|
Kanser g�n�m�zde gittik�e �nem kazanan ve �l�m nedenleri aras�nda 2. s�rada olan bir hastal�k. Bu art�� h�z�yla, d�nya n�fusunun art��� ve ya�lanmas�na da ba�l� olarak 2025 y�l�nda toplam 19,3 milyon yeni kanser vakas� olaca�� �n g�r�l�yor. Yap�lan �al��malar, kanser vakalar�n�n (%56.8) ve kanserden kaynakl� �l�mlerin (%64.9) yar�s�ndan fazlas�n�n az geli�mi� �lkelerde oldu�unu i�aret ediyor.
T�rk T�bbi Onkoloji Derne�i Ba�kan� Prof. Dr. Ahmet �zet, 4 �ubat D�nya Kanser G�n� nedeni ile yapt��� a��klamada kanserden korunman�n yollar�, taramalar ve g�ncel kanser tedavileri ile ilgili bilgi verdi.
Prof. Dr. Ahmet �zet, kanserin normal h�crelerin kontrols�z �ekilde �o�almas� ve b�y�mesi ile olu�tu�unu belirterek "Kanser h�creleri normal h�crenin aksine ba�ka h�crelerle temas ettiklerinde dahi b�y�meye ve �o�almaya devam ederek kendi damar a��n� olu�tur, di�er h�crelerin aleyhine beslenmeye devam ederler. Zaman i�inde bulunduklar� dokulardan farkl� dokulara lenf ve kan yolu ile ula��rlar. Ula�t�klar� yerde b�y�meye ve �o�almaya devam ederek kitle etkisi olu�tururlar " dedi.
Kanserden korunmak m�mk�n
Kanser %5-15 oran�nda kal�tsal genetik �zellikler nedeniyle olu�abilirken �evresel fakt�rler ve ki�inin ya�am ko�ullar� da kanser olu�umunda etken olur. Prof. Dr. �zet, kansere sebep olan fakt�rleri, riski azaltmak i�in yap�labilecekleri ��yle s�ralad�:
G�n�m�zde en �ok sorulan sorular�n ba��nda "kanserden korunmak ve tedavi olmak m�mk�n m�d�r? " gelmektedir. Bu konuda toplum olarak, birey olarak ve sa�l�k �al��an� olarak herkesin yapabilece�i �eyler vard�r;
1) Sigara, sava��lmas� gereken kanser nedenlerinin ba��nda gelmektedir. Kanserden �l�mlerin %30' undan, akci�er kanseri vakalar�n�n yakla��k % 90'�ndan sigara sorumludur. Ayr�ca sigara; a��z, g�rtlak, yemek borusu, karaci�er, pankreas, mide, b�brek, idrar kesesi kanserlerine de yol a�maktad�r.
2) Alkol a��z, bo�az, g�rtlak, yemek borusu, karaci�er, kal�n ba��rsak, pankreas ve meme kanserine neden olabilmektedir. �zellikle sigara ile beraber alkol kullanmak bu kanserlerin riskini daha fazla art�rmaktad�r.
3) G�ne� �����na yani ultraviyole B ���nlar�na uzun s�re maruz kalmak da deri kanserine yol a�abilmektedir. Bununla birlikte, uzun s�re solaryuma girmek de kanser riskini art�rabilmektedir. Yaz aylar�nda 10.00-16.00 saatleri aras�nda do�rudan g�ne� �����na maruziyetten uzak durulmal� ve koruyucu kremler kullan�lmal�d�r.
4) G�venli bir cinsel ya�am ve a��lanma gibi korunma y�ntemleri ile HPV, HBV ve H�V gibi kronik enfeksiyonlardan ve neden olduklar� kanserlerden korunulabilir.
5) Sa�l�kl� beslenmek kanserden korunmada en �nemli noktalardan birisidir. Kanser riskini art�ran g�dalardan uzak durmak, k�sa zamanda y�ksek ate�te ve ate�e yak�n pi�irme gibi y�ntemlerden ka��nmak �nemlidir. Fast-food tarz� beslenme, haz�r ve i�lenmi� g�dalardan ka��nma, sebze ve meyveden zengin Akdeniz usul� beslenme herkesin yapabilece�i basit korunma �rneklerinden birisidir. Kanseri �nleyici besin ��eleri olan mevsimsel taze meyve ve sebze i�eren g�dalar t�ketilmeli, g�nde en az 2-2.5 litre su i�ilmelidir. Fazla miktarda sucuk, salam, sosis gibi i�lenmi� et �r�nlerinden uzak durulmal�d�r. G�nde 2-3 gramdan fazla tuz t�ketmemek gerekir. Fazla k�rm�z� et t�ketimi, kal�n ba��rsak kanseri riskini art�rd��� i�in haftada en fazla yar�m kilo k�rm�z� et t�ketilmeli, bunun yerine; bal�k, tavuk, hindi gibi beyaz etler tercih edilmelidir. �eker ve ya� t�ketimine de dikkat edilmelidir. G�nde en az 5 porsiyon sebze ve meyve yenilmelidir. ��lenmi� tah�l �r�nleri yerine tam bu�day, tam �avdar, tam yulaf tercih edilmelidir.
