|
Omurgam�z� olu�turan yap�lar i�inde yer alan ve boynumuzdan ba�lay�p bel b�lgemize kadar uzanan eklem grubunun (faset eklemi) �zerini �rten k�k�rdak, �e�itli nedenlerle zaman i�inde �zelli�ini yitirebiliyor. Bu durum ciddi sorunlara yol a�abiliyor. Anadolu Sa�l�k Merkezi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzman� Prof. Dr. Semih Ak� faset sendromuyla ilgili bilgi veriyor. G�n boyu t�m a��rl���m�z� ta��yarak bizi ayakta tutan omurgam�z, �nlem almad���m�z ve g�nl�k ya�am�m�zda belirli hususlara dikkat etmedi�imizde boyun, s�rt ve bel a�r�lar�na neden olabiliyor. Sa�l�ks�z bir yap�ya d�n��ebilen ve halk aras�nda "kire�lenme" olarak bilinen ve omurgam�z�n hareketli olmas�n� sa�layan eklemlerde faset sendromu ortaya ��k�yor. Omurgam�z� olu�turan yap�lar i�inde yer alan ve boynumuzdan ba�lay�p bel b�lgemize kadar uzanan eklem grubunun (faset eklemi) �zerini �rten k�k�rdak zamanla yap�s� de�i�erek, sorunlara yol a�abiliyor. Anadolu Sa�l�k Merkezi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzman� Prof. Dr. Semih Ak�, bu s�recin a��r� y�klenme, romatizmal hastal�klar, fizyolojik ya�lanma veya uzun s�re ayn� pozisyonda �al��ma nedeniyle olu�tu�una dikkat �ekiyor. Faset eklemindeki bu bozulmalar "faset sendromu" olarak adland�r�lan klinik bir tabloya neden oluyor. Faset eklemi hem omurili�in i�inde yer ald��� kanala hem de omurilikten bacaklara veya kollara do�ru giden sinirlerin ��kt��� kanala olduk�a yak�n. Bu nedenle faset eklemindeki bozulmalar s�z konusu kanallar�n daralmas�na da neden olabiliyor. Prof. Dr. Semih Ak�, "E�er ana kanalda bir daralma meydana gelirse daha a��r bir tablo ortaya ��kabilir" diyor ve ekliyor: "A��r sporlar ve bu sebeple meydana gelen k���k travmalar�n birikimi, bel f�t��� ve disk problemlerinin tetikledi�i faset sendromuna sebep olabiliyor. Bel f�t��� nas�l belden ��k�p sinirlerin ge�ti�i kanallar� daraltabiliyorsa faset sendromu da �ok ileri ya�larda kanallara yak�n kom�ulu�undan dolay� f�t�k gibi o sinirin ge�ti�i kanal� daralt�p f�t�ktaki benzer �ikayetleri beraberinde getirebiliyor." Hareketsiz kalmaya ba�l� tutukluk Eklemdeki k�k�rda��n �zelli�ini yitirmesine ba�l� olarak ortaya ��kan faset sendromunun en belirgin belirtisi ba� a�r�lar� olarak dikkat �ekiyor. Bel ve boyun b�lgesindeki f�t��a ba�l� a�r�larda, a�r� genellikle boyun ve bel �ne do�ru e�ildi�inde artarken; faset sendromunda bunun tam tersi g�r�l�yor. Genellikle hastan�n belini arkaya do�ru k�v�rmas� veya geriye do�ru yaslanmas� istendi�inde a�r� art��� olmas�, faset sendromunun karakteristik �zelliklerinden biri olarak dikkat �ekiyor. Prof. Dr. Ak�, bu durumu ��yle a��kl�yor: "Bel geriye do�ru k�vr�ld���nda faset eklemini ve eklemi olu�turan iki dudak birbirine yakla��yor ve �st �ste biniyor. Bu da eklem ara mesafesinin