|
�sk�dar �niversitesi T�p Fak�ltesi Psikiyatri Anabilim Dal� Ba�kan�, NP�STANBUL Beyin Hastanesi AMATEM Direkt�r�, Psikiyatrist Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, �zellikle psikiyatri ila�lar�nda ki�iye �zel tedavinin �nemine i�aret etti. Pandemi sonras�nda ruhsal hastal�klar artabilir Koronavir�s�n neden oldu�u Covid-19 pandemisi sonras�nda ruhsal hastal�klar�n artabilece�ini kaydeden Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, "D�nya geneline bakt���m�zda OTC olarak grupland�rd���m�z vitamin, a�r� kesici grubunun d���nda en �ok kullan�lan ila� grubu psikiyatri ila�lar�, �zellikle antidepresanlar oldu�unu biliyoruz. D�nyada yap�lan �al��malar g�steriyor ki yeti kayb�na yol a�abilecek en �nemli 20 hastal��a bakt���m�zda ilk 10 tanesinin psikiyatrik hastal�klar oldu�unu g�r�yoruz. Birinci s�rada depresyon sonra �izofreni, alkol ve madde kullan�m� olarak devam ediyor. Fiziksel hastal�klarla beraber d���n�ld���nde 2000'li y�llarda depresyon 4. s�radayken, 2020 y�l�ndan itibaren kalp hastal�klar�ndan sonra 2. s�raya gelmesi bekleniyordu. Covid-19 pandemisinden sonra ne olaca��n� hep birlikte g�rece�iz. ��nk� �u anda pandemi sonras�nda ruhsal hastal�klar�n �ok ciddi oranda artaca��n� �ng�r�yoruz. Akut stres bozuklu�undan travma sonras� stres bozuklu�una, yayg�n anksiyete bozuklu�u gibi hastal�klar�n g�r�lme s�kl�klar�n�n artaca��n� d���n�yoruz" diye konu�tu. D�nyada en fazla psikiyatri ila�lar� re�ete ediliyor Psikiyatri ila�lar�n�n en fazla re�ete edilen ila� grubu oldu�unu s�yleyen Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, "�u anda psikiyatri ila�lar� d�nyada en fazla re�ete edilen, en fazla t�ketilen ila�lar i�inde yer al�yor. Bu durum iki ucu sivri bir b��ak gibi. Bir tanesi, ger�ekten ihtiyac� oldu�u halde doktoru re�ete ediyor. Hastada ba��ml�l�k yapabilir, yan etki olabilir ya da ben deli miyim ila� kullanay�m diye t�m�yle reddediyor. Di�er u� grup ise; ger�ekten ila� kullanmas�na gerek kalmadan s�rf kom�usuna iyi geldi�i ya da annesi de kullan�yordu gibi durumlarla gerekmedi�i halde ila� t�ketiyor" �eklinde konu�tu. Do�ru ve yerinde ila� kullan�m� �ok �nemli Do�ru ve yerinde ila� kullan�m�n�n tedaviye etkilerine i�aret eden Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, bu konudaki fark�ndal���n�n �nemine dikkat �ekti: "Temel olarak hastal�klar� grupland�rd���m�zda �izofreni ve benzeri psikotik bozukluklar, Bipolar, maj�r depresyon gibi duygu durum bozukluklar�, panik bozuklu�u, travma sonras� stres bozuklu�u gibi anksiyete bozukluklar�, daha �ok ileri ya�larda g�r�len Alzheimer veya demanslar, dikkat eksikli�i hiperaktivite bozuklu�u, otizm gibi yap�sal olan pediatrik hastal�klar var. Her biri i�in farkl� ila� gruplar� kullan�l�yor. Do�ru olan do�ru hastada do�ru tedaviyi kullanabilmektir." Ki�iye �zel tedavi uygulan�yor Son d�nemde daha da hassas yollar izleyerek ki�iye �zel tedavi denilen y�ntemi kulland�klar�n� kaydeden Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, "Hastan�n genetik yap�s�na uygun olarak hangi ila�tan yararlanabilece�ini yani hastaya �zel ilac� da belirlemeye �al���yoruz. Ki�iye �zel, ona iyi gelecek ilac� belirlemeye �al��t���m�z genetik yap�y� inceleyen ara�t�rmalar�m�z ve buna y�nelik kitler bulunuyor. Bununla ki�i i�in do�ru tedaviyi yakalamaya �al���yoruz. �la�lar� kullan�rken hastada yeterli kan d�zeyine ula��lmadan ila� etkili olmayaca�� i�in zaman zaman hastan�n kan�n�n al�narak kan plazma d�zeyine, ila� kullan�m� yar�yor mu yoksa ba�ka bir doz mu uygulanmas� gerekiyor