|
Onlarca deneme ve d�zeltmeden sonra heyecanla sosyal medya hesaplar�na y�klenen foto�raflar� Foto�raf y�kledikten sonra ilk be�eni gelene kadar ge�en gergin s�re� �lk like'�n ard�ndan beyne ����en 'Ka� be�eni al�r�m acaba' sorular�� E�er t�m bunlar size de tan�d�k geliyorsa 'Like ba��ml�s�' olabilirsiniz. Be�enilmek, onaylanmak, kabul g�rmek, ilgi �ekmek� T�m bunlar biz insanlar�n do�as� gere�i ihtiya� duydu�u duygulard�r. Ancak �u an i�inde bulundu�umuz dijital �a��n etkisiyle bu duygular�n da evrimle�ti�ine tan�kl�k ediyoruz. Bu durum bizi sosyal medya hesaplar�ndan gelecek 'like' bildirimlerine ba��ml� hale getiriyor. �imdi kendinize d�r�st olun ve sosyal medya hesaplar�n�za y�kledi�iniz bir foto�raftan sonra telefonunuzu ka� kez kontrol etti�iniz s�yleyin. E�er siz de bir foto�raf y�kledikten sonra defalarca telefonunuza bak�yor, az gelen like say�s�na �z�l�p be�eniler �o�ald�k�a seviniyorsan�z, 'like' ba��ml�s� olabilirsiniz. 
�nternet ve sanal ba��ml�l�k d�nyada oldu�u gibi T�rkiye'de de ciddi boyutlara ula�t� Bir�ok �lke bunun bir ruhsal problem oldu�ununfark�na vararak sanal ba��ml�l�k tedavi klinikleri a��yor. S�rbistan bunu bir ad�m daha ileriye ta��yarak 'like' ba��ml�lar� i�in bir rehabilitasyon merkezi a�t�. Asl�na bak�l�rsa bu merkezin a��lmas�n�n arkas�nda bir intihar olay� yat�yor. S�rbistan'da gen� bir k�z sosyal medya hesab�na foto�raf y�kledikten 20 dakika sonra herhangi bir like almad��� i�in bile�ini kesip intihar ediyor. Bu intihar giri�iminden like ba��ml�l���n hangi boyutlara ula�t���n� g�rebiliyoruz. Sabah ak�am ka� ki�i taraf�ndan be�enildi�ini kontrol etmek, g�n i�inde ka� ki�i be�endi diye d���nmek, az say�da like gelirse ne yapaca��n�n hesab�n� yapmak intihar boyutunda olmasa da bir ba��ml�k g�stergesi. Like ba��ml�s� bir�ok ki�i kabul etmese de bu bir ruhsal bozukluktur ve kontrol alt�na al�nmal�d�r.
Be�enilmek u�runa sahtele�iyoruz Sosyal medyada daha fazla g�r�n�r olmak, daha fazla etkile�im almak k�sacas� be�enilmek i�in kendi ger�ekli�imizden uzakla��yoruz. Like alman�n bedelini m�kemmel ve kusursuz olmak u�runa yapt���m�z �abalarla �d�yor, sahte bir benlik yarat�yoruz.
�u bir ger�ek ki, '�nemli' bir insan, bir 'Y�ld�z' gibi g�r�nme ihtiyac� ve takip ediliyor olman�n verdi�i haz bizi sosyal medyada farkl� bir ki�iye d�n��t�r�yor. Hatta normal hayatta �ekingen ve utanga� olan insanlar, sanal alemde �ok daha farkl� bir role b�r�n�yor. �zetle de�i�iyor, d�n���yor ve sahtele�iyoruz. Depresif ve yaln�z insanlar �ok daha ba��ml� �nternet d�nyas�, sanal bir sosyal ortam sa�l�yor. Bir�ok insan buradan tan���yor, konu�uyor, arkada� oluyor ve hatta evleniyor. Bu do�rultuda yap�lan ara�t�rmalar g�steriyor ki, kendini yaln�z hisseden insanlar sosyalle�mek i�in sosyal mecralar� tercih ediyor. ��nk� sosyal medyadan gelen like'lar yaln�zl�k duygular�n� azaltarak de�er g�r�yorum hissi yarat�yor. Ger�ek hayatta kuramad���sosyal ili�kileri bu mecra �zerinden kurarak hayat�ndaki bu eksikli�i gideriyor, en az�ndan giderdi�ini d���n�yor. �zellikle de �zg�ven problemi �eken insanlar sosyal medya hesaplar�nda �ok daha rahat ileti�im kurabiliyor. Y�z y�zeyken s�yleyemedi�i �eyleri sanal ortam �zerinden daha rahat dile getiriyor ve d���k benliklerini y�kseltebiliyorlar. Ancak bu durum ��yle bir k�s�r d�ng� yarat�yor. Zaten utanga� ve yaln�z olan insanlar sosyal medya hesaplar�na ba��ml� hale gelerek daha fazla i�ine kapan�yor ve zamanla yaln�zla��yorlar.
Like almak beynin zevk/haz merkezini tetikliyor Be�enilme arzusunun bir sonucu olan like ba��ml�l��� beynimizdeki zevk/haz merkezlerini tetikliyor. Yap�lan ara�t�rmalar g�steriyor ki, sosyal medya uygulamalar�n� kullan�rken, beynimizde "nucleusaccumbens" denilen ve ayr�ca beynin "�d�l" merkezi diye de adland�r�lan b�lge uyar�l�yor. Bu b�lge, seks, kabul g�rme, yemek, i�mek gibi bize iyi gelen aktiviteler yapt���m�zda zevk almam�z� kolayla�t�r�yor. Yani al�nan her like bu b�lgeyi tetikliyor. Haliyle bu durum psikolojik olas�n�n yan�nda fizyolojik de bir durumdur. Bu sebeple kontrol alt�na al�nmas� i�in tedavi gerekebilir. Bu ba��ml�l�k kontrol alt�na al�nabilir mi? Sosyal medya her ne kadar hayat�m�z�n �nemli bir k�sm�n� olu�tursa da bu durumu tersine �evirmek m�mk�n. E�er siz de like ba��ml�s� oldu�unuzu kabul ediyor ve kontrol alt�na almak istiyorsan�z �ncelikle sosyal medya kullan�m�na kota koyman�z gerekiyor. E�er g�nde 4 saatinizi harc�yorsan�z bunu zamanla 2'ye, 1'e d���rmeniz gerekiyor. Sosyal medya hayat�n�zda daha az yer kaplad���nda etkilerinin de sizi daha az etkiledi�ini g�receksiniz. Bu s�n�rlamalardan sonra yapman�z gereken hayat�n�zdaki bo�luklar� daha reel �eylerle doldurmay� tercih etmektedir. ��nk� insan�n do�as�na ait olan d�rt�leri sanal bir �eyle doldurmak sadece kendinizi aldatmak olur. Bunun d���nda ba��ml�l���n kontrol edilemeyecek boyutlarda oldu�unu d���n�yorsan�z bir uzmana ba�vurman�z sa�l�kl� bir karar olacakt�r.
26.12.2017 - 30751
|