|
��nk� k�� depresyonunu yakalanm�� olabilirsiniz. Liv HOSPITAL Uzman Klinik Psikolog �rem Can Esenkaya k�� depresyonunu ve korunma y�ntemlerini anlatt�.
K�� karamsarl��� nedir? K�� mevsimi nas�l bir etki yap�yor?
K�� karamsarl���, sonbaharda ba�lay�p k�� aylar�nda devam eden ve her sene ayn� zamanlarda g�r�len bir depresif duygu durumudur. Bu duruma k�� depresyonu denilmesinin sebebi hep ayn� mevsimde tekrar etmesidir. K�� depresyonunda, ki�i olumlu olaylar ya�ad��� halde kendini depresif hissedebilir. K�� mevsiminin insanlar �zerinde belirli etkileri vard�r. Bu etkilerin nedeni azalan g�ne� ���nlar�d�r. G�ne� ���nlar� azal�nca ki�inin biyolojik saati bozulabilir, duygu durumunu etkileyen hormon olan serotonin (mutluluk hormonu) azal�r ve uykuyu etkileyen hormon olan melatonin seviyeleri artar. Bu bozulmalar mevsimsel depresyona zemin haz�rlayan en �nemli unsurlard�r.
K�� depresyonu belirtileri nelerdir?
Mutsuz hissetme, umutsuzluk, kayg�l� olma, enerji d���kl���, kollarda ve bacaklarda a��rl�k hissi, sosyal hayattan geri �ekilerek i�ine kapanma, fazla uyuma, zevk veren aktivitelerin zevk vermemesi ve �zellikle karbonhidrat t�ketimi iste�inde art�� olarak g�r�len i�tah de�i�iklikleri olarak s�ralanabilir. Bu belirtiler sonucunda hem ki�i konsantrasyon bozuklu�u ya�amaya hem de sosyallik azald��� i�in gelen hareketsizlik ve yemek yemede art�� ile kilo almaya ba�lar.
Risk fakt�rleri nelerdir?
Kad�n olmak, ekvatordan uzak b�lgelerde oturmak- ki biz T�rkiye'de ya�ad���m�z i�in �ansl�y�z, ailede mevsimsel depresyon bozuklu�u olmas� ve halihaz�rda klinik d�zeyde depresyon veya bipolar hastas� olmak risk fakt�rleri aras�ndad�r.
K�� depresyonunu nas�l te�his ediyorsunuz?
�ncelikle ki�inin depresyon mu, bipolarite mi, k�� depresyonu mu ya�ad���n�n ay�r�c� tan�s�n� yapmak gerekir. Mutsuz hissetme, umutsuzluk, kayg�l� olma, enerji d���kl���., fazla uyuma gibi belirtiler ki�inin hayat�n� ve fonksiyonelli�ini olumsuz etkileme a�amas�na geldiyse ve belirtilerle ba�a ��kmakta zorlan�yorsa k�� depresyonu ge�iriyor olabilir. B�yle bir durumda ki�inin bir ruh sa�l��� uzman�na ba�vurmas� �nemlidir.
Ciddiye al�nmal� m�?
Kesinlikle. ��nk� ara�t�rmalar bir kere depresyona giren insanlar�n tekrar depresyona girme riskinin daha y�ksek oldu�unu g�steriyor. Buradan hareketle ne kadar erken zamanda bu belirtiler ile ba�a ��kmak i�in yard�m al�n�rsa ki�inin hayat kalitesi o kadar artar. K�� depresyonu tedavi edilmedi�i zaman intihar d���ncelerine, sosyal geri �ekilmeye, i� veya okul ya�am�nda problemlere ve alkol kullan�m�na sebep oldu�u biliniyor.
K�� karamsarl���ndan kurtulman�n yollar�:
·Erken yat�n, erken kalk�n: Erken yat�p erken kalkarak g�ne� �����ndan olabildi�ince uzun faydalanmaya �al���n.
·Uyumadan birka� saat �nce yemek yemeyi, elektronik aletlerle ilgilenmeyi b�rak�n.
·Uyumadan �nce �l�k bir du� almak uykuyu daha verimli k�lmaya yard�mc� olur.
·Egzersiz yap�n: Egzersiz yapmak mutluluk hormonu olan serotonin salg�lanmas�na yard�mc� olur. G�nde sadece 30 dakika dahi ruh halimize yukar� �ekmek i�in yeterli olacakt�r. Bu kadar zaman bile ay�rmayaca��ndan yak�nanlar ise i�yerinin merdivenlerini kullanmak, markete, kuru temizleyiciye, yak�ndaki i� toplant�lar�na y�r�yerek gitmek gibi g�nl�k aktivitelerle, kendilerini aktif tutabilir.
·ï¿½ekerli g�dalardan, karbonhidratlardan uzak durun: Bir�o�umuzun yapt��� yanl��lardan biri de �ekerli ya da karbonhidratl� g�dalar yiyerek mutlu olmaya �al��makt�r. Bu g�dalar bir s�re i�in bizi mutlu etse bile, k�sa bir s�re sonra �ekeri d���r�p daha yo�un bir mutsuzluk hissine sebep olurlar. Daha yo�un mutsuzluk hisseden ki�i ise daha �ok �ekerli g�da t�keterek kendini bir k�s�r d�ng�ye sokar ki bu da en nihayetinde kilo ald�r�r, pi�manl�k hissi getirir ve yaz aylar� ba�lad���nda ki�iyi kilolu olma gibi bir sorunla kar�� kar��ya b�rak�r.
· Ayr�ca uzmanlar e�li�inde ���k tedavisi, psikoterapi ve ila� tedavisi �nerilen durumlar da olabilir.
30.1.2013 - 11933
|