T�rkiye, kalp krizinden �l�mlerde Avrupa'da ilk s�rada bulunuyor. �lkemizde her y�l kalp hastal��� nedeni ile 200 bin insan ya�am�n� yitirmektedir. 2020 y�l�nda 400 bin ki�inin kalp rahats�zl�klar� nedeniyle hayat�n� kaybedece�i bekleniyor. Ancak �nceden �nlem alarak kalp krizinden korumak m�mk�n. Kalp kontrolleri ne zaman ba�lamal�? Kalp kontrolleri anne karn�nda ba�lamal�d�r. 3. ay�n� bitirdikten sonra ultrason ile bebeklerin kalp odac�klar�na bak�l�p, sa�l�kl� oldu�u te�his edilmelidir. Do�umdan sonra be� ya� i�inde ECHO yap�lmal�, daha sonra 20 ya��na kadar hi� olmazsa birka� kez kan �ekeri, kan ya�lar�, tansiyon kontrol� yap�lmal�d�r. Kalp sa�l��� a��s�ndan en riskli d�nem hangisi? 20 ila 30 ya� kalp sa�l��� bak�m�ndan y�pranma katsay�s�n�n en fazla oldu�u d�nemdir. �niversiteye gelene kadar s�per zorlamal� s�navlar, �niversiteye ba�lay�nca aileden ilk kez ayr�lma, ilk a�k, evlilik, �ocuk sahibi olmak kalbi yormaktad�r. Do�du�umuzda kalbimiz s�f�r ya��ndad�r. 20 ya��na geldi�imize ise kalp 20 ya��ndan daha fazla oldu�u kesindir. �nemli olan kalp ya�� ile normal ya�� dengeli g�t�rmektir. Bu d�nem en �ok sigaraya ba�land��� d�nemdir. T�rkiye'de 15-27 ya�a aras�nda her g�n sigara i�me oran� %22, her �� �niversite ��rencisinden birisi (%33) sigara i�iyor. 30 ya��na kadar k�t� kullan�lm�� bir kalp erken kalp krizini haz�rlar. Kalpteki her a�r� dikkate al�nmal� m�? Kalp, 24 saat durmadan �al��an ve normal bir adaleden daha fazla oksijene ihtiya� duyan bir organd�r. Damarlardan biri t�kan�rsa ve yeteri kadar oksijen kalbe gitmezse kalp krizi olu�ur. Kalp krizi y�r�rken a�r�larla ba�layabilir ve sonras�nda istirahat ederken de kendisini g�sterebilir. Bunun yan�nda a�r�s�z kalp hastalar� da (sessiz kalp hastal���) vard�r. A�r�s� olmayan hasta �ans�zd�r. �lk a�r� kalp krizi, ilk kalp krizi ya�am� yitirecek kadar a��r olabilir. Hangi a�r�lar kalp krizini haber veriyor? G���s, boyun, kol, sol bilek ya da parmakta a�r�, bask� hissi, uyu�ukluk ve kar�ncalanma varsa hemen doktora gidilmelidir. �zetle bu b�lgelerde daha �nce olmayan herhangi bir his dikkate al�nmal�d�r. Hangi hastalarda sessiz kalp hastal��� g�r�l�r? A�r�, v�cudu koruyan bir mekanizmad�r. A�r� mekanizmas� bozuk olan hastalar, diyabetliler, KOAH hastalar� ve �i�manlard�r. Yakla��k % 20 hastam�z bu gruba girmektedir. Ayr�ca kad�nlar�n ar�ya tahamm�llerinin y�ksek olmas� nedeni ile erkelere nazaran sesiz kalp hastal��� daha �ok g�r�lmektedir. Eri�kinlerde kalp kontrolleri ne s�kl�kla yap�lmal�? Ailesinde erken kalp hastal���, kendisinde veya ailesinde diyabet, y�ksek tansiyon ve a��r� kilolu olanlar y�ksek risk grubundad�r. Risk grubundakiler 30, risk grubunda olmayanlar ise 40 ya��nda sonra her y�l kan testleri, tansiyon kontrol� ve efor testi yapt�rmal�d�r. �zellikle 40 ya� sonras� y�ksek riskli i�lerde �al��an, adrenalini y�ksek �st d�zey y�neticiler i�in gelecek i�in bilgisayarl� koroner anjiyografi yapt�rmalar�n� �neriyorum. Bu m�kemmel teknoloji sayesinde gelecek 10 y�l i�inde kalp ve