�ocuk Sa�l��� ve Hastal�klar� Uzman� Prof. Dr. Vefik Ar�ca; �ocuk geli�iminin en �nemli fakt�rlerinden birinin sa�l�kl� beslenme oldu�una dikkat �ekerek, sa�l�kl� ve dengeli beslenen �ocuklar�n zihinsel ve fiziksel geli�iminin olumlu y�nde etkilendi�ini ifade etti. Prof. Dr. Ar�ca s�zlerine �u �ekilde devam etti: " G�n�m�zde �ocuklar�n beslenmesinde �ok �e�itli sa�l�ks�z besinler yer almakta ve obezite riski �ocuklar�m�z� tehdit etmektedir. �ocuklar�n s�k t�ketti�i besinlerin �o�u �ekerler, hidratl� ya�lar ve tuz a��s�ndan y�ksek, g�da niteli�i ta��mayan �r�nlerdir. �zellikle fazla t�ketilen tuz, sa�l�kl� b�breklerden at�l�rken belirgin bir i� y�k� olu�turarak b�breklere zarar verir. Bu nedenle �ocuklar�n 1 ya��ndan �nce tuzla tan��t�r�lmamas�,1-18 ya� aras�nda g�nl�k t�ketilen tuz miktar�n�n g�nde 2-3 gr'� (yar�m �ay ka����) a�mamas� tavsiye ediliyor. Bunun yerine �ocuk beslenmesinde meyve, meyve, sebze, lif ve besinsel lipidler a��s�ndan zengin besinler t�ketilmesini �neriyoruz.
YETERS�Z BESLENME �NEML� SORUNLARA NEDEN OLUYOR D�nya genelinde �ocuklar�n beslenme d�zenlerindeki bozulma, yaln�zca obezite ve diyabet gibi fiziksel sorunlara yol a�makla kalm�yor, ayn� zamanda bili�sel sa�l�klar�n� da etkiliyor; erken ya�ta yetersiz beslenme, bir ki�inin ya�am� boyunca �e�itli bili�sel ve davran��sal eksikliklere neden olabiliyor.�zellikle dikkat eksikli�i ve hiperaktivite bozuklu�u bunlar�n ba��nda geliyor.
�OCUKLARDA D�KKAT EKS�KL���NE NE �Y� GEL�R? Dikkat eksikli�i ve hiperaktivite bozuklu�u, g�n�m�zde okul �a��ndaki �ocuklar�n %3-5'ini etkilemekte ve�ocukluk �a��nda en s�k te�his edilen davran�� bozuklu�udur. Yap�lan �al��malarda �ocuklarda g�r�len dikkat eksikli�i hiperaktivite bozuklu�u semptomlar�n� ve k�sa s�reli i�itsel belle�i �nemli �l��de iyile�tirdi�i g�r�lm��t�r. Fosfatidilserin takviyesi; dikkat eksikli�i hiperaktivite bozuklu�undan muzdarip k���k �ocuklarda zihinsel performans� iyile�tirmek i�in g�venli ve do�al bir beslenme y�ntemi olabilir.
FOSFAT�D�LSER�N'�N B�L�N�L�RL��� ARTIYOR Fosfatidilserin insan beynindeki geli�im i�in gereken g�revlerin bir k�sm�nda yer almaktad�r. Son zamanlarda fosfatidilserin dikkat �eken bir besin takviyesi olmakla birlikte bilinirli�i de g�n ge�tik�e artmaktad�r. �ocuk g�da takviyelerinden olan Argivit Focus ve Smart'ta bulunanfosfatidilserin, doktorlar taraf�ndan �ocuk geli�imine destek sa�lamak ad�na re�etelendirilmektedir. Oral yolla al�nan fosfatidilserinin i�eri�inde bulunan DHA sayesinde beyin fonksiyonlar�n� destekledi�i bilimsel �al��malarla kan�tlanm��t�r. Bununla birlikte Fosfatidilserin'in hen�z mevcut birbir yan etkisi g�r�lmeyip, farkl� seviyelerde de olsa bili�sel olarak olumlu etkilerinin var oldu�u g�zlemlenmektedir. Yap�lan ara�t�rmalara g�re fosfatidilserin'in dikkat eksikli�i ve hiperaktivite bozuklu�u (DEHB) semptomlar�n�n azald��� ve k�sa s�reli haf�za �zerinde iyile�meler oldu�u kan�tlanm��t�r.