daralmas�na neden oluyor. Bel geriye do�ru yasland���nda ise y�klenme daha fazla oldu�u i�in a�r� belirgin hale geliyor." Faset sendromunun di�er �nemli belirtisi ise hareketsiz kalmaya ba�l� tutukluluk. Harekete ba�land��� zaman bir zorlanma ve tutukluluk ya�an�rken; daha sonra hareket s�resi uzad�k�a a��lma ve yumu�amayla hasta tekrar rahat hareket eder hale geliyor. Omurgan�n t�m hareketlerini b�lgede bulunan ba�lar ve kaslarla birlikte organize eden faset eklemlerinin dizilimi (konfigrasyonu): boyun, s�rt ve bel b�lgesinde farkl�l�k g�steriyor. T�pk� diz, dirsek ya da kal�a eklemlerinde oldu�u gibi oynar bir yap�ya sahip olan faset eklemlerinin dizilimindeki bu de�i�iklik boyun, bel ve s�rt b�lgesinin hareketlerinde farkl�l�klara neden oluyor. Faset ekleminin kanallara yak�n kom�ulu�undan dolay� �ok ileri ya�larda, sinirin ge�ti�i kanal� daralt�p f�t�ktakine benzer �ikayetlere neden a�abiliyor. Y�zme ve pilates sayesinde omurga g��leniyor Omurgada faset sendromunun tedavi a�amas�nda bu b�lgeyi a�r�s�z hareket s�n�rlar� i�inde m�mk�n oldu�u kadar aktive etmek gerekiyor. Bunun i�in ise �zelikle hareketlili�i art�rmak ad�na hastaya uygun egzersizler �neriliyor. Prof. Dr. Ak�, tam da bu noktada amac�n b�lgedeki kaslar�n kuvvetlendirilmesiyle do�al bir korse meydana getirmek oldu�unu vurguluyor; "Bu b�lgedeki kaslar, kuvvetlendirildi�inde, d��ar�dan verilen korsenin g�revini fazlas�yla yerine getiriyor. D��ar�dan kullan�lan korseler zaman i�inde b�lgedeki kaslar�n hareketsiz kalmas�na sebep olabiliyor. B�ylece hareketsiz hale gelen kaslar� zay�flatarak daha k�t� bir sonuca neden oluyor. O y�zden �ok uzun s�reli korse kullan�m�n� tavsiye etmiyoruz." Belirli dozlarda spor yapman�n tedavinin as�l y�ntemi oldu�unu ifade eden Prof. Dr. Ak�, pilates ve y�zme aktivitelerini �neriyor. �zellikle pilates sayesinde omurga ve �evresindeki yap�lar g��leniyor. Medikal tedavi olarak ise, b�lgedeki �demi ��zen, s�v� birikimini azaltan ila�lar ve a�r�y� azaltacak a�r� kesiciler kullan�l�yor veya r�ntgen alt�nda a�r�y� azaltacak birtak�m maddeler i�neyle faset ekleminin i�ine enjekte ediliyor. �lk a�amada genellikle ila� tedavisi ve uygun egzersizler uygulad�klar�n� ifade eden Prof. Dr. Ak�, faset enjeksiyonlar�n� ise en son a�amada tercih ettiklerinin alt�n� �iziyor. Gen�ler dikkat! 17-25 ya� aras� erkeklerde veya k�zlarda nadiren g�r�len faset sendromuna ba�l� a�r�larda, bu b�lgedeki do�u�tan gelen k�r�klar� mutlaka g�z �n�nde bulundurmak gerekiyor. Bu �zel durum daha da ilerleyerek iki omurun birbirinin �zerine kaymas�na da sebep olabiliyor. Prof. Dr. Ak�, halk aras�nda bel a��kl��� ve bel kaymas� olarak an�lan lizis, listezis ve spina bifida'n�n faset eklemi ve �evresindeki yap�lar� yak�ndan ilgilendiren bir sorun oldu�una dikkat �ekiyor.
9.12.2014 - 16073
|