|
Moodist Psikiyatri ve N�roloji Hastanesi uzmanlar�ndan Psikiyatrist Dr. Selin Baran, g�zel havalara ve g�ne�li g�nlere ra�men s�rekli yorgun, uykusuz ve mutsuz hisseden ki�ilerin mevsimsel depresyona yakalanm�� olabilece�i uyar�s�nda bulundu. Mevsimsel depresyon hakk�nda bilinmesi gerekenler ve al�nmas� gereken �nlemlere ili�kin yaz�l� a��klama yapan Baran, insanlar aras�nda daha �ok bahar depresyonu olarak bilinen mevsimsel depresyonun her y�l�n ayn� zamanlar�nda tekrar eden bir depresyon t�r� oldu�u bilgisini payla�t�. Baran, �s�nan havalara ve iyiden iyiye y�z�n� g�steren g�ne�e ra�men ki�inin s�rekli yorgun, uykusuz ve mutsuz hissediyorsa mevsimsel depresyona yakalanm�� olabilece�ine dikkati �ekerek, mevsimsel depresyonun g�nl�k hayat� oldu�u kadar i� hayat�n� da olumsuz etkiledi�ini belirtti. Baran, �u ifadeleri kulland�: "�nsan hi�bir �ey yapmak istemez, evden ��kmak, i�e gitmek, toplant�ya girmek son derece isteksiz yap�lan i�ler haline gelir. Mevsimsel depresyon i� hayat�ndaki verimi de d���r�r. Mevsimsel depresyonun belirtilerini; g�n�n b�y�k k�sm�nda ve hemen hemen her g�n?�zg�n,?��kk�n duygu durumu, her g�nk�?faaliyetlerde ilgi ve ho�nutluk kayb�, uyumada g��l�kler; ba�lang��ta uykuya dalamama, gece uyan�p bir daha uyuyamama ve sabah?�ok erken uyanma ya da baz�?ki�ilerde zaman�n �o�unu uyuyarak ge�irme iste�i, genel bir isteksizlik hali,?i�tah azalmas�?ve kilo kayb�?ya da i�tah ve kilo art���, enerji kayb�?ve a��r�?yorgunluk, olumsuz benlik kavram�, de�ersizlik ve su�luluk duygular� �eklinde sayabiliriz." "En �nemli nedeni biyolojik" Baran, biyolojik, kal�tsal fakt�rlerin mevsimsel depresyonun en �nemli nedenlerinden oldu�unu vurgulad�. Kal�tsal, genetik yatk�nl�k olmas� durumunda g�r�lme olas�l���n�n y�ksek oldu�una dikkati �eken Baran, �unlar� kaydetti: "V�cudumuzun biyopsikososyal dengesinin her mevsim de�i�imindeki ritme ayak uydurmas� gerekiyor. Baz�lar�m�zda bu biyolojik denge yeni mevsim ritmine ayak uyduramaz. Dolay�s�yla beyin kimyam�z olumsuz etkilenir. Beynimizdeki baz� hormonlar bahar�n geli�iyle de�i�ime u�rar. Beynimizdeki serotonin, melatonin hormonlar�n�n de�i�ime u�ramas� depresyona yol a�ar. ��inde bulundu�umuz ya�am ko�ullar�yla beraber k���n yapamad�klar�m�z� bahar�n gelmesiyle yapma kayg�s�, bahardan beklentilerimizin artmas� bizi depresyona s�r�kleyebilir. Baz� insanlarda ise yeni bir mevsime yeni bir havaya uyum sa�lama konusunda kayg� olu�abilir. Ayr�ca di�er fakt�rler kans�zl�k, vitamin eksikleri, tiroid bozukluklar� gibi organik nedenler de?bahar yorgunlu�u?ve depresyona yol a�abilir." Korunma yollar� Uyku saatlerinin ve uyku d�zenini sa�laman�n, v�cudun mevsim ge�i�ine kar�� biyo ritmini dengede tutmas�nda �nemli bir husus oldu�unu dile getiren Baran, erken yat�p erken kalkman�n