|
Koronavir�s salg�n�yla beraber en �ok izlenen filmler aras�nda Contagion (Salg�n) filmi de yer ald�. Film 2011 y�l�nda g�sterime girdi. Asya'da hayvanlardan insanlara ge�erek ortaya ��kan ve t�m d�nyaya yay�lan bir salg�n� konu edinen filme dan��manl�k yapan 67 ya��ndaki virolog Profes�r Doktor Ian Lipkin, Financial Times gazetesine verdi�i r�portajda bug�nk� durum i�in "Ba��m�z belada" diyor. Ian Lipkin, Columbia �niversitesi Enfeksiyon ve Ba����kl�k Merkezi Ba�kanl���'n� da y�r�t�yor. Lipkin'e g�re gelecekte benzer �l�mc�l vir�sler yeniden ortaya ��kacak. H�k�metlerin att��� yanl�� ad�mlar�n koronavir�s�n kayg� verici derecede yay�lmas�nda rol oynad���n� s�yleyen Lipkin, bir�ok �lkede uygulanan soka�a ��kma tedbirleri ve karantina uygulamalar�na atfen "Sakland���m�z yerden ��kmak zor olacak" diyor. Lipkin, Columbia �niversitesi'ndeki ekibiyle beraber koronavir�s�n ��k�� sebeplerini, Covid-19 testlerini, hastal���n �nlenmesi ve tedavisi i�in y�ntemleri inceliyor. �al��malar� s�ras�nda kendisi de Covid-19'a yakalanan Lipkin, �al��malar�na alt� hafta ara vermek zorunda kald���n� s�yl�yor. Dr. Lipkin, yeni koronavir�s salg�n�ndan ilk ba�ta, vir�s�n ilk g�r�ld��� Aral�k ortas� civar�nda, �in'deki ba�lant�lar� arac�l���yla haberdar oldu. Ocak ay� ba��nda �inli mevkida�lar�na, ara�t�rmalara yard�mda bulunmak i�in vir�s�n genetik dizilimini yay�nlamalar� uyar�s�nda bulundu, Lipkin ayr�ca �in'de aralar�nda Ba�bakan Li Keqiang'�n da bulundu�u �st d�zey �inli yetkililerle g�r��t�. �ubat ba��nda ABD'ye d�nen Dr. Lipkin, kendisini karantinaya ald� ama �oktan Covid-19'u kapm��t�. �� arkada�lar� Dr. Lipkin'e hastaneye gitmesi tavsiyesinde bulundu ama Amerikal� virolog evde, baz�lar�n�n koronavir�s tedavisinde de i�e yarad���n� s�yledi�i s�tma ilac� hidrosiklorokin kullanarak kendi kendini tedavi etmeyi tercih etti. Steven Soderbergh'in y�netti�i, senaryosunu Scott Burns'�n yazd��� Contagion'a (Salg�n) dan��manl�k yapan Dr. Lipkin, film g�sterime girdi�inde Amerikan Salg�n Hastal�klar Kontrol ve �nleme Merkezi'ne (CDC) ba�vurular�n da b�y�k oranda artt���n� ve filmin bir�ok ki�ide salg�n hastal�klarla ilgili �al��malara kat�lmaya te�vik etti�ini s�yl�yor. 'Filmde yetkililer daha h�zl� davrand�'Ama filmde yetkililerin, �imdiki h�k�metlere k�yasla salg�nla m�cadelede daha h�zl� davrand��� g�r�l�yor. Financial Times'a konu�an Dr. Lipkin "Biz (ABD'de) en ba�larda �ok yava� davrand�k. �ngiltere de �yle. Bu �lkelerdeki halklar bedelini �dedi" dedi ve etkili, h�zl� test yap�lamamas�, artan �l�m rakamlar�n�n yeterince takip edilmemesini de eksiklikler aras�nda sayd�. Dr. Lipkin'e g�re ABD'deki en b�y�k zorluklardan biri verilen tavsiyelerdeki tutars�zl�klar. ABD Ba�kan� Donald Trump tecrit, karantina ve soka�a ��kma k�s�tlamalar� uygulamalar�na kar�� ��k�yordu ve Amerikan ekonomisinin Paskalya Bayram�'na kadar yeniden a��laca�� s�z� veriyordu. Trump ayr�ca, ABD'nin �st d�zey koronavir�s dan��man� Dr. Anthony Fauci'yi de kovaca�� i�aretini verse de sonradan geri ad�m att�. Profes�r Lipkin ise Dr. Fauci'yi 'kahraman' olarak tan�ml�yor. Her ne kadar ABD'de eyaletler kendi b�lgelerinde ald�klar� kurallar� uygulama yetkisine sahip olsalar da Dr. Lipkin'e g�re "ulusal liderlik kademesinden de tavsiyelere ihtiya�lar� var." Lipkin, ABD'de bir�ok televizyon kanal�na ��k�p tecrit uygulamalar�n�n uzat�lmas�, �ok say�da sa�l�k g�revlisinin istihdam edilmesi ve ekonomi yeniden a��ld���nda da temas�n azalt�lmas�, takip edilmesi �a�r�lar�nda bulunuyordu. Profes�r Lipkin, "Bu i�in daha ne kadar yay�laca��n� hi� kimse bilmiyor. D�nyan�n ��te birine de yay�labilir, t�m d�nya n�fusuna da yay�labilir. Biz yaln�zca rakamlar �zerinden spek�lasyonlar yap�yoruz" diyor Trump'�n vir�s i�in '�in vir�s�' ifadesini kullanmas�na da tepki g�steren Profes�r Lipkin, Covid-19 salg�n�n�n yabanc� d��manl���n� tetiklememesi gerekti�i uyar�s�nda da bulunuyor: "Bunlar�n hi� biri �fke veya milliyet�ilik ... ile ��z�lmeyecek. Bunlar, k�resel ��z�mler gerektiren k�resel sorunlar" diyor. Profes�r Lipkin, �in'deki �al��malar� nedeniyle iki ni�an kazanm��t�. Sars salg�n� d�neminde de �in'e dan��manl�k yapan Lipkin'in �lkedeki sa�l�k �evreleriyle de ba�lant�lar� kuvvetli.
