|
Uzm. Dr. Salim Bereket, "�ncelikle beslenme ve uyku d�zenine �ok dikkat edilmelidir. Strese sebep olan durumlardan ka��n�lmal�d�r. D�zenli spor yapmak da ba����kl�k sistemini g��lendirir. " diyor.
�nsan v�cudunu ve sa�l���n� etkileyen en �nemli nedenlerden biri de s�cak-so�uk de�i�imleridir. Ani de�i�en hava �artlar� ve k�sa s�reli �s� farkl�l�klar� v�cudun bu duruma al��mas�n� zorla�t�r�r. Bu durumda v�cudun strese girmesine yol a�arak savunma sistemini zay�flatabilir. �zellikle mevsim ge�i�lerinde baz� hastal�klar ilerleyebilir.
KALP, H�PERTANS�YON VE �EKER HASTALARI GR�BE D�KKAT
Sonbahar-k�� aylar�nda v�cudun direncinin d��mesi sonucu gribal salg�nlara daha s�k rastlan�r. Grip vir�sleri bir�ok insan� etkilemesinin yan� s�ra �zellikle kronik hastal��� olan ki�iler i�in daha fazla risk olu�turur. Grip vir�s�; kalp hastal���, hipertansiyon ve �eker gibi kronik hastal�k grubunda �ok daha h�zl� ilerleyerek zat�rreye d�n��ebilir. Hatta zat�rre ilerleyen zaman i�erisinde a��rla�arak, �l�me sebep olabilir. Bu nedenle kronik hastal��� olan ki�ilerin mevsim de�i�ikliklerine �ok dikkat etmeleri gerekir.
�nsan v�cudunun ihtiya� duydu�u normal �s� seviyesi 37,5 derecedir. Beynimizin ortas�ndaki merkezde, v�cut s�cakl���n� ayarlayan �s� d�zenleyiciler bulunur. Bu merkez, d��ar�daki �s�y� kontrol alt�na alarak, v�cudun s�cakl���n� art�r�r veya azalt�r. Ancak ani hava de�i�imlerinde bu merkez zorlanabilir.
AN� DE���EN SICAKLIK DEPRESYONA YOL A�AB�L�R
D��ar�daki s�cakl��� hissetmek ve alg�lamak her insanda farkl�l�k g�sterir. Fizyolojik nedenlere psikolojik etkenler eklendi�inde, hissedilen s�cakl�k ki�iden ki�iye g�re de�i�ebilir. Ani de�i�en s�cakl�k ve nem oran� y�z�nden ki�ilerde uykusuzluk, halsizlik, yorgunluk ve depresyon g�r�lebilir. Ayr�ca psikolojik ve hormonal dengeler de bozulabilir.
Mevsim ge�i�lerinde �ncelikle deri, b�brek ve akci�erler tepki g�sterir
Mevsim ge�i�lerinde s�cakl�k normalin �zerinde oldu�unda �ncelikle deri, b�brekler ve akci�erler tepki g�sterir. Deri s�cakl�k seviyesi artt���nda terleyerek v�cut �s�s�n� dengede tutmaya �al���rken, b�brekler v�cuttaki su oran�n� korumak i�in idrar �retmez. Akci�erler de v�cuttaki suyu buharla�t�rarak d��ar�ya atar. Aniden so�uyan havalarda ise v�cut dengesinin korunabilmesi i�in �s� d�zenleyici merkezin enerjiye ihtiyac� vard�r. Bu nedenle mevsim ge�i�lerinde sa�l�kl� ve d�zenli beslenmek, mevsime uygun k�yafetler giymek olduk�a �nem ta��r. Ayr�ca kronik hastal��� olan ki�ilerin de beslenme ve uyku d�zenine, vitamin takviyelerine daha fazla �nem vermesi gerekir.
A�IRI STRESL� VE HEYECANLI K���LER HASTALANMAYA DAHA M�SA�T
Mevsim de�i�iklikleri her insanda farkl� etkiler yarat�r. G�nl�k ya�am�n ak��� kadar v�cudun bu duruma uyum sa�lamas� da mevsimlere ba�l�d�r. Baz� insanlar bu durumdan etkilenmezken baz�lar� ise psikolojik ve fizyolojik sorunlar ya�ayabilir. A��r� stresli, heyecanl� ve sinirli ki�iler mevsim ge�i�lerinde kendilerini fiziksel olarak daha g��s�z hisseder. Bunun sonucunda da v�cutlar� daha �abuk tepki g�sterir ve hastalanmaya daha m�sait olurlar.
