR? Bu durumu belki iki b�l�me ay�rmak gerekir. Birincisi halihaz�rda ta�� olan hastalar ikincisi ise daha �nce ta� d���rm�� ancak �u an i�in bilinen ta�� olmayan hastalar. �kinci hasta grubuna ben konu�urken b�breklerinin bizim a��m�zdan sab�kal� oldu�unu s�yl�yorum. ��nk� daha �nce b�brek ta�� hikayesi olan bir bireyin tekrar b�brek ta�� yapma ihtimali hi� b�brek ta�� d���rmemi� bir bireye g�re 2-3 kat artmaktad�r. Hali haz�rda ta�� olan hastalar�n mutlaka oru� �ncesinde doktorlar� ile g�r��melerini �zellikle �neririm. Ta�lar �zerinde enfeksiyon yani mikroplar oldu�unda hem �ekil de�i�tirebilmekte hem de boyut olarak b�y�yebilmektedir. Bu nedenle oru� �ncesinde idrar tahlili yap�lmas� enfeksiyon varsa ila� tedavisinin d�zenlenmesi, idrar asit dengesinin bak�larak gerekirse ek tedavi d�zenlenmesi, ta��n b�y�mesini engelleyecek ila�lar�n kullan�m�n�n de�erlendirilmesi �nemlidir. Her iki grup i�in de s�v� al�m� �ok �nemlidir. �zellikle sitrat i�eren baz� ila�lar s�k ta� d���ren hastalarda Ramazan d�neminde ba�lanabilmektedir. �drar asiditesinin ayarlanmas� ve m�mk�n oldu�u kadar ya�s�z g�dalar�n tercih edilmesi yine �nemi noktalardan bir tanesidir. Ya�l� ve �zellikle kolesterolden y�ksek g�dalar�n t�ketilmesinin b�brek ta�� i�in bir risk fakt�r� olabilece�i bildirilmi�tir. MADEN SUYU VEYA D��ER ��ECEKLER SU �HT�YACININ KAR�ILANMASINDA NE KADAR ETK�L�D�R? Yaz aylar�nda �zellikle terleme nedeni ile s�v� kayb� artt���ndan madensuyu kullan�m� kaybedilen minerallerin yerine konmas�nda faydal� olabilmektedir. Ancak bu miktar�nda idrar�n asiditesini de�i�tirmeyecek oranda olmas�na dikkat edilmelidir. Bu nedenle ta� hikayesi olanlar�n maden suyu t�ketiminde dikkatli olmas� �nerilmektedir. Bunun d���nda gazl� i�eceklerin gazl� olmas�n� sa�layan karbonik asit v�cutta yine ta� olu�umu i�in risk fakt�r� olabilmektedir. Bu nedenle m�mk�nse s�v� ihtiyac�n�n kola, gazoz gibi i�eceklerle kar��lanmamas�n� �nermekteyiz. �ay ve kahve de Ramazan ay�nda s�k�a t�ketilen i�eceklerdir. G�nl�k �ay t�ketiminin v�cuda al�nan s�v� miktar�n�n %20sini ge�memesine dikkat edilmelidir. Her ne kadar hem kahve hem de �ayda b�bre�in idrar yap�m�n� artt�ran maddeler bulunsa da kalsiyum emilimini etkilediklerinden ta� olu�umuna neden olabilmektedirler. Meyva sular� e�er do�al ise tercih edilebilir. Ayran eskiden ta� hikayesi var ise s�t �r�n� oldu�undan �nerilmeyen bir i�ecek ise de yap�lan ara�t�rmalar d��ar�dan al�nan s�t ve s�t �r�nlerinin �ok a��r� olmad�k�a b�brek ta�� yap�m�na etkilerinin olmad��� g�sterilmi�tir.
22.5.2018 - 33234
|