A��n�n tedavideki �nemine dikkat �eken Profes�r Lipkin, h�zland�r�lm�� programlara yeterli �aba g�sterilmesi durumunda, genelde a�� geli�iminde g�r�len 18-24 ayl�k s�reyi beklemeye de gerek olmayabilece�ini s�yl�yor: "�nsanlar bir y�ldan k�sa bir s�rede geli�tirilebilece�ini s�yl�yor, bu �ok b�y�k bir de�i�im olur." Profes�r Lipkin, a��n�n geli�tirilmesi durumunda da gerekli y�netmelikler ve onaylar�n al�nmas�n�n da zorlu bir s�re� olabilece�ini ifade ediyor. Profes�r Lipkin �imdi �inli ara�t�rmac�lar ile, salg�n�n hastalar Vuhan'a ula�madan �nce de var olup olmad���n� anlamak i�in kan bankalar�nda s�reci ge�en kan �rnekleriyle antikor testleri yap�yor. Vir�s�n hayvan pazar�ndan ��kt���na inanan Profes�r Lipkin, ilk vakan�n g�r�lmesinden �nce vir�s�n hayvandan insana 'defalarca atlad���n�' d���n�yor. Mers de Sars da s�ras�yla 2012 ve 2003'te hayvanlardan insanlara ge�mi�ti. Ama Prof. Lipkin'e g�re ara�t�rmalar�n�n sonunda hangi bulgular� elde ederlerse etsinler, gelecekte daha zararl� vir�sler yeniden ortaya ��kabilir. Financial Times r�portaj�nda Lipkin "Bunun son salg�n oldu�unu d���nm�yorum" diyor. Contagion filmi 'psikolojiye iyi geliyor'Contagion filmi bir�oklar� i�in pop�ler k�lt�rde salg�n ya�anaca�� kayg�lar�n�n bir uyar�s� gibiydi. �zlenme oranlar� son d�nemde artan film baz� psikologlara g�re de bug�n ya�ananlar� kabullenmek ve anlamak i�in de faydal� olabiliyor. Insider.com'a konu�an Medya Psikoloji Ara�t�rma Merkezi'nden Dr. Pamela Rutledge, film i�in "Yaln�z olmad���m�z� hissettiriyor. Bu tip hikayelerde bir ��z�m oldu�u anla��l�yor. Dolay�s�yla kayg�lar�m�z� bir bak�ma b�yle ifade edebiliriz. Zombi filmleri olsun, ya da Contagion gibi filmler olsun, bir�ok kayg�y� tetikliyor ama sonunda ��z�me kavu�uyor" diyor. Fielding Graduate University'de de ders veren Dr. Rutledge, ruh sa�l��� a��s�ndan koronavir�sle m�cadele etmenin kolay olmad���n�, ��nk� tsunami felaketleri ve ya 11 Eyl�l sald�r�lar� gibi g�r�nenlerin aksine 'g�r�nmez bir tehdit' olu�turdu�unu s�yl�yor. Tehlikeyi g�rememenin de durumun kontrol alt�na al�namad��� kayg�s�n� do�urdu�unu ifade eden Dr Rutledge, bu tehdide kar�� sosyal mesafe uygulamas�n�n da bir�oklar�na 'do�al gelmedi�ini' anlat�yor. Dr. Rutledge Contagion gibi filmlerin �nemine ili�kin de "Filmler �imdi bize sabit bir mevcudiyet sa�l�yor. Bir kapan��, son yarat�yor" diyor.
22.4.2020 - 44818
|