|
Bu ya� grubundaki �ocuklar�n g�nl�k olarak her besin grubundan t�ketmesi sa�lanmal�d�r.bu besin gruplar� s�t ve s�t �r�nleri, et grubu, sebze –meyve grubu, ya� grubu ve tah�llardan olu�maktad�r Yap�lan fiziksel aktivite g�z �n�nde bulundurularak �ocuklar�n g�nl�k beslenme d�zeni ayarlanmal�d�r.
Bu d�nemde �zellikle dikkat edilmesi gereken bir nokta kahvalt� yapma al��kanl���n�n olu�turulmas�d�r. 1-2 dilim peynir �e�itleri, tam tah�ll� ekmek, zeytin, pekmez - bal, s�t, haftada 2-3 kere yumurta veya omlet, taze meyve, evde yap�lm�� kuru meyveli kek veya b�rek �ocuklar�n kahvalt�lar�nda olabilecek g�dalard�r.
Bu ya� grubu �ocuklar�n olduk�a aktif olduklar� ve geli�imlerinin en y�ksek d�zeyde seyretti d���n�lerek gereksinimleri kar��layacak hem besleyici de�eri y�ksek hem de �ocuklar�n severek t�ketebilece�i g�dalarla beslenmesi gerekmektedir.
Her zaman oldu�u gibi her ���n kendi i�erisinde yeterli miktarlarda karbonhidrat ,protein ve ya� i�ermelidir. Mutlaka kahvalt� arkas�na ara ���n, ��le yeme�i, bunu takip eden 1 veya 2 k���k ara ���n ve ak�am yeme�i okul �ocu�unun gereksinimlerini kar��layacak yemek sistemidir. �zellikle �ocuklar�n ana ���nlerde temel besin grubumuz olan ekmek ve ekmek t�revi olan �orba – pilav – makarna gibi g�dalar, et/ tavuk haftada en az 1g�n bal�k ve mevsiminde olan herhangi bir sebze yeme�i ,bunun yan�nda olduk�a �nemli kalsiyum kaynaklar� olan s�t ve yo�urt hem ana ���nlerde hem de ara ���nlerde t�kettirilmelidir.
B�y�me ve geli�me s�ras�nda v�cutta meydana gelen bir �ok mekanizmada proteinlere �nemli g�revler d��er.E�er v�cudumuz protein alamazsa v�cut h�creleri yenilenemez.Bu durumda b�y�me yetersiz kal�r.V�cut i�in temel protein kaynaklar�n yiyeceklerimizden sa�lan�r.
Proteinler bitkisel ve hayvansal kaynaklar olmak �zere iki kaynaktan elde edilir.Hayvansal kaynaklar yumurta,et,tavuk,bal�k,deniz �r�nleri,s�t,yo�urt gibi kaynaklard�r.Proteinlerin bitkisel kaynaklar� ise kurufasuyle,nohut,mercimek gibi kurubaklagiller ve tah�l �r�nleridir.Tabii bunlar�n d���nda hayat�n ba�lang�c�nda ald���m�z en de�erli protein kayna�� anne s�t�d�r.
Hayvansal kaynakl� proteinlerin biyoyararl�l��� y�ksektir.Yani v�cudumuz bu proteinlerden daha �ok yararlan�r.Bitkisel kaynakl� proteinlerin v�cut taraf�ndan kullan�m� ise daha d���kt�r.Hayvansal besinlerin i�inde proteinin vuc�t taraf�ndan en iyi kullan�ld��� g�dalar anne s�t� ve yumurtad�r.Her ikisinde de bulunan proteinlerin neredeyse tamam� v�cudumuz taraf�ndan kullan�l�r.Bu y�zden yumurta ve anne s�t�ndeki proteinler “�rnek protein ” olarak adland�r�l�rlar.
�ocuklarda b�y�menin devam etmesi sebebiyle protein gereksinimi fazlad�r.Her ya� grubu i�in protein gereksinimi farkl�d�r.Al�nan protein kaynaklar�n�n v�cudun kolay kullanabilece�i kaynaklardan olmas� gerekir.Bu nedenle bitkisel kaynakl� proteinlerle beraber hayvansal kaynakl� proteinler de beslenmede kullan�lmal�d�r.
Proteinin eksik al�nmas� �ocuklarda b�y�meyi ve zihinsel geli�imi etkileyebilir.B�y�me-geli�me sorunlar� olu�abilir.Ayr�ca proteinin v�cutta bir �ok �nemli reaksiyonda yer ald���n� d���n�rsek bu reaksiyonlarda da aksamalar ger�ekle�ebilir.
�ocuklar genellikle renkli yiyecekleri severler.Bu nedenle �zellikle et yedirmekte zorlan�yorsan�z k�ftesini sebzelerle kar���k pi�irebilirsiniz veya taba��n� renkli biberlerle,havu�la s�sleyebilirisiniz.Ancak �ocuklar �o�u zaman ailenin beslenme al��kanl�klar�n� �rnek al�rlar.�rne�in ak�am yeme�i i�in �ocu�unuza etli bezelye gibi yemekler yap�yor ama siz bu yeme�i sevmedi�inizi s�yl�yorsan�z O da yemeyecektir.Bu y�zden �zellikle yemek se�en �ocu�unuzla beraber sofraya oturmaya ve ayn� yemekten yemeye �zen g�stermelisiniz.
