“Ne kadar fazla yersem yiyeyim kilo alam�yorum”
“Fazla kalorili besleniyorum, her g�n mutlaka tatl� yiyorum, fast food t�ketiyorum, yine de kilo alam�yorum”
“Kendimi s�rekli yorgun ve g��s�z hissediyorum, uykum geliyor, i�tahs�z�m, yemek yemek i�imden gelmiyor”
Bunlar zay�fl�k sorunu olan bir�ok ki�inin dilinden d��meyen �ik�yetler. Peki kilo kontrol�n� sa�lamak ve sa�l�kl� kalmak i�in neler yap�lmas� gerekiyor?
Zay�fl�k Nedir; Sebepleri Nelerdir?
Diyetle g�nl�k al�nan toplam enerjinin harcanan enerjiden daha az olmas� veya al�nan besinlerin v�cut taraf�ndan kullan�lmamas� durumunda zay�f olma durumu ortaya ��kmaktad�r. Bunun d���nda zay�f olma nedenleri aras�nda;
- Sindirim sistemi bozukluklar�
- Metabolizmay� h�zl� �al��t�ran hormonal hastal�klar ( hipertiroid vb)
- Ba��rsak parazitleri ve emilim bozukluklar�
- Kilo alma korkusu
- Psikolojik bozukluklar ve buna ba�l� i�tah kesilmesi
- Yeme bozuklu�u ( anoreksiya nevroza, blumia vb)
- Kullan�lan ila�lar ve bunlar�n etkisi
- Fazla fiziksel aktivite yapanlar
- Zay�flatan hastal�klar ( kanser, t�berk�loz, kronik diyare…)
- D�zensiz yemek yiyen ve uzun a�l�k gibi nedenler vard�r.
Kimler Zay�f Olarak Nitelendirilir?
Beden kitle indeksi d�nya sa�l�k �rg�t�n�n boy uzunlu�unu ve v�cut a��rl���n� baz alarak �i�manl��� �l�mede kullan�lan bir parametredir. V�cut a��rl���n�n boyun karesine b�l�nerek hesaplanan bu �l��m ile var olan kilonun hangi aral�kta oldu�u kolayca anla��l�r.
Beden Kitle �ndeksi Nas�l Hesaplan�r?
A��rl�k/(B�l�) Boyun Karesi
Sonu�
18.5 den k���k: Zay�f
18.5- 24.9: Normal
24.9- 29.9: Hafif �i�man
29.9- 34.9: 1.tip Obezite
34.9- 39.9: �leri Obezite
Ya� aral�klar�na g�re farkl� de�erlendirilir; ��nk� yeni do�mu� bebeklerin ve b�y�me �a��ndaki �ocuklar�n BKI ye g�re de�il persentil e�rilerine g�re kilo durumlar� takip edilir.
Zay�f olmak her zaman sa�l�ks�z olmak anlam�na gelmez. Bu ki�iye g�re ve bunun derecesine g�re de�i�ir. Burada ki�inin ya�� da �nemli bir fakt�rd�r. Dolay�s� ile burada ki�iyi g�rmek v�cut analiz cihaz� sonu�lar�n� da de�erlendirerek ya�� da g�z �n�ne almak gerekmektedir. Yeme bozuklu�unun var olup olmad���n� iyi de�erlendirme �art. ��nk� e�er yeme bozuklu�u var ise ( anoreksiya, bulimia, t�kan�rcas�na yemek yeme durumu vb. ) bu konuda psikiyatrist deste�i almak gerekmektedir.
Zay�f olmak �ocuklukta b�y�me geli�menin az olmas�na, emzikli kad�nlarda s�t veriminin yetersiz kalmas�na, v�cudun d�� etkenlere kar�� savunma mekanizmas�n�n azalmas�na, konsantrasyonun d��mesine ve hatta ya�am s�resinin k�salmas�na da neden olabilmektedir.