damar hastal�klar�n�n durumu hakk�nda bilgi sahibi olmak m�mk�nd�r. G�n�m�zde gen�lerin ya�lar�n� ve mesleki birikimlerini a�an i�lerde �al��maya ba�lamas�, ya�lar� itibari ile alamayaca�� sorumluluklar� almalar�, kendilerini ispat edebilmek i�in kendilerini t�ketmeleri koroner kalp hastal�klar� riskini art�rmaktad�r. Y�ksek endorfin kalp sa�l��� i�in iyi mi? V�cudumuzda kendi �retti�imiz iki hormon var: adrenalin ve endorfin. Adrenalin, bizi ayakta tutan hormondur. Tansiyonumuzu ve nabz�m� y�kseltir. Ama �arp�nt�, spazm ve y�ksek tansiyon yapar. Endorfin ise damarlar� geni�letir. Her ikisi de mutluluk verir ve al��kanl�k yapar. �yi bir m�zik dinlerken, iyi bir kitap okurken, sakin bir y�r�y��ten sonra kan endorfin seviyemiz y�kselir. Endorfin ne kadar y�ksek, adrenalin ne kadar d���k olursa kalp sa�l��� o kadar iyi olur. Kalp sa�l���n�n ger�ek form�l� adrenalini azalt�p, endorfini art�rmaktan ge�iyor. �ocuklar kalp krizi ge�irebilir mi? �ocuklarda kalpten ger�ekle�en �l�mler kalp krizi de�ildir. Kalp krizi olabilmesi i�in kalbi besleyen damarlar�n i�inde bir p�ht� olu�up, damarlar� t�kamas� gerekmektedir. �ocuklardaki olaylar genellikle do�umsal olaylar�n getirdi�i nedenlerdir. Bu bir kapak darl��� (�o�unlukla aort kapak), do�umsal ritim bozuklu�u ve kalbin iki duvar� aras� kal�nla�mas� olabilir. �o�unlukla �ocuklardaki �l�mler do�umsal anomalilere ba�l� ritim bozuklu�u ile olmaktad�r. Yeni do�an bebeklerde emme zorluklar�, emerken morarma gibi sorunlar ya�an�rsa bu do�umsal bir kalp anomalisinin habercisidir. So�uk ve s�cak kalp sa�l���n� nas�l etkiler? Kalp krizi ve damar hastal�klar� k���n artmaktad�r. So�uk, bir spazm fakt�r�d�r. So�uk direkt g���sten ya da nefes yoluyla a��zdan al�n�nca spazma neden olur. �zellikle so�uk havalarda d��ar� ��karken s�k� giyinilmeli ve mutlaka atk� tak�lmal�d�r. K�� aylar�nda kullan�m� artan kimi grip ila�lar� ritim bozuklu�una neden olmaktad�r. Yaz�n da a��r� s�caklar olu�an su kayb� kalp sa�l���n� tehdit eder. Terleme ile kaybedilen elektrolitler ritim bozuklu�una, kaybedilen su nedeni ile kan�n koyula�arak ak��kanl���n�n azalmas� da koroner damar i�inde mevcut masum bir darl���n t�kan�kl�k yapmas�na neden olabilir. Yaz�n i�ilmesi gereken su miktar�; idrar rengi a��k olacak miktarda olmal�d�r. Bu da yaz aylar� i�in 2,5-3 litre demektir. Kalp i�in hangi spor yap�lmal�d�r? Kalp sa�l��� i�in en iyi spor h�zl� y�r�medir. B�nyeyi fazla yormayacak �ekilde spor yap�lmal�d�r. E�er v�cut al��k�nsa g�nde 45 dakika y�r�mek idealdir. Ancak ilk defa spor yap�lacaksa �ok y�klenmemek ve v�cudu yormamak gerekmektedir. Kalp sa�l��� i�in ikinci �nemli spor dal� da y�zmedir. Yap�lacak olan spor s�ras�nda nabz�n y�z�n alt�nda olmamas� ama y�z yirminin de �zerine ��kar�lmas� gerek yoktur. Kalp hastal�klar�ndan korunman�n ilk ad�m� sigaradan uzak durmak olmal�d�r. Sonras�nda ise kilo, tansiyon ve �eker kontrol alt�nda tutulmal�d�r. Hayat�n�zdan �eker ve karbonhidratlar� ��kar�n�z. Sigara ile hi� tan��may�n�z.
3.6.2015 1 - 17569
|