|
�ocukluktan eri�kinli�e ge�i� d�nemi olarak kabul edilen ergenlik d�neminin sa�l�kl� ge�irebilmesi i�in �ocuk Sa�l��� ve Hastal�klar� Uzman� Dr. ��r. �yesi Elif Sa�sak, ailelere uyar�larda bulundu. K�zlar�n ortalama 8 ila 13, erkeklerin 9 ila 14 ya� aras�nda ergenli�e ba�lad���n� hat�rlatan Dr. ��r. �yesi Sa�sak, "Obezite sorunu ya�ayan k�z �ocuklar�nda ergenlik ya�� �ne kayd�. Ancak baz� olgularda belli hastal�klara ba�l� olarak da erken ergenlik geli�ebilir" dedi.� Ergenlik d�neminde v�cutta ruhsal, hormonal ve fiziksel baz� de�i�iklikler olaca��n� hat�rlatan Yeditepe Ko�uyolu Hastanesi'nden �ocuk Sa�l��� ve Hastal�klar� �ocuk Endokrinoloji Uzman� Dr. ��r. �yesi Elif Sa�sak, bu hassas d�nemle ilgili ailelere baz� uyar�larda bulundu. Hem �ocuklar hem ebeveynler a��s�ndan olduk�a �nem ta��yan bu d�nemin belirtileri konusunda bilgi veren Dr. ��r. �yesi Sa�sak, "K�zlarda ergenli�in ilk bulgusu meme, erkeklerde testis vol�m�n�n b�y�mesidir. K�zlar ve erkekler farkl� zamanlarda ergenli�e girerler. K�zlar 8 ila 13, erkekler 9 ila 14 ya� aras�nda ergenli�e girebilir. K�zlar�n ortalama 10 ya��nda, erkeklerin ise ortalama 11-11.5 ya�lar�nda ergenli�e ba�lamalar� normal"�diye konu�tu. "BU D�NEM�N HIZLI �LERLEMES� HASTALIK G�STERGES� OLAB�L�R" �klim de�i�iklikleri, beslenme, fiziksel ve genetik fakt�rlerin ergenli�in ba�lama ya��n� etkileyece�ini hat�rlatan Dr. ��r. �yesi Sa�sak, s�zlerine ��yle devam etti: "Erken ergenlik �zellikle k�zlarda 8 ya��ndan �nce meme b�y�mesinin olmas� erkeklerde 9 ya��ndan �nce testis b�y�mesinin olmas� durumu olarak tan�mlanabilir. K�zlar�n 10 ya��ndan �nce adet olmas� da erken ergenlik olarak de�erlendirilmeli. K�zlarda 8 ya��ndan, erkeklerde 9 ya��ndan �nce genital k�llanman�n ve koltuk alt� k�llanmas�n�n olmas� da erkendir. Erken ergenlik diyebilmemiz i�in bu bulgularla birlikte hormonal de�erlerde art�� olmas� ve kemik ya��n�n ileri olmas� gerekir. A��r spor yapan gen� ve �ocuklarda ergenli�in ilerleyen y�llara kayd���n� g�rebiliyoruz. Bununla birlikte ergenli�in erken ba�lamas�n�n yan�nda beklenenden h�zl� ilerlemesi anormal olabilir. Bu gibi durumlarda hekimlerin de�erlendirilmesi gerekmektedir." OBEZ�TEYE D�KKAT "�al��malara bakt���m�zda son 30-40 y�lda ergenlik ya��yla ilgili �ok �nemli bir de�i�iklik oldu�u g�r�lm�yor. G�nl�k prati�imizde �zellikle obez k�z �ocuklar�nda ergenlik ya��n�n biraz �ne kayd��� g�r�l�yor. Bunun nedeni �ocukluk �a�� obezitesin art���" diye konu�an Dr. ��r. �yesi Sa�sak, ailelerin dikkat etmesi gereken noktalara �u s�zlerle�dikkat �ekti: "Erken