|
�zellikle k���k �ocuklar, ya�l�lar, ast�m, KOAH ve kalp hastalar�n�n yang�n duman�ndan korunmas� gerekti�ini vurgulayan T�SAD, herhangi bir maruziyet durumunda hemen doktora ba�vurulmas� gerekti�ini belirtti. T�rkiye'yi etkisi alt�na alan orman yang�nlar �lkemizin orman varl���nda ciddi kay�plar olu�tururken, b�lgelerde ya�ayan halk�m�z hem can hem mal kayb�na u�rad�. Ayr�ca pek �ok canl� da hayat�n� kaybetti ya da ya�am alanlar�n� terk etmek zorunda kald�. T�rkiye Solunum Ara�t�rmalar� Derne�i (T�SAD), t�m bunlar�n yan� s�ra orman yang�nlar�n�n bir olumsuz etkisinin de solunum problemleri oldu�unu dikkat �ekti. Yang�n b�lgelerinde bulunan ve dumana maruz kalan vatanda�lar�m�z i�in �nemli uyar�larda bulunan T�SAD, orman yang�nlar�n�n ayn� zamanda bir halk sa�l��� sorunu oldu�unu ve sonucunda meydana gelen hava kirlili�inin �ok ciddi sonu�lar� olaca��n� belirtti. T�SAD, bu konuda �u uyar�y� yapt�: "Yang�nlar ne yaz�k ki orman ve onlar�n do�al ev sahipleri hayvanlar� yok etti�i gibi havay� da olduk�a olumsuz etkiliyor. Yang�n duman�ndaki k���k ya da b�y�k partik�ller havaya kar���yor. Bu gazlardan zehirlenerek �l�m en istenmeyen sonu�. �zellikle k���k �ocuklar, ya�l�lar, ast�m, KOAH ve kalp hastalar�n�n yang�n duman�ndan muhakkak korunmas� gerekir." SOLUNUM PROBLEMLER�NE D�KKAT T�SAD Y�netim Kurulu �yesi Do�. Dr. Onur Turan, ya�ananlar�n iklim krizi sonucu ortaya ��kan afetlerin �ok ciddi sa�l�k sorunlar�na yol a�aca��n� g�sterdi�ine dikkat �ekerek, �unlar� aktard�: "�rne�in, orman yang�nlar� s�ras�nda ortaya ��kan �e�itli dumanlar, gazlar ve di�er solunan maddeler �zellikle akci�erler i�in zarar verici etkilere sahip. Dumana ba�l� akci�er hasar�; yanan maddenin cinsine, yanma �ekline ve olu�an �s�n�n s�cakl���na ba�l� olarak de�i�ir. Duman�n neden oldu�u sistemik etkilerin b�y�k k�sm�n� karbonmonoksit zehirlenmesi olu�turur. Ayr�ca; hidrojen siyan�r, asit, aldehit gazlar ve oksidanlar da akci�er ve v�cuda zarar veren di�er bile�enler aras�nda yer al�r. Duman solumas�na ba�l� �l�m her y�z ki�iden ortalama 5 ile 8'inde geli�irken, erken �l�mler, �o�unlukla hava yolu t�kan�kl��� ve sistemik-metabolik zehirlenmeler sonucunda olu�ur." Duman solunmas� sonucunda �st solunum yollar�nda hasar ve �dem gibi durumlar�n yan�nda, yayg�n akci�er tutulumu, akci�er fonksiyonlar�nda bozulma ve hatta �l�me kadar giden tablolar olu�abilece�ini belirten Turan, �u uyar�lar� yapt�: "Duman veya benzeri irritan maddelere maruziyet, solunum fonksiyonlar�nda azalma, hava yolu duyarl�l���nda art�� yapabilir ve ast�m gibi bir havayolu hastal���n� tetikleyebilece�i gibi, yine ast�m ve KOAH gibi hastal��� olanlarda atak geli�imine neden olabilir. Olas� bir yang�n durumunda; �zellikle solunum sistemini korumak, duman solumamak i�in �slak havlu veya bez kullanarak burnun kapat�lmas� �nemli.Bu arada daha �nceden temin edilen N95 gibi koruyucu solunum maskelerinin kullan�lmas�n� ve e�er duman solunduysa en yak�n sa�l�k kurulu�una ba�vurulmas�n� �neriyoruz." YA�LILAR VE �OCUKLAR R�SK ALTINDA T�SAD Ast�m ve Alerji �al��ma Grubu Ba�kan� Prof. Dr. Zeynep Ferhan �z�eker ise yang�n duman�n�n solunmas�n�n ast�m ve KOAH hastalar�nda hastal���n k�t�le�mesine ve ataklara neden olabilece�i uyar�s�nda bulunarak, �u bilgileri verdi: Duman; zat�rre ve bron�it gibi hastal�klara da neden olabilir. Kalp hastalar�nda ani �l�mlere, kalp krizine, kalp ritim bozukluklar� meydana gelebilir. Ya�l� ki�ilerde kronik solunum yolu ve kalp damar hastal�klar�n�n s�kl���n�n fazla olmas� onlar� daha fazla risk alt�nda b�rak�r. �ocuklarda ise solunum yollar� ve akci�erlerin h�l� geli�mekte olmas� nedeniyle yang�n duman�na maruziyet kal�c� hasarlara, ileride ast�m geli�imine neden olabilir. Yang�n duman�ndan korunmak i�in �ncelikle �ocuk, gebe, ya�l�, ast�m, KOAH, kalp hastal��� gibi kronik