T�RO�D BEZ�NDE �ALI�MA D�ZENS�ZL�KLER� OLU�AB�L�R
Mevsim ge�i�lerinde baz� hormonal de�i�imler de ya�anabilir. Bu de�i�imlerle beraber i�tahta art�� da g�r�l�r. Bu sebeple de�i�en hava �artlar� ve g�nlerin uzamas�na ba�l� olarak beslenme al��kanl�klar�n�n tekrar g�zden ge�irilmesi gerekir. A��r� kilolu insanlar �zellikle bu d�nemlerde daha �zenli davranmal�d�rlar. Mevsim de�i�imleri ayr�ca tiroid hastalar�n� da olumsuz y�nde etkiler. S�cak-so�uk hava ge�i�leri y�z�nden ya�anan rehavet, yorgunluk, stres ve gerginlik sonucu tiroid bezinde �al��ma d�zensizlikleri g�r�lebilir.
�� HAYATINI DA ETK�L�YOR
Mevsim ge�i�leri ruhsal dengemizde de de�i�imlere neden olur. G�ne�i etkisini yitirmesi ve g�nlerin k�salarak erkenden kararmas� daha fazla duygulanmalara neden olur. B�ylelikle ki�i depresyona daha kolay girer. Mevsimsel de�i�ime ba�l� ya�anan depresyon insandan insana farkl�l�k g�sterir. Baz� ki�ilerde daha hafif seyrederken baz�lar�nda ise bu durum depresif bir hal alabilir. �zellikle i� ve �zel hayatlar�nda s�k�nt� yaratacak durumlara bile yol a�abilir.
Ofis ortam�nda veya fiziksel aktivite gerektiren i�lerde �al��an insanlar i�in de ayn� durum ge�erlidir. Bu ki�iler genellikle sonbahar ve k�� aylar�nda yataktan yorgun ve bitkin kalkarlar. Mevsim de�i�imi y�z�nden ya�an�lan i� s�k�nt�s� ve mutsuzluk i� hayatlar�nda adaptasyon g��l���, enerji azalmas� ve dikkat da��n�kl���na sebep olur. H�zl� ve stresli ya�am ko�ullar� da bu durumu tetikler.
YA�LILAR, HAM�LELER VE �OCUKLAR R�SK ALTINDA
Kronik hastal��� olan ki�ilerin mevsim ge�i�lerinde ba����kl�k sistemi daha zay�f olur. Bu nedenle di�er insanlara g�re hava de�i�imlerinden daha �abuk etkilenirler. Ayn� durum ya�l�lar, hamileler ve �ocuklar i�in de ge�erlidir.
KRON�K HASTALAR S�REKL� KONTROL ALTINDA OLMALI
Kronik hastalarda �s� kontrol merkezi olduk�a zorlan�r ve �s� de�i�imine kar�� daha fazla hassas olurlar. Tansiyon, kalp ve b�brek hastalar�n�n beslenmelerine �zellikle dikkat etmeleri gerekir. Bol su t�ketmeleri ve ila�lar�n� d�zenli almalar� �artt�r. S�cakl�k nedeniyle a��r� terlemek sodyum ve potasyum kayb�na yol a�aca��ndan kalp hastalar�nda el uyu�uklu�u olabilir. Bu y�zden kalp hastalar�n�n d�zenli olarak elektrolit �l��mlerini yapt�rmalar� �nerilir.
Kronik hastalar s�rekli kontrol alt�nda olmal�d�r. �zellikle yaz aylar�na girerken ve yaz sonunda uzman bir hekime ba�vurarak kan kontrolleri, keratin ve �re testlerini yapt�rmalar� gerekir.
65 YA� VE �ZER� K���LER D�KKATL� OLMALI
Mevsim ge�i�leri, kronik hastal�klar� tetikleyebildi�i gibi belli ya� gruplar�ndaki insanlarda da olumsuz etkiler yaratabilir. �zellikle �ocuklar�n ve 65 ya� �zeri ki�ilerin daha dikkatli olmalar� gerekir. �ocuklar�n ve ya�l�lar�n ba����kl�k sistemi mevsimsel �s� de�i�imlerinde daha zay�ft�r. Bu sebeple bakteri ve vir�s hastal�klar�na yakalanma oranlar� y�ksektir. Mevsime uygun korunma �nlemleri al�nmazsa uzun s�ren ve tekrar eden solunum yolu hastal�klar�na yakalanma riski artabilir.
D�ZENL� SPOR YAPMAK DA BA�I�IKLIK S�STEM�N� G��LEND�R�R
Mevsim ge�i�lerini rahat atlatabilmek i�in baz� �nlemler al�nabilir. �ncelikle beslenme ve uyku d�zenine �ok dikkat edilmelidir. Vitamin ve mineral y�n�nden zengin yiyecekler t�ketilmelidir. Bol su i�ilmeli, sigara ve alkolden uzak durulmal�d�r. E�er kapal� bir mekanda bulunulacaksa ortam�n temiz oldu�undan ve iyi havaland�r�ld���ndan emin olunmal�d�r. Strese sebep olan durumlardan ka��n�lmal�d�r. D�zenli spor yapmak da ba����kl�k sistemini g��lendirir.
11.9.2014 - 15314
|