ergenli�e �evresel fakt�r ve g�dalar�n etkisi tart��mal�d�r. Bu konular hala ara�t�r�lmakta. Ancak ailelere tavsiyemiz mevsiminde g�dalar t�ketmeleri, kimyasallardan, plastik ve kozmetik �r�nlerden �ocuklar� uzak tutmalar� bununla birlikte sporun �ocuklar�m�z�n hayat�nda olmas�n� �neriyoruz. Spor yapan �ocuk daha sa�l�kl� oluyor, obezite �nleniyor ve bu sayede erken ergenlik �nlenmi� oluyor." "BOY KISALI�I DA G�R�L�YOR" Erken ergenli�in �ocuklarda psikolojik sorunlara da neden olabildi�ini ifade eden Dr. ��r. �yesi Sa�sak, "Ergenlik d�neminde i�tah art��� ve boy uzamas�nda h�zlanma olur. Ergenlikten �nce �ocuklar y�lda 5-6 cm uzarken, ergenlik d�neminde y�lda 8-10 cm uzayabilir. Ergenli�in sonunda ise b�y�me h�z� azal�r ve kemik u�lar� yani epifizler kapan�nca b�y�me durur. Ergenlik ne kadar erken ba�larsa boydaki kay�p o kadar fazlad�r. �ok erken ba�layan ergenliklerde (k�zlarda 6 ya�, erkeklerde 8 ya��ndan �nce) kemiklerde h�zl� ilerleme olur, b�y�me plaklar� epifizler erken kapan�r ve b�y�me erken durur. B�ylece ilkokulda s�n�f�n en uzun �ocu�u iken liseye geldi�inde s�n�f�n en k�sas� olabilir. Ancak ergenlik ya�� normale yak�n olan hastalarda boyda kay�p �ok azd�r"�dedi. "ERKEN ERGENL��E BAZI HASTALIKLAR DA NEDEN OLAB�L�R" Olgular�n �o�unda altta yatan ciddi bir hastal�k yokken, baz� vakalarda belli hastal�klara ba�l� erken ergenlik geli�ebilece�ini hat�rlatan Dr. ��r. �yesi Elif Sa�sak konuyla ilgili �u bilgileri verdi: "Beyinden kaynaklanan kist, t�m�r, hidrosefali, n�rolojik hastal�klar da erken ergenli�e neden olur. K�zlarda altta yatan herhangi bir hastal�k riski azken, erkeklerde altta yatan hastal�k oran� k�zlara g�re daha fazlad�r. �zellikle 2.5 kilonun alt�nda do�an ve yard�mc� �reme teknikleri kullan�larak d�nyaya gelen bebeklerde erken ergenli�i di�er �ocuklara g�re daha fazla g�r�yoruz." "��PHEN�Z VARSA MUTLAKA B�R HEK�ME BA�VURUN" Erken ergenlik tedavisi konusunda da bilgi veren Yeditepe �niversitesi Hastaneleri �ocuk Sa�l��� ve Hastal�klar�, �ocuk Endokrinoloji Uzman� Dr. ��r. �yesi Elif Sa�sak, �u bilgileri verdi: "Tedavisi 3 ayl�k enjeksiyonlar �eklindedir. Bu tedavi s�resince hastada olumsuz bir etkilenme olmamakta. Tedavi kesildikten sonra ergenlik s�reci kald��� yerden devam etmekte. Tedavinin hayat boyunca olumsuz bir etkisi yoktur. Ailelerin e�er erken ergenlikle ilgili endi�eleri varsa panik yapmadan �nce doktora ba�vurmal�d�r. Her meme b�y�mesi ya da her ergenlik bulgusu ger�ek erken ergenlik olmayabilir. O nedenle doktor taraf�ndan ayr�nt�l� incelenmesi gerekir."
9.9.2021 1 - 56137
|