hastal��� olan ki�ilerin orman yang�n� riskinin y�ksek oldu�u d�nemlerde zorunlu olmad�k�a bu b�lgelere seyahat plan� yapmamal�. Ayr�ca yang�n ��kt��� durumlarda havada yang�n duman� partik�llerinin �l��m�, duman�n yay�ld��� alan�n belirlenmesi ve bunun halka duyurulmas� sa�lanmal�. Yang�n duman� yay�l�m alan�nda bulunanlar�n yang�n riski yoksa evde kalarak kap� ve pencerelerini kapal� tutmalar�, zorunlu tahliye durumu varsa da m�mk�n oldu�unca b�lgeyi h�zla terk etmeleri, araba ile seyahat s�ras�nda t�m camlar�n kapal� olmas�, i� havaland�rma ile arac�n havaland�r�lmas� �nerilir. SANTRAL YANGINLARINDA R�SK DAHA DA ARTIYOR! T�SAD �nfeksiyon �al��ma Grubu Ba�kan� Prof. Dr. Berna K�m�rc�o�lu, yanma sonucu olu�an is ya da kurumun i�indeki �ok k���k partik�llerin akci�erlere ula�mas�n�n kimyasal pn�moniye, kal�c� hasara ve solunum yetmezli�ine neden olabilece�ini belirtti. K�m�rc�o�lu, Mu�la'n�n Milas il�esinde ya�anan orman yang�nda alevlerin Kemerk�y Termik Santrali'ne s��ramas� ile g�ndeme gelen santral yang�nlar� konusunda ise �unlar� s�yledi: Termik santral yang�n� olan b�lgede, �zellikle karbonmonoksit ve k�k�rtdioksit seviyeleri y�ksekli�i risk te�kil etmektedir. Bu y�zden bunlar�n takibi yap�lmal�. Yang�n santrale ula�madan b�lge tahliye edilmeli, tahliye edilememi� ise yang�n devam etti�i s�rece b�lge halk� m�mk�n oldu�unca evden ��kmamal�, evler d�� ortamdan havaland�r�lmamal�. D�� ortamlarda partik�l filtre �zelli�i de ta��yan FFp2 ve FFp3 maskeler tercih edilmeli. Zaten b�lgesel yang�nlar nedeniyle d��en hava kalitesi santral yang�n�yla daha da bozulabilece�i i�in risk grubunda hastalar ast�m, KOAH, restriktif akci�er hastal���, evde s�rekli oksijen kullanan solunum yetmezli�i hastalar� m�mk�nse yang�n ortam�ndan uzakla�t�r�lmal�. Yang�n b�lgesinde kalmalar� durumunda, evlerini izole etmeleri, m�mk�nse hepa filitreli klima ile so�utulan (d��ar�dan havalanmayan) bir ortamda kalmalar� �nerilir. Yang�na ve dumana maruziyet sonras� bireyler en az 24 saat semptomlar a��s�ndan izlenmeli. Solunum semptomlar� olan bireyler i�in CO zehirlenmesi a��s�ndan sadece pulse oksimetre yeterli olmayacakt�r, karboksihemoglobin (COHb)d�zeyleri ile artetiyel kan gaz� ile birlikte de�erlendirilmeli. PANDEM� �NLEMLER� G�ZARDI ED�LMEMEL� Bunlar�n yan� s�ra afet b�lgesinde COVID-19 yay�l�m�n� �nlemek ad�na al�nacak tedbirler hakk�nda bilgi veren Prof. Dr. Berna K�m�rc�o�lu, �unlar� s�yledi: "Do�al afet alanlar� do�as� gere�i COVID-19 �nlemlerinin en fazla g�z ard� edildi�i ve insanlar�n birbirine destek amac�yla korunmas�z yak�nla�t��� alanlar yarat�yor. �zmir depremi sonras�nda da b�lgesel vaka say�lar�nda �ok art�� izledik. Bu nedenle afet �artlar� elverdi�i kadar toplanma alanlar�nda COVID-19 �nlemlerine dikkat edilmesi, insanlar�n a��k alanlarda toplanmas�n�n sa�lanmas� ve yemek yedikleri alanlarda azami �artlara dikkat edilmesi �nemli." Do�. Dr. Onur Turan da bu konuda �u hat�rlatmalarda bulundu: "Ya�anan yang�n afeti sonras� �ad�r veya farkl� konaklama alanlar�nda bulunulmas�, COVID-19 pozitif vakalar ve temasl�larla temas riskini artt�rd��� i�in, COVID-19 a��s�ndan bula� riski de y�kselecektir. Bu nedenle, ki�isel koruyucu �nlemlerden vazge�memeli, maske-mesafe-hijyen ��l�s� ve pandemi kurallar�na uymaya devam edilmeli. Afetten etkilenen vatanda�lar�m�z�n kald�klar� yerle�im alanlar�n�n hijyen a��s�ndan iyile�tirilmesi, dezenfeksiyon alanlar�n�n olu�turulmas�, olas� bir enfeksiyon ��phesinde gerekli t�bbi hizmetin verilmesi sa�lanmal�. Bu b�lgede yer alan ki�iler i�in maske d�zenli olarak temin edilmeli, maske kullan�m� denetlenmeli ve HES kodu kontrolleri yap�lmal�. COVID-19'u d���nd�ren �ik�yetleri olan ki�ilerde gerekli g�r�len durumlarda PCR testi yap�lmas�, b�lgede yer alan sa�l�k ekiplerince sa�lanmal�."
5.8.2021 1 - 55299
|