�OCUKLARDA Z�H�NSEL SA�LIK NASIL G��LEN�R? �ocuklarda zihin sa�l���na iyi gelen baz� vitamin ve mineraller �nerilmektedir. Fosfatidilserin: Yap�lan bir�ok �al��mada fosfolipidlerin �ocuk beslenmesine eklenmesinin �nemi kan�tlanm��t�r. �rnek olarak fosfatidilserin beslenmede yer almas� haf�za ve ��renmenin �e�itli alanlar�n� olumlu y�nde destekledi�i g�r�lm��t�r. Bununla birlikte dikkatsizlik, d�rt�sellik gibi davran��sal sorunlar �st�nde de ayn� �ekilde olumlu etkiler g�stermi�tir. Bu kan�tlar ilk olarak �u soruyu akl�m�za getiriyor. Fosfolipid nedir? Fosfatidilserin nedir? Beslenmemize bunu ne �ekilde ekleyebiliriz?
Fosfatidilserin, et ve bal�kta bulunan bir bile�iktir ve insan h�crelerinin ya�amsal reg�lasyonu i�in �nemlidir. Beyin i�levini ve atletik performans� geli�tirmek i�in kullan�lmakta olup ayr�ca stres ve depresyon duygular�n� hafifletmek i�in de kullan�lm��t�r. Besin takviyesi a��s�ndan tablet veya toz formlarda tercih edilmektedir. Fosfatidilserin insan serebral korteksinde bulunan fosfolipidlerin %13-15'ini olu�turan asidik fosfolipid s�n�f�d�r. N�ronal sa� kal�m, n�rit b�y�mesi ve sinaptogenezin uyar�lmas�nda g�revli sinyallerin olu�mas� s�re�lerinde �nemli etkiye sahiptir. Yap�lan bilimsel �al��malarda Fosfatidilserin beyin fonksiyonlar�ndaki i�levleri ve sinyal iletimi �zerinde g�sterdi�i etkilere odaklan�lm��t�r.
SON YILLARDA AZALDI Fosfatidilserin i�eren besinler: Fosfatidilserin; anne s�t�, soya, beyaz fasulye, ay �ekirde�i, yumurta sar�s�, tavuk karaci�eri ve s���r karaci�eri de dahil olmak �zere bir�ok g�dada bulunmaktad�r. Fakat �ocuklar�n g�nl�k ald�klar� fosfatidilserin miktar� son y�llarda y�zde 50 oran�nda azalmakla birlikte ek olarak almalar� gerekmektedir.
Kolin: Kolin iki karbon zinciri bulunduran fakat farkl� bir yap�da bulunan kuartener bir amindir. Kolin kelimesi ilk olarak 1862 y�l�nda Strecker taraf�ndan kullan�lm��t�r. Kolin kelimesi asl�nda kelime anlam� olarakyunanca safra demektir. Safra denmesinin sebebi ise Strecker Kolin'i safrada bulmu�tur. Kolin as�l olarak B vitamini ile ili�kili bir temel basin maddesidir ve kolin v�cutta �retilse dahi d��ar�dan al�nmas� gereken temel besin maddelerinden de biridir.T�ketilen yiyeceklerin bir�o�unda kolin bulunmaktad�r. Hayvansal kaynakl� olan Kolin kaynaklar� karaci�er ve yumurtad�r. Bitkisel kaynakl� kolin kaynaklar� ise kabuklu yemi�ler ve baklagillerdir. 1977 y�l�nda s��anlarda yap�lan bir �al��maya g�re Kolin tedavisi alan s��anlar�n beyinlerindeki asetilkolin miktar�n�n artt��� ve buna ba�l� olarak kolinerjik aktivitenin artt��� belirlenmi�tir. 1991 y�l�nda Zeisel ve arkada�lar�n�n insanlar �zerinde yapt��� ara�t�rmada d���k kolin miktar�n�n v�cutta karaci�er hasar� yaratt��� bulunmu�tur. 1998 y�l�nda yap�lan �al��maya kadar kolin v�cutta �retildi�i i�in diyetle al�nmas�na ihtiya� oldu�u d���n�lmemekte idi. Bu �al��malar ile kolin esansiyel besin maddeleri aras�na girerek ABD T�p Enstit�s� taraf�ndan g�nl�k referans al�m de�erleri belirlenmi�tir. Yap�lan �al��malarda kolinin �zellikle ya�am�n ilk 1000 g�n� i�in olan �nemi kan�tlanm�� olup beyin geli�imi i�in kolin al�m�n�n �nemi belirtilmi�tir.