6) Ayr�ca besinlerin saklama ko�ullar�na da gerekli �zenin g�sterilmesi gerekmektedir. Plastik kaplar yerine cam kaplar, nemli s�cak ortamlar yerine serin kuru ortamlar tercih edilmelidir.
7) D�zenli olarak g�nl�k en az 30 dakika egzersiz yapanlarda; meme, kal�n ba��rsak, rahim ve prostat kanseri daha az g�r�lmektedir. A��r� kilolar ba�ta meme kanseri olmak �zere; kal�n ba��rsak, rahim, yemek borusu, b�brek, pankreas, prostat ve yumurtal�k kanseri ile �ok yak�n ili�kilidir. Kilo vermek ile kanser riski belirgin olarak azalmaktad�r.
ERKEN TANIDA B�REY VE SA�LIK �ALI�ANI ELELE OLMALI
Prof. Dr. Ahmet �zet, erken tan�n�n �nemine dikkat �ekerek �u bilgileri payla�t�:
"T�m bu �nlemlere ra�men kanser bazen ka��n�lmaz olabilir. ��te bu noktada erken tan� b�y�k �nem kazan�r. Erken tan� bireyle sa�l�k �al��an�n�n elele yapaca�� bir �eydir. Kanserde erken tan� kanseri bulundu�u doku i�indeyken yakalanmas�d�r. Bu evre de hastal�k hen�z etrafa yay�lmam��t�r. Bu evre de tan� konulup tedavi edilen hastalar�n kanserden tamamen kurtulma �ans� daha y�ksektir. Meme de saptanan sertlik, d��k� al��kanl�klar�nda de�i�iklik, kanama, istemsiz kilo kayb�, �srarl� ba� a�r�s�, kanl� balgam, kronik �ks�r�k gibi �ikayetler bizi kanser a��s�ndan ara�t�r�lmas� gereken bulgulardand�r. Ama erken tan� ve kanserden korunman�n en �nemli yolu taramad�r.
Sa�l�kl� bireyler i�in kanser tarama �nerileri;
Meme kanseri i�in 40 ya� ve �zerinde mamografi ile tarama ba�lamal�d�r.
Aktif ya da pasif sigara i�icisi veya altta kanser olu�umuna neden olabilecek riskleri olan ki�ilere 50 ya� ve �st�nde d���k dozla �ekilen Akci�er tomografisi ile tarama �neriliyor.
Erken tan� ile tamamen �ifa olabilecek olan rahim a�z� kanseri i�in cinsel ili�kiden sonra ilk 3 y�l i�inde ve 21 ya��ndan �nce tarama ba�lanmal� ve 30 ya� �st�ndeki kad�nlar i�in kanser �nc�s� bir enfeksiyon olan HPV testinin yap�lmas� �nerilmektedir.
Ba��rsak kanseri i�in risk olu�turan bir durum yoksa t�m bireyler i�in 50 ya� ve �zerinde tarama kolonoskopisi yap�lmas� �nerilmektedir.
Prostat kanseri i�in risk alt�ndaki bireylerde 50 ya� ve �zeri �rolojik muayene ve PSA kontrol �nerilir.
Kanser g�n�m�zde tarama programlar�, erken tan� ile tamamen tedavi edilebilmesi m�mk�n bir hastal�kt�r. Geli�en yeni ila�lar ve tedavi y�ntemleri sayesinde ba�ar�l� sonu�lar al�nmaktad�r. T�rk T�bbi Onkoloji Derne�i ve t�m de�erli �yelerinin bu hastal���n her a�amas�nda hastalar�m�z�n ve yak�nlar�n�n yan�nda oldu�unu ve birlikte bu hastal��� yenmek i�in sizinle birlikte yan�n�zda olmaya devam edece�ini bildiririz.
3.2.2016 1 - 19807
|