|
Afrika k�tas�n�n se�imle i� ba��na gelen ilk kad�n devlet ba�kan� olarak tarihe ge�en Ellen Johnson Sirleaf, Liberya'y� 12 y�l y�netti. 5 bine yak�n� �lkesinde olmak �zere 11 binden fazla ki�inin ya�am�na mal olan 2014-16 Ebola salg�n� onun devlet ba�kanl��� s�ras�nda ya�and�. Nobel Bar�� �d�l� sahibi Afrikal� siyaset�i, koronavir�s krizi g�nlerinde Ebola krizinden neler ��renilebilece�ini BBC i�in yazd�. Sevgili d�nya vatanda�lar�, 2014 y�l�n�n 19 Ekim g�n�, Bat� Afrika'da ya�anan ve benim �lkemde de o g�n itibar�yla 2 bin ki�inin can�n� alm�� olan Ebola salg�n�n�n en �l�mc�l g�nlerinde, d�nyaya insan g�c� ve di�er kaynaklar�n harekete ge�irilmesi i�in bir �a�r� yapm��t�m. K�resel bir pandemi olmas�ndan korktu�umuz salg�n� �nlemek i�in d�nya �ap�nda bir i�birli�i sergilenmesini istemi�tim. Bug�n bu vesileyle dayan��ma mesaj�m� iletmek istiyorum. Bundan yakla��k alt� y�l �nceki �a�r�mda, Liberya'n�n sava� ge�irmi� ekonomisinin, zay�f sa�l�k sisteminin nas�l hastal���n h�zla yay�lmas�na katk�da bulundu�unu anlatm�� ve d�nyan�n Bat� Afrika'daki krize m�dahalesinin, d�nya �ap�nda kolektif sa�l�k g�venli�i politikalar�m�z� �ekillendirece�ini s�ylemi�tim. Kontrol alt�na al�namayan bir salg�n�n d�nyan�n neresinde, ne kadar s�n�rl� bir alanda olursa olsun b�t�n insanl�k i�in bir tehdit oldu�unu anlatm��t�m. D�nya, bu �a�r�ma olumlu yan�t verdi ve �ok cesur ad�mlar att�.
Birle�mi� Milletler (BM) �nc�l���nde �ok b�y�k kaynaklar harekete ge�irildi. Daha sonra ABD de bu m�cadeleye kat�ld�. Hastal��� hep birlikte defettik. Bunun sonucu olarak d�nyan�n en donan�ml� bilim insanlar�n�n i�birli�i sayesinde bug�n elimizde etkili deneysel a��lar ve anti-viral ila�lar var. Koronavir�s salg�n�yla kar�� kar��ya oldu�umuz bug�nlerde d�nya vatanda�lar�na benzer bir �a�r� yap�yorum. Bu �a�r�y� Afrika �lkelerinin �u ana kadar salg�ndan daha az etkilendi�inin ama vir�s�n bu konuda en az haz�rl�kl� olan k�tay� da yak�nda vuraca��n�n bilinciyle yap�yorum. Vir�s�n yay�lmas�n� yava�latmak, bula�ma zincirini k�rmak ve y�kselen salg�n e�risini d�zle�tirmek i�in harekete ge�meliyiz.
A��k ki vir�se kar�� Asya'dan Avrupa'ya, Amerika k�tas�na kadar ilk tepkilerimizde eksiklikler var. �pu�lar� fark edilmedi, k�ymetli zamanlar ziyan oldu. Bilgiler gizlendi, k���k g�sterilmek istendi ve �zerinde oynand�. G�ven sars�ld�. 'Ben de hatalar yapt�m'Korku insanlar� ka�maya, saklanmaya, kendini korumak i�in stoklamaya y�neltir ama tek ger�ek ��z�m her zaman toplumsald�r. Ben bunu �ok iyi biliyorum. 2014 y�l�nda b�t�n bu yanl�� ad�mlar� att�m. D�nyan�n di�er k��elerinde salg�na kar�� tepki geli�tirenler de yapt�. Fakat hatalar�m�z� d�zelttik ve bunlar� birlikte d�zelttik. D�nyan�n d�rt bir yan�nda salg�n�n yay�lmas�n� yava�latmak i�in s�n�rlar kapat�l�rken kritik bir d�neme�teyiz. Gelin buradan yanl�� bir ders ��karmayal�m. Bu herkesin kendi ba��na oldu�u her �lkenin kendini kurtaraca�� anlam�na gelmiyor. Tam aksine bu s�n�r kapatman�n etkili olaca�� �zerinden ortak bir tepki verildi�ini g�steriyor. Monrovia'daki evimden geli�meleri izlerken en cesaret verici �eyin bilimsel bulgu, bilgi, uzmanl�k, malzeme, ila�, personel ve donan�m�n payla��lmas� oldu�unu g�r�yorum. Bu ulusal d�zeyde oldu�u gibi, gideren artan bir �ekilde s�n�r a��r� da yap�l�yor. Gecikmi� bir tepki olmas�na ra�men her bireyin, her ulusun �zerine d��eni yapmas� gerekiyor. 'G��lenerek ��kt�k'Bunun fark�na varmak Bat� Afrika'da bizler a��s�ndan salg�nla m�cadelede bir d�n�m noktas� olmu�tu. Liberya'da Ebola salg�n�ndan g��lenerek daha g��l� bir toplum olarak ��kt�k ve sa�l�k d�zenini oturtmu� olmam�z bug�n bizi Covid-19 ile ba�etmede daha donan�ml� k�l�yor. Hepimizin bu yollardan ge�ece�ine kuvvetle inan�yorum. Bireylerin direnme ruhuna inanc�m tam. Kriz zamanlar�nda toplumun her d�zeyinde liderler ��kaca��na, dini ve toplumsal farklar�m�z�n, duan�n g�c�ne ve kendi me�rebimizce tanr�ya olan ortak inanc�m�z�n yan�nda �nemsiz kalaca��na inan�yorum. �n�m�zdeki bir ka� hafta boyunca hepimiz �abalarken ben de d�nya vatanda�lar�n�n sa�l��� ve refah� i�in dua edece�im. Herkesten �unu hat�rlamas�n� istiyorum: �nsanl���m�z�n kaderi �u anda, "iyi" bir hayat�n, di�erlerinin hizmetinde bir hayat oldu�u temel ger�e�ine ba�l�.
30.3.2020 - 44057
|