Nobel �d�ll� Aziz Sancar'dan kanser hastalar�na umut olacak �al��ma! Fare deneyleri ba�l�yor

Nobel �d�ll� T�rk bilim insan� Prof. Dr. Aziz Sancar, ABD'nin en sayg�n bilim dergilerinden Ulusal Bilimler Akademisi Bildirileri'nde (PNAS) acil yay�mlanan makalesindeki bulu�uyla ilgili konu�tu.

"BANA NOBEL KAZANDIRAN MEKAN�ZMAYI ��ZMEK ���N 10 YIL �ALI�TIM"

EdU molek�l�n�n 2008 y�l�ndan beri molek�ler biyolojide en fazla kullan�lan kimyasal maddelerden biri oldu�unu belirten Sancar, "Bana Nobeli kazand�ran DNA onar�m mekanizmas�n� ��zmek i�in 10 y�l �al��t�m, basit bir �ey bulmak i�in. Bu �al��may� ise ocak ay�nda ba�latt�k, �ubat ay�nda anormal bir �ey oldu�unu fark ettik, bunun h�creyi �ld�rd���n� fark ettik." diye konu�tu.

"10 K���L�K EK�B�MLE DENEYLERE DEVAM ETT�K"

Sancar, ayn� ay bir program i�in T�rkiye'ye gitti�ini ve d�n��te 10 ki�ilik ekibi ile deneylere devam ettiklerini kaydederek, "��nk� daha bir iki deney yapm��t�k, pek emin de�ildik, d�nd�kten sonra bu i�e devam ettik. B�t�n kontrolleri yapt�k ve bunun kesinli�ini ispat ettik. ve h�creleri nas�l �ld�rd���n� g�rd�k." dedi.

KANSER H�CRELER�N� �LD�R�YOR

H�cre k�lt�r�ne konulan EdU'nun hem normal h�creleri hem de kanser h�crelerini �ld�rd���n� birka� y�l �nce bilim insanlar�nca bulundu�unu ifade eden Sancar, ancak bunun sebebini bulamad�klar� i�in bu konudaki �al��malara devam edilmedi�ini aktard�.

Sancar, EdU'nun �zellikleri ile ilgili konu�mas�na ��yle devam etti: "Bu kimyasal madde EdU'nun di�er �zelli�i de 'blood brain barrier' diye bi �ey var, 'kan beyin seddi' diye T�rk�eye �evirebiliriz, ila�lar�n �o�u kandan beyin dokusuna ge�emiyor. Mesela kanserli hastalar�n y�zde 80'ninin tedavisinde kullan�lan cisplatin adl� ila� bu bariyerden ge�emiyor, o bak�mdan beyin kanserleri bununla tedavi edilemiyor. Bu EdU kolayca hi� sorun olmadan (beyne) giriyor. Biz de bu iki �eyi bir araya koyduk, bu kanser h�cresini �ld�r�yor beyne kolayca giriyor. Normal beyin h�creleri DNA sentezi yapmad�klar� i�in bu kimyasal maddeyi DNA'lar�na koymuyorlar ama kanser h�creleri devaml� �o�ald�klar� i�in DNA sentezi yap�yor ve EdU'yu DNA'lar�na al�yorlar. Sonra (h�credeki) ekzisyon onar�m onu ��kar�yor, tekrar koyuyor, tekrar ��kar�yor, sonunda k�r bir d�ng� oluyor ve h�cre �l�yor."

"FARE DENEYLER�NE BA�LAYACA�IZ"

Tam a��l�m� "5-ethynyl-2-deoxyuridine" olan EdU'nun normal DNA'da bulunan timin sentetik bir �ekli oldu�u bilgisini veren Sancar, di�er molek�llerle aralar�ndaki fark�n �ok az oldu�unu, DNA'n�n da bu fark� g�remeyerek EdU'yu i�ine ald���n� belirtti.

Sancar, bulu�la ilgili gelinen noktadan sonraki s�re� i�in de �unlar� kaydetti: "B�yle bir duruma gelince, takip edilecek yol, �nce farelerde denersiniz, farelerde olumlu sonu� al�rsan�z g�n�ll� insanlara ge�ersiniz. Biz fare deneyi yapan beyin kanseri bir profes�r ile anla�t�k, onunla kas�m veya aral�k ay�nda birlikte fare deneylerine ba�layaca��z. E�er farelerdeki beyin t�m�r�n� �ld�rebilirsek sonra insanlara ge�ece�iz."

FARE DENEYLER� 2 YILI ALAB�L�R

Fare deneylerinin bitmesinin 2 y�l alabilece�ini belirten Sancar, bu ara�t�rmalar�n genellikle uzun ve pahal� oldu�unu ve �o�u zaman da sonu� vermeyebilece�ine i�aret etti. Sancar, �u a�amada bu bulu�un insan tedavisinde ba�ar� oran�n�n y�zde 3 olarak g�rd���n� kaydederek, kanser hastalar�na da "Mesaj�m �u, iyimser olun, �imdiki imkanlarla en iyisini yapmaya �al���n." diye seslendi.

T�rkiye'de bu konuda ba�ar�l� tedaviler yap�ld���n� vurgulayan Sancar, ��yle devam etti: "Bir hastan�n babas� k�z�na yap�lan m�dahalelerin �zetini bana g�sterdi. Bizim T�rk doktorlar� cerrahi alanda Avrupa'n�n bir�ok �lkesinden, ABD'nin bir�ok eyaletinden �ok ileride, �ok ba�ar�l� ve modern ameliyatlar yap�labiliyor ve ba�ar�l� sonu�lar al�nabiliyor. Bu bak�mdan iyimserli�e devam edin. Fakat bu EdU �u an kullan�lacak safhada de�il, in�allah olumlu sonu� al�r�z, T�rkiye'mize, halk�m�za, insanl��a faydal� bir �ey yapm�� oluruz."

"BU D�NYAYA �Y� B�R �EY BIRAKIP G��ECE��Z"

Aziz Sancar, 75 ya��na ra�men hala bu kadar azimle �al��mas�n�n s�rr�na dair soruya da �u yan�t� verdi:

"Bu t�r sorulara cevab�m �u. Biz T�rkler kavga etmeyi �ok severiz, ben bunu yapmamaya s�z verdim ve yapm�yorum. O bak�mdan T�rk gen�lerine genellikle, T�rk insan�na benim mesaj�m: Aman karde�im kavga etmeyi b�rak�n, birbirinizi tenkit etmeyi b�rak�n, hele bu sosyal medya ��kal� milletin i�i g�c� birbirine sata�mak oldu. Ben sosyal medyay� bir ara arkada�lar�n zoruyla kulland�m, bakt�m bunun faydadan �ok zarar� var, onu da kullanm�yorum. Bu d�nyaya gelmi�iz, iyi bir �ey b�rak�p g���p gidece�iz, benim d���ncem bu. Bunun gibi olumlu bir �eyler yapmak, bilirsiniz ben �ok milliyet�iyim, herkes bilir, hem T�rkiye'ye hem T�rk d�nyas�na ve genel olarak insanl��a katk� yap�nca beni mutlu eden o."

24.8.2022 - 62416