Proteinli g�dalar�n yap�s� y�ksek �s�da bozulur.Bu nedenle y�ksek ate�e maruz kalmamas� ve kavrulmamas� gerekir.Orta veya k�s�k ate�te pi�irilmesi daha do�ru pi�irme teknikleridir.Ayr�ca et,tavuk gibi g�dalar�n ya�da k�zart�lmas� durumunda zararl� baz� kimyasal maddeler olu�ur.Bu maddeler �zellikle kanserin �nc� maddelerini olu�turabilir.Bu nedenle et,tavuk gibi g�dalar� k�zartmak yerine ha�lama veya f�r�nda pi�irme y�ntemleri tercih edilebilir.Bal�klar bu�ulama yap�labilir veya f�r�nda pi�irilebilir.Yumurta ha�lan�rken de rafadan de�il tam olarak ha�lanmal�d�r.B�yle pi�irilirse proteinin v�cut taraf�ndan kullan�m� daha fazla olur.
Bu ya� grubunda anneleri en �ok �zen ve tela�land�ran konulardan bir tanesi �ocuklar�n�n i�tahs�z olup yemek yememeleridir. �ocu�umu doyuram�yorum, a� kal�yor d���ncesiyle ne yapacaklar�n� �a��ran anneler, do�ru sand�klar� bir �ok yanl�� yaparak yemek yeme�i, ya �ocuklar� i�in i�kence haline getirirler yada kendileri i�in b�y�k bir tehdit unsuru olu�tururlar.
�ocuklarda i�tah� etkileyen en b�y�k etkenlerden birisi ���n aralar�nda abur-cuburla karn�n� doyurmalar�d�r. Buna ba�l� olarak doygunluk hissi hisseden �ocuk ana ���nlerde yemek yeme�i rededicektir. Oyalamak i�in ana yemek �ncesi �ocu�unuzun eline tutu�turdu�unuz bir gofret veya bir dilim kek onu t�kayacak ve sofrada yiyecekleri reddetmesine neden olacakt�r. Bu tip durumlarda �ocu�un sofra d�zenine al���k olmas� �ok �nemlidir. �ocu�unuz bir ya��na geldi�inde art�k aile sofran�za oturur hale gelmeli ve yemek zaman�n�n aile ile bir araya gelinen, herkesin yemek yedi�i e�lenceli bir vakit oldu�unu ��renmelidir. Bunun yan�s�ra �ocu�unuz gereksinimlerini kar��layacak k���k ara kahvalt�lar yada meyveler, kahvalt� ile ��le yeme�i aras�nda, ��le yeme�i ile ak�am yeme�i aras�nda verilebilir ancak bu ara ���nler i�tah� kapat�cak miktarda ve ana ���n saatine �ok yak�n olmamal�d�r.
Ayr�ca yemek tabaklar�n�n �ocu�unuzun ilgisini �ekecek tarzda renkli ve e�lenceli olmas�, taba��na yiyebilece�i kadar yemek konmas� �ocu�unuzun �ok daha istekli yemek yemesini sa�layacakt�r.
Bunlar�n d���nda �ocu�unuzla beraber al��veri� yapman�z ,sofra haz�rlan�rken yard�m istemeniz hatta onunda yemek haz�rlanmas�nda katk�da bunmas�na f�rsat tan�man�z �ocu�unuzun yemek yeme iste�ini art�r�c� y�nde olumlu etkiler olu�turacakt�r. Yemek �ncesi �ocu�unuzun hem temizlik hem de kendisini daha zinde hissetmesi i�in elini y�z�n� y�kamas� faydal� olacakt�r. �ocu�unuz �ok yorgun ve uykusuzsa yemek yemesi konusunda �srarc� olmay�n.
�ocu�unuzun yeme�i reddetmesindeki di�er en �nemli etmen ise ayn� biz yeti�kinlerde oldu�u gibi i�tahs�z olmas�d�r. �zellikle hasta ve ate�i y�kselmi�se, di� ��kart�yorsa, yorgun yada uykusuzsa, al��m�� oldu�u d�zen de�i�mi�se �ocu�un i�tah�nda azalma g�zlenebilir. Bu d�nemde de tela�lanmadan hacmi k���k ama i�eri�i �ocu�unuzun ihtiya�lar�n� kar��layacak, normalde de yemekten ho�land��� yiyecekleri g�rsel a��dan da ona hitap edecek e�lenceli tabak s�slemesiyle yine �srarc� olmadan yemesini sa�layabilirsiniz.
T�m bunlara ra�men �ocu�uz da kilo kayb� g�zlemliyorsan�z, yemek yeme�i �iddetle reddediyor ve yediklerini ��kart�yorsa mutlaka vakit kaybetmeden bir uzmana ba�vurman�z faydal� olacakt�r.
Dyt. Ay�a Il�ca Murat
Amerikan Hastanesi
Beslenme ve Diyet B�l�m�
3.11.2010 - 2920
|