|
Yeditepe �niversitesi Eczac�l�k Fak�ltesi Farmakognozi ve Fitoterapi Anabilim Dal� Ba�kan� Prof. Dr. Erdem Ye�ilada, nane �ay�n�n, rezene ve papatya �ay�ndan biraz daha farkl� bir konumda oldu�unu s�yl�yor.
�ncelikle yemeklerimizde kulland���m�z nane ile (su nanesi, Mentha aquatica) ile �ifa �zelli�i olan nane (t�bbi nane, Mentha piperita) ya da di�er nane t�rleri (Antep nanesi, k�r nanesi, it nanesi, yarpuz vb.) aras�nda gerek lezzet ve gerekse etki bak�m�ndan �nemli farkl�l�klar s�z konusu. Dolay�s�yla kullan�lan nane t�r� hedeflenen amaca g�re b�y�k �nem ta��r” diyen Prof. Ye�ilada, nanenin �zellikleri ve t�bbi ama�l� kullan�m� hakk�nda �u bilgileri veriyor:
Bilimsel kaynaklarda yer alan tedavi �nerileri, aksi belirtilmedik�e, t�bbi nane olarak d���n�lmelidir. Bu bak�mdan nane �ay�ndan istenilen yarar� sa�lamak i�in kulland���n�z nanenin kayna�� �nemlidir. T�bbi nanenin bilinen yararlar� b�y�k �l��de u�ucu ya��n�n i�erisinde bulunan mentol ve t�revlerine ba�l�d�r.
Bu bak�mdan nane �ay� haz�rlan�rken u�ucu bile�enlerinin u�arak kaybolmas�na yol a�abilecek a��r� s�cak su ilavesi ya da �ay suyunu kaynatmaktan ka��nmak gerekir. T�bbi nane �ay� haz�ms�zl�k, mide kramplar� ve gaz �ik�yetlerinin giderilmesinde yararl�d�r.
Gaz �ik�yetlerini giderici etkisi midenin �st taraf�nda yemek borusundaki kaslar� gev�eterek midedeki gaz�n ��kmas�n� sa�lamas�na ba�l� oldu�u d���n�lmektedir. Bu bak�mdan �zellikle refl� �ik�yeti olanlar�n t�bbi nane �ay� kullanmas� �nerilmez.
T�bbi nanenin spazm giderici etkili bile�eni de yine u�ucu ya�� i�erisindeki mentold�r. Mentol�n kalsiyum kanal antagonisti etkisine ba�l� olarak d�z kas h�crelerinin kas�lmas�n� azaltt��� ileri s�r�l�yor. Mentol�n gaz s�kt�r�c� ve spazm giderici �zelliklerinin yan� s�ra �dem giderici etkisi nedeniyle divertik�lit �ik�yetlerinde yararl� olabilece�i bildiriliyor.
T�bbi nanenin yine safra art�r�c� �zelli�i bulunuyor. Dolay�s�yla ya�l� besinlerin sindirimini de kolayla�t�r�yor. Safra i�levleri �zerinde etkisi nedeniyle safra kesesi �ik�yetlerinin giderilmesinde, baz� durumlarda safra ta�lar�n�n eritilmesini sa�lad��� bildiriliyor. Ancak safra ta�� olanlar�n ta��n kanal� t�kamas� riskine kar�� dikkatli olmas� �neriliyor.
T�bbi nane ya��n�n temel bile�eni olan mentol nedeniyle etkisi nane yapra�� �ay�ndan daha farkl�d�r. Nane ya��n�n ba��rsak d�z kaslar�n�n kas�lmas�n� hafifletmesi nedeniyle irite ba��rsak sendromu’nda (IBS) yararl� etkili olabildi�i bildiriliyor. Ancak bu �ekilde etkili olabilmesi i�in nane ya��n�n ba��rsaklarda ��z�nen �zel kaps�ller halinde verilmesi gerekiyor.
Nane ya�� ta��yan kremlerin haricen a�r�yan yere s�r�lmesi artrit ve di�er kas ve kemik rahats�zl�klar�nda a�r�n�n hafifletilmesi i�in yararl� oluyor. Burada hem a�r� uyar�s�n� hafifleterek ve hem de lokal olarak kan ak�m�n�n h�zlanmas� suretiyle a�r� hissinin da��lmas�n� sa�l�yor. Nane ya��n�n koklanmas� bilhassa migren tipi a�r�lar�n ve tansiyona ba�l� ba� a�r�lar�n�n hafifletilmesinde de etkili olarak a�r� kesici ila� gereksinimi azaltabiliyor.
16.12.2010 - 3677
|