' Obeziteyi de�i�teren �ehirler olu�turulmal�'

T�rkiye B�y�k Millet Meclisi (TBMM) Obezite ile M�cadele Alt Komisyonu'nun ge�ti�imiz aylarda yay�mlad��� rapora g�re, T�rkiye'de her 3 ki�iden 1'i obeziteli. Avrupa �lkeleri aras�nda T�rkiye'yi �st s�ralara ta��yan bu oran �zellikle kad�nlarda ve �ocuklarda tehlikeli bir boyuta dikkat �ekiyor. Konu ile ilgili de�erlendirmelerde bulunan T�rkiye Obezite Ara�t�rma Derne�i (TOAD) Ba�kan� Prof. Dr. Volkan Demirhan Yumuk, obezitenin tetikledi�i hastal�klara ve T�rkiye'de acil olarak at�lmas� gereken ad�mlara dikkat �ekerken, �ehir d�zenlemelerinin obeziteyi �nlemede etkili olaca��n�n alt�n� �izdi.

Obeziteyle, sadece "az ye, �ok hareket et" slogan�yla ba� edilebilecek basit bir hastal�k olmad���n� belirten Prof. Dr. Volkan Yumuk, �nemli uyar�larda bulundu.

OBEZ�TE HANG� HASTALIKLARI TET�KL�YOR?

"Obezite; tip 2 diyabet, hipertansiyon, damar sertli�i, kalp yetmezli�i, inme, karaci�er ya�lanmas�, safra ta��, refl�, ya�l� b�brek hastal���, depresyon, uykuda soluk durmas�, cinsel isteksizlik, k�s�rl�k, adet d�zensizli�i, eklemlerde kire�lenme gibi hastal�klar�n ve baz� kanser t�rlerinin g�r�lme riskinde art��a neden olabilir" �eklinde konu�an Prof. Dr. Yumuk, obezitenin ortaya ��kmas�ndaki temel fakt�rleri ��yle s�ralad�:

"Obezitenin ortaya ��kmas�nda birden fazla fakt�r rol oynar. G�da al�m�ndaki art��a ve fiziksel aktivitedeki azalmaya neden olan, genetik, epigenetik, �evresel, biyolojik, psikolojik, davran��sal ve sosyok�lt�rel fakt�rler obezitenin ortaya ��kmas�n� tetikleyebilir."

Bireyin v�cut a��rl���n�n (kg), boy uzunlu�unun (m cinsinden) karesine (BKI=kg/m2) b�l�nmesiyle elde edilen beden k�tle indeksi (BK�) hesaplamas� sonucu, obezite te�hisinin konuldu�unu belirten Prof. Dr. Yumuk, "BK�'nin 30 ve �zeri olmas� durumunda obezitenin varl���ndan bahsedilir" bilgisini verdi.

OBEZ�TEY� DE���T�REN �EH�RLER OLU�TURULMALI

Pandemi d�neminde sa�l�kl� beslenme ve fiziksel aktivite gibi �nlemlerin �nem kazand���n� da vurgulayan Prof. Dr. Volkan Yumuk, obezitenin �nlenmesinde �lkemizde acil olarak at�lmas� gereken ad�mlar� ��yle s�ralad�:

D�nya Sa�l�k �rg�t� (DS�) Avrupa birimiyle birlikte y�r�t�len fiziksel aktivite ve sa�l�kl� beslenme stratejileri olu�turma eylemleri, beslenme dostu okullar olu�turma giri�imi, g�da etiketleme y�netmeliklerinin olu�turulmas�, aktif �ehirler ve obeziteyi de�i�tiren �ehirler ba�lam�nda y�r�y�� ve bisiklet parkurlar�n�n olu�turulmas�, toplu ta��mac�l�k a��n�n geni�letilmesi ve kullan��l�l���n�n artt�r�lmas� obezitenin �lkemizdeki s�kl���n�n azalt�lmas� a��s�ndan �ok do�ru giri�imler olacakt�r."

T�RK MUTFA�INDAK� BESLENME HATALARI

Obezitenin �nlenmesinde yeme al��kanl�klar�nda yap�lan d�zenlemenin �nemli bir rol� oldu�una de�inen Prof. Dr. Dilek Yaz�c� ise bu konuda yap�lan hatalarla ilgili �unlar� s�yledi:

"S�kl�kla fast-food ve paketlenmi� g�da t�ketiminin yan�nda, T�rk mutfa��nda da yer alan i�lenmi� karbonhidratlar�n, beyaz ekme�in ve beyaz unla yap�lan hamur i�i gibi g�dalar�n t�ketimlerinin fazla miktarda olmas� obeziteyi tetiklemektedir. Ayr�ca y�relerimize g�re yine doymu� ya� a��s�ndan yo�un olan et t�ketiminin veya doymu� ya�lar�n kendisinin t�ketiminin fazla olmas� da obeziteye neden olabilir."

T�RK�YE'DE HER 4 �OCUKTAN 1'� FAZLA K�LOLU

�ocukluk �a��nda obezite s�kl���n�n son d�nemlerde belirgin olarak artt���na dikkat �eken Prof. Dr. Dilek Yaz�c�, �lkemizde her 4 �ocuktan 1'inin fazla kilolu ya da obeziteli oldu�unu vurgulad�. �ocuklar�n beslenme al��kanl�klar�n�n d�zenlenmesinde ebeveynlere �nemli roller d��t���n� de belirten Prof. Dr. Yaz�c�, �u �nerileri s�ralad�:

"Evde sa�l�kl� besinler t�keterek �ocuklar� da bu yiyeceklere y�nlendirmek obezitenin �nlenmesi a��s�ndan �ok �nemli. Sa�l�kl� beslenmenin yan� s�ra hareketli olmak ve egzersiz de �ocuklara birer al��kanl�k olarak kazand�r�lmal�d�r."

PS�KOLOJ�K STRES G�R�LME SIKLI�I Y�ZDE 60

Obezite beraberinde getirdi�i fiziksel sa�l�k sorunlar�n�n yan�nda baz� psikolojik bozukluklar�n da g�r�lme s�kl���nda art��a sebep oluyor. "Obezitesi olan ki�ilerde herhangi bir psikolojik bozuklu�un olma s�kl��� y�zde 60'� bulmaktad�r" bilgisini veren Prof. Dr. Dilek Yaz�c�, s�zlerine ��yle devam etti:

"Geli�imsel s�re�te, �ocukluk �a��nda ya�anan s�zel, fiziksel ve cinsel �iddet gibi olumsuz ya�am olaylar� ve ba�lanma s�re�leri, eri�kin ya�amdaki stres yan�tlar�n� da etkileyerek obezite riskini art�rmaktad�r. Psikolojik stres, bir�ok yol �zerinden obeziteyi art�r�c� bir risk fakt�r�d�r."

29.7.2021 - 55187