Kilo almak kilo vermekten �ok daha zor bir durumdur. �ncelikle bu s�re� ve sab�r ister. Kilo almak isteyen ki�ilerin kilo almak istemesi yeterli de�ildir, ayr�ca buna inanmalar� da gerekir. Gerekli tahliller yapt�r�l�p altta yatan ge�erli bir hastal�k ve durum yok ise diyetisyen kontrol�nde s�k takip ve ileti�im ile ayda ortalama 2 kilo olacak �ekilde hedef koyulabilir.
Ama� v�cutta gerekli dokular� olu�turmakt�r. Kilo ya� ve ya�s�z dokuyu( kas dokusu, v�cut suyu ve kemik dokusu ) artt�racak �ekilde al�n�r. Ama� daha �ok kas dokuyu artt�racak �ekilde olmal�d�r.
- G�n�n en �nemli ���n� olan kahvalt� muhakkak yap�lmal�d�r ve erken saatte yap�lmas� kilo al�m�nda �ok �nemlidir.
- Kilo almak isteyenler kesinlikle ���n atlamamal�d�r. D�zenli beslenme ve kaliteli beslenme olmazsa kilo al�m� ger�ekle�mez.
- Kas dokusunun art�r�lmas� i�in protein ve karbonhidrat al�m�na dikkat etmek gerekir. Her ���nde muhakkak hem karbonhidratl� bir g�da hem ya�l� hem de proteinli bir besin koymak gerekmektedir.
- Kahvalt�da peynir, yumurta, s�t gibi protein i�eri�ine sahip bir besin ve ekmek t�ketilmesi do�ru bir tercih olabilir.
- Ara ���nlerde kalori de�eri ve protein de�eri y�ksek g�dalar tercih edilmelidir. �zellikle f�nd�k, badem, ceviz gibi kuruyemi�ler, tost, s�t, kek, taze ve kuru meyveler, ayran gibi g�dalar al�nmal�d�r.
- Ana yemeklerde mideyi �abuk �i�irecek s�v�lara dikkat edilmelidir. Yemekle beraber i�ecek al�nmamal�d�r. Ayran, meyve suyu, asitli i�ecekler, �algam suyu veya �orba gibi besinler yemekte h�zl� doyuma sebep olur. Bu g�dalar�n al�m� k�s�tlanmal�d�r. Su t�ketimi bile yemekten 45 dakika sonraya b�rak�lmal�d�r.
- Baharatlar ve baz� soslar sal�al� yemekler i�tah a�ar. Yemekleri pi�irirken hipertansiyonu olmayan ki�iler rahatl�kla kullanabilirler.
- Yemeklerde baz� ���nlerde salata yerine taneli meyve kompostolar� t�ketilebilir.
- Tatl�lar i�tah� azaltmayacak ve miktar� abartmayacak �ekilde t�ketilmelidir. �ok fazla tatl� t�ketimi ana yemeklerin al�m�n�n azalmas�na ve i�tah�n kapanmas�na sebeptir. Belki yemek sonras� tercih edilebilir. Veya yatarken son ara ���nde al�nabilir.
- Yemekleri keyifli �ekilde t�ketmelisiniz. �rne�in sevdiklerinizle beraber yerken i�tah�n�z artabilir.
- �ok yo�un egzersiz yap�lmamal�d�r. Bunun yerine yemekten 1 saat �ncesi yap�lacak 30 dakika hafif tempolu y�r�y�� i�tah� a�ar ve kalori al�m�n�z� art�r�r.
- Yemekler pi�irilirken besin de�eri artt�r�lmal�d�r. �rne�in makarnalar peynirli, k�ymal� olabilir. Kek ve pastalar f�nd�k cevizli yap�labilir. �orbalara k�yma, bu�day, pirin�, patates, �ehriye koyulabilir.
- Yemeklerin yan�nda t�ketilmesi gereken salatalara, zeytin, ceviz, m�s�r, zeytin ya�, ton bal���, peynir eklenebilir.
Amerikan Hastanesi
13.9.2010 - 2163
|