k�sm�na da bak�lmas� gerekiyor" diye konu�tu. �la� kullan�m� i�in fark�ndal�k olu�turmak gerekiyor Psikiyatrik ila�larda ila� uyumunun kimi zaman zor oldu�unu kaydeden Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, "Baz� hastalar ilac� kullanaca��m demelerine ra�men kullanm�yorlar. Psikiyatri ila� uyumu en k�t� olan hasta grubu diyebiliriz. Yap�lan bir �al��malarda hekimlere soruldu�unda %80'i benim hastam ilac�n� kullan�r cevab�n� veriyor. O hastalara ila� kullan�m� soruldu�unda %55'i kullan�yorum cevab�n� vermi�. Yani %25'lik fire durumu var. Bu nedenle psiko e�itim �ok �nemli. Biri hastal��a y�nelik, hastal���n ne oldu�u, nas�l tedavisi oldu�u, korunmak i�in neler yap�laca��, tedavi olunmazsa neler olaca��na y�nelik bir e�itim. Di�eri ila�lar, ila�lar�n etkileri, yan etkileri ve kullan�lmas� ile ilgili olan k�s�m. Bu iki konu hastal���n tedavisi i�in �ok �nemli" diye konu�tu. �ocuklarda psikiyatri ila� kullan�m�na dikkat! �ocuklarda psikiyatrik ila� kullan�m�na dikkat edilmesi gerekti�ini belirten Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, "Aileler ilk Dikkat Eksikli�i Hiperaktivite Bozuklu�u (DEHB) tan�s� ileilkokul d�neminde kar�� kar��ya gelmektedir. Tedavide kullan�lan ila�lar�n yan etkileri olmas�na kar��n hastal���n tedavisinde �nemli. E�er yeterince tedavi edilmez ise gelecekte madde kullan�m� gibi baz� hastal�klar�n riski bu �ocuklarda daha da y�ksek olmaktad�r. Otizm gibi geli�imsel bozukluklarda ise ila� tedavisi daha �ocuklar�n davran��lar�n� kontrol etmek i�in kullan�lmaktad�r.Di�er taraftan DEHB tedavisinde kullan�lan ila�lar�n k�t�ye kullan�m riski y�ksektir. �zellikle s�nav s�recinde �ocu�unda dikkat eksikli�i oldu�unu d���nerek ila� tedavisi ile ba�ar�s�n�n artaca�� �ng�r�leri bulunuyor. Aileler �ocu�u ya��t olan arkada�lar�ndan duyduklar�ndan da etkilenebiliyor" uyar�s�nda bulundu. �ocuklarda psikiyatrik tan� i�in geni� tarama gerekiyor �ocuklarda DEHB g�r�lme s�kl���n�n %6-8 oldu�unu, en fazla %10 oran�nda g�r�ld���n� ifade eden Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, "Her yaramaz �ocuk, her dikkatini toparlayamayan �ocuk Dikkat Eksikli�i Hiperaktivite Bozuklu�u (DEHB) demek de�ildir. DEHB beyinde bir bozukluk oldu�u anlam�na gelmektedir. Fakat �ocuklar�n dikkatinin da��lmas�na neden olan �ok fazla da etken vard�r. Disipline olunmayan, �ocukla ilgilenilmeyen aileler �ok kolayca Dikkat Eksikli�i Hiperaktivite Bozuklu�u (DEHB) diyebiliyor. Do�ru olan �ocu�un geni� ve d�zg�n bir de�erlendirmeye al�nmas� gerekiyor. T�m testlerin uygulanmas� ve ger�ekten �ocukta Dikkat Eksikli�i Hiperaktivite Bozuklu�u (DEHB) varsa ila� kullan�m� gerekiyor. Fakat b�yle bir tan� sonras�nda ila� kullan�lm�yorsa o zaman �ocuk zarar g�r�yor" diye konu�tu. Yanl�� ve gereksiz ila� kullan�m� farkl� sorunlara neden oluyor Hasta olmad��� halde ila� kullan�m�n�n bir nevi doping etkisi olu�turdu�unu kaydeden Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, "Yanl�� ve ihtiya� olmadan ila� kullan�m� sonras�nda karaci�erde hasar olu�turma gibi farkl� fiziksel sorunlara neden olabiliyor. �la� yerine bitkisel tedavinin ki�ilerce daha fazla tercih edildi�i g�r�lmektedir. Bitkisel olmas� yan etkisi olmad��� anlam�na gelmektedir gibi yanl�� bir inan�� var. Bitkisel tedavilerinde kendilerine g�re �ok �nemli yan etkileri ve fark�nda olmadan toksik dozlar� mevcuttur. Bu nedenle tedavinin mutlaka uzman taraf�ndan re�ete edilmesi gereklidir. O nedenle do�ru tan� ve do�ru tedavi �ok �nemli" �eklinde konu�tu.
12.6.2020 - 45910
|