ve her g�n ayn� saatte uyuman�n yorgunluk ve stresi azaltt���n� ifade etti. Kafeinin azalt�lmas� �nerisinde bulunan Baran, kafein oran� bol i�ecekler yerine daha �ok bitki �aylar�n�n tercih edilebilece�ini, �zellikle su t�ketiminin art�r�lmas� gerekti�ini belirtti. Baran, �u a��klamalarda bulundu: "Her g�n yar�m saatlik normal tempoda bir y�r�y�� ya da ko�ma, y�zme gibi d�zenli yap�lan egzersizler beyine mutluluk hormonu salg�lat�r, enerji verir, kas iskelet ve sinir sistemini g��lendirir. �zellikle b�y�k �ehirlerde ya�ayanlar vas�talara ba��ml� ya�amakta, hemen hemen hi� y�r�memektedir. Bunun yerine k�sa mesafelere y�r�yerek gitmek, arabay� �zellikle uza�a park etmek, toplu ta��ma kullan�yorsak 2-3 durak �nce inmek yararl� olacakt�r. Yine asans�r yerine merdivenleri y�r�yerek ��kmak, oturarak �al���yorsak 1 saatte bir kalk�p dola�mak gibi pratik ��z�mler �retilebilir. Depresif durumlardan uzak durmak i�in olabildi�ince g�n �����ndan faydalanmakta yarar var. F�rsat bulduk�a g�ne�li g�nlerde a��k havada y�r�y�� yapmak mevsimsel depresyondan ��kmak i�in �nemlidir. G�ne� ����� v�cudun ihtiyac� olan birtak�m hormonlar�n salg�lanmas�na yard�mc� olacakt�r." "Mevsime uygun beslenmek �nemli" Dengeli ve d�zenli beslenmenin �nemle �zerinde durulmas� gereken bir ayr�nt� oldu�una vurgu yapan Baran, v�cudun almas� gereken g�nl�k kalori ihtiyac�n�n mevsimine uygun sebze ve meyvelerden kar��lanmas�n�n hem biyolojik hem de ruh sa�l���na iyi gelece�ini bildirdi. Baran, kilo problemi olan ki�ilerin bir diyetisyen takibinde daha sa�l�kl� ve dengeli beslenebilece�ine de�indi. Pozitif d���nmenin, hayattan zevk alman�n, bahar�n getirdi�i g�zelliklerden yararlanman�n, do�ayla b�t�nle�menin, gelece�e olumlu bakman�n, bahar�n ki�inin kendisini yenilemek ve canland�rmak i�in f�rsat oldu�unu d���nmenin mutlu hissettirdi�ini kaydeden Baran, a��klamas�nda �u ifadelere yer verdi: "En az�ndan balkonumuzda, bah�emizde, evimizde ya da i� yerimizde birka� bitki, �i�ek besleyerek do�adaki uyan��a e�lik edebiliriz. Yan�nda olmaktan keyif alabilece�iniz, pozitif enerji ald���n�z k�ymetli aile yak�nlar�n�zla, dost ve arkada�lar�n�zla daha verimli ve fazla vakit ge�irmeye �nem verin. �zellikle bu t�r d�nemlerde bu k�ymetli insanlar sizin daha �ok g�l�msemenizi ve daha �ok enerjik olman�z� sa�layacakt�r. E�er ki�inin bahar aylar�nda tekrarlanan mevsimsel �zellikli depresyon �yk�s� varsa, t�m bu �nlemlere ra�men depresyon belirtileri ortaya ��kar ve �iddetlenirse profesyonel yard�m almas� gerekir. Di�er depresyonlarda oldu�u gibi mevsimsel depresyonda da ila� tedavisi, k�sa s�reli psikoterapiler, bili�sel-davran���� terapi, akupunktur, ���k tedavisi, uyku ve i�tah bozukluklar�nda melatonin kullan�m� gibi tedavi se�enekleri mevcuttur."
23.5.2017 - 27258
|