B vitaminleri:
B1 V�TAM�N� : Tiamin ilk bulunan B vitamini oldu�u i�in B1 vitamini olarak isimlendirilmi�tir. Ciddi tiamin eksikli�i beriberi sendromuna yol a�maktad�r. Beraberinde n�rolojik ve m�sk�ler dejenerasyon, s�v� birikimi, kan bas�nc� y�ksekli�i, y�r�me zorlu�u ve kalp rahats�zl��� geli�ebilir. B1 seviyeleri term bebeklerde genellikle s�n�r d�zeydedir. 0-6 ay bebeklerde g�nl�k B1 ihtiyac� 0,3 mg, 7-12 ay bebeklerde g�nl�k B1 ihtiyac� 0,4 mg'd�r.
B2 V�TAM�N�: B2 vitamini v�cudun bir�ok fonksiyonunun sa�l�kl� �al��abilmesi i�in �nemli bir role sahiptir. Besinlerden enerji �retilmesinde g�rev alan B2 vitamini, sinir sisteminin d�zenli �al��mas� i�in de gerekli bir vitamindir. Deri, sa� ve t�rnak gibi dokular�n oksijen kullan�m�na da destek olmaktad�r.
B2 vitamini b�y�me ve geli�mede �nemli bir rol oynamakta, ya�lanma s�recini azaltmakta ve kanser riskine kar�� koruma sa�lamaktad�r.
B5 V�TAM�N�: B5 vitamini v�cutta yeni protein ve koenzim gibi yap�lar�n metabolik i�lemlerine kat�lman�n yan� s�ra, enerji �retimi i�in de gereklidir. K�rm�z� kan h�creleri arac�l���yla v�cudun farkl� b�lgelerine ta��nan B5 vitamini, besinlerin farkl� dokularda enerji �retmesi s�recine katk�da bulunur. Pantotenik asit olarak da bilinen B5 vitamini, bir�ok farkl� besinin yap�s�nda bulunmas� nedeniyle v�cutta eksikli�i nadir olarak g�r�len bir vitamin �e�ididir. B5 vitamini eksikli�i genellikle el-ayak uyu�mas�, ba� a�r�s� ve i�tahs�zl�k �eklinde belirti g�sterir.
B6 V�TAM�N�: Pridoksin v�cudumuzdaki proteinlerin ve temel bile�iklerin sinir sistemindeki transimitterlerin, eritrositlerin ve prostaglandinlerin yap�s�nda bulunan olduk�a �nemli bir proteindir. Ayr�ca, B6 vitamini hormonal dengenin sa�lanmas�nda ve imm�n sistem fonksiyonlar�n�n d�zenlenmesinde de �nemlidir. 0-6 ay �ocuklarda g�nl�k B6 vitamin ihtiyac� 0,3 mg, 7-12 ay �ocuklarda g�nl�k B6 vitamin ihtiyac� 0,6 mg'd�r.
B12 V�TAM�N�: �lk olarak 1948'de tan�mlanan ve hemen ard�ndan pernisiy�z anemi (PA) tedavisinde etkili oldu�u g�sterilen vitamin B12, kobalamin olarak da bilinir. Bebeklerde B12 vitamini eksikli�inde geri d�n���m� olmayan n�rolojik bozukluklar ortaya ��kabilmektedir. Argivit �ocuk geli�imi i�in �nerilen iyi bir B12 vitamini kayna��d�r. Bebeklerde ilk 6 ay g�nl�k B12 al�m� 0,4 mcg/gr, 7-12 ay aras� bebeklerde g�nl�k B12 al�m� 0,6 mcg/gr'd�r.
�LANDIR.
10